کتاب، قانونسیز توپراقلر، شاه اثر آنه تیلده
اوکتای اسلان اۉچینچی یۉل نینگ قلمیدن (راه سوم) تاریخ: 2022 05 22
قیسقه بېلگی: بو کتاب آنه تیلده بیر شاه اثر دیر چونکه آنه حکایه نینگ ایچیده بۉلگن قیسقه حکایه لر و توشونچه گه بېریدیکن پیاملر، بو کتاب نی شاه اثر توزتکن.
***
قانونسیز توپراقلر ـ 1
یېل (باد) بهارنینگ هواسی بیلن، میسه لرنینگ زلفی نی سِیلب، نازلی کېلین دیک، یوزلرگه یومشاقلیگینی بېریدی.
میسه لر که بهارنینگ هواسی بیلن، ایچکی ایچگن دیک، اۉینه شماققه باشله گن اېدیلر، سانکه (مثلیکه) جنت قوچاغی نی آچکن بۉلسه، انسان نی عشققه دعوت اېتیدی.
سېوگلی نینگ نازیگه اۉخشه بیدی بهار
بدن گه روح بېریدی او زیبا نگار
عشق نیمه دیر؟
عشق گۉزل بیر تات می؟
عشق نی کۉز بیلن کۉریب بۉلمه یدی لېکن، قلب ـ جگر بیلن حس قیلاله دی انسان.
حس قیلگن پیت، یوره ک بیلن برچه تنی نی، اونینگ تاتیگه توتساق بېره دی انسان.
عشق، سۉنگی بۉلمگن بیر راز می؟
عشق، سۉنگی بۉلمگن بیر راز، اونگه، اونینگ اۉزیدن باشقه نرسه، اونینگ اوچون فکر یوریتالمه یدی.
عشق انسانینگ حیاتیگه کیرسه، اۉزی نی اۉزی کۉرسته دی، چونکه او، یشه ماق اوچون بیر سبب دیر.
مثلیکه تیریلتیرسه اُۉلیمنی بیر علاج
بهارده عشق بۉلبیدی اونده ی گۉزل تاج
شمال، میسه لر و گللرگه ساریلیب (قوچاق بېریب) بهار هوانینگ گۉزلیگی نی، ملایم یېل شکلده، انسانینگ روح یگه بېرگنده، عشق دېگن راز اۉز بجروسی بیلن دنیانی آلگن بۉله دی.
تورلی ـ تورلی قوشلر سیره ماققه باشله گنده، عشق نینگ حاکمیتی اوستلریگه اېگه مند بۉله دی.
ییلده بیر کره، اېسه دی گوزل هوا
آتیم بهار دېیب، یایه دی عشقدن سودا
بهادرجان گینجلیگی نی باشیگه کېلیب، جوانلیک نینگ شربتی نی ایچماققه، باشله گن اېدی.
عشق نیمه اېدی؟
بیلیدی می؟
عشقدن بېلگی سی یۉق اېدی لېکن، عشق اونی، یکّه بۉلماققه قۉیمیدی.
او، بیر چیپچی (دهقان) عایله نینگ باله سی اېدی. اولر اۉز قیشلاقلریده، آته ـ بابا دن قالگن چیپچی لیک بیر اراضیده، نرسه لر ایکیب یشماقده اېدیلر.
اولرنینگ توپراقلری قیشلاق اۉقیلی بیلن (مکتبی) قومشی (همسایه) اېدی.
گلنار تاتلی می؟
تاتلی.
شیرین می؟
شیرین.
چیرایلی می؟
چیرالی بیر پری بهادرجان نینگ کۉزیگه، بۉلیب کیرگن اېدی.
گلنارنینگ اویی آرقه ده، اۉقیلدن بیرآز اوزاقده اېدی، و او هر کون، ایکّی قانقه سی بیلن (دوست) بهادرجانینگ توپراقلریدن، میسه لرنینگ ایچیدن اۉقیلگه باریب ـ کېلیدی.
او، بهادرجان نی یواش ـ یواش (آهسته) یوره کدن آلگن اېدی، لېکن اۉزی بیلمیدی. او بهادرجانینگ گینجلیک دوره سیدن، ایلک و سۉنگ عشقی بۉلیدی.
بهادرجان هر صبا اۉقیل باشلنغیچیده و اۉقیل بیتیشیده بۉیینی بوکیب، او پری نینگ کېلیشگه، قرهب توریدی. گلنار اوندن خبرسیز قانقه لری بیلن اۉز دنیاسیده بۉلیب، بهادرجان نی کۉرمه ی، اونینگ تۉپراقلریدن اۉتیب کېتیدی.
بیر کون بهادرجان اۉقیلدن کېلیب، هر کون تۉخته گن یېرده، گلنار نی کوتیب توردی. او کون آته سی ایکینلرنینگ اوستیده، اونینگ یقینیده، ایشگه مشغول اېدی لېکن بهادرجانینگ دقتتی آته نی کۉرگن اېمس اېدی.
آته اېسه، اۉز ایشی بیلن بۉلیب، باشده اۉغیل نی کۉرمه دی لېکن، اۉغیل نینگ اضطرابی آته نینگ دقتتی نی اۉزیگه آلدی.
آته که دقت بیلن قره دی، اۉغیل نینگ کۉزلری گلنارگه توشیب، عاشق لیک هوا نی یانسیتگن (انعکاس).
او پیت گلنار، قانقه لری بیلن اولرگه یقین یېردن اۉقیلدن اویی گه کېتیّدی. آته اۉز تجربه سیدن بیلیب آلدی؛
اۉغیل گلنارگه توتیلگن.
او کولیمسه لهب کولدی، باش نی اېگیلیب (خم) ایشگه مشغول بۉلدی، بهادرجان آته دن خبرسیز، بلکه یوره کدن شونده ی ایتتی:
فکریم نینگ اینجه گلی، قلبیمنینگ شان بلبلی
بیر قره سنگ بو قوُلگه، عشققه تسلیم دیر دلی
او کون که کۉردیم سېنی یاقتینگ آه یاقتینگ مېنی
کۉرگنیم کوندن بیری بۉلگن مېن عشق منزلی
آتشلی دوداغینگگه غمزه لی یاناقینگگه
قۉیسنگ ایتسه دردیمی نی، کباب بۉلگن دل تیلی
عشق بلاسی آلاو دیر، آلسه هرکیم نی آو دیر
لیلی گه قیس غلام دیر، جنونلی دیر مشکلی
فکریم نینگ اینجه یۉلی بو عشق اوچون کاملی
یاقتینگ سېن یاقتینگ مېنی قلبم گه کېل حاصلی
آقشام اویده بارگنده، دوداغلرینینگ اوچیده کولمسه مه بار اېدی. خانیمی سۉره دی: خوجه یین نیمه بۉلدی آغزینگیزدن گپیرماقچین بۉله سیز، دوداغلرنگیز بیلن قیتره سیز.
نیمه گپ؟
خوجه یین: بیر گپ یۉق، مراک اېتمه نگ سلطانیم!
خانیم: شونده ی می؟
خوجه یین: شونده ی یامان گپ یۉق، یخشی گپ.
خانیم: مراک اېتمه دېسیز مراککه قۉیه سیز، نیمه بۉلدی دوداغلردن توکیب بېرینگ اېندی.
خوجه یین: بوکون ایکین اوستیده، میسه لرنینگ ایچیده ایشده مشغول اېدیم، بهادرجان کېلدی مېنی کۉرمه دی. او مېنی کۉرمه ی بیر گوشه ده کوتیب تۉخته دی.
خانیم: نېگه؟
کیم اوچون کوتیب تۉخته دی؟
خوجه یین: هه صبر قیلیب تورینگ، بیلیب آله سیز.
کوتیب تۉخته دی، قومشی نینگ قیزلری اوتیبېردی، گلنار نی که کۉردی، کۉزی نی اییرالمه دی.
خانیم: قیسی گلنار شو دوگانه م، کیاوینینگ آتی شرف الدین خان، اونینگ قیزی گلنار؟
خوجه یین: هه تۉغری دېدینگیز، دوگانه نگیزنینگ قیزی گلنار.
خانیم: سۉنگره نیمه بۉلدی؟
ایتینگ ـ ایتینگ.
خوجه یین: بیر نرسه بۉلمه دی کۉزینی اییرالمه ی آراقه سیدن قرهب قالدی.
خانیم: یی اوییم کویدی، بیزیم بهادریمیز عاشق بۉلیب می؟
خوجه یین: هه عاشق بۉلگن.
خانیم: هه هو بولر یاش باله لر که.
خوجه یین: آدم اولادی، انسانینگ حیاتی نینگ هر بیر دوره سی، اۉزیگه اۉزگیر (خاص) بیر دوره دیر. بولوغ یاشگه اېریشمه دن اول، گینجلیک نینگ ایلک دوره سیده، بیر فانتزی دوره، حکم سوره دی انسانگه.
عشق نینگ نیمه بۉلگنینی بیلمه ی، عشققه توتساق توشه دی انسان لېکن، مونده ی عشق لر بهارنینگ یېلی دېک، اینجه بیر هوا بۉلیب اۉته دی انسانینگ اوستیدن.
سیز مراک اېتمه نگ، سوو هر پیت اۉز یۉلی نی تاپه دی.
انسان یشمیده ـ ده، سوونینگ کېتیشاتیگه اۉخشهب، حرکت قیلیش، یخشی ایش دیر.
یېترکه کتّه لرگه صبر و عقل نینگ بجروسی بۉلسین!
چونکه کیچیکلرنینگ یشمیده، قنچه یانگلشلر بۉلسه ـ ده، اگر بویوکلر کتّه لیک قیلاسه لر، قۉلای (آسان) بیچیمده (شکلده) یانگلیشلر (خطالر) تۉغری یۉلگه کیره دی.
تېنگری بویوکلرنینگ یانگلیشلریدن جوانلریمیزنی سقله سین!
آمین!
خانیم: بیلالمدیم، بو گپ آوازه بۉلسه دوگانه م نیمه دېیر، اونینگ خوجه یین نی نیمه دېیر، بیلالمه دیم.
خوجه یین: هه سیز آغزینگیزدن قاچیرمه سنگیز، کیم نیمه نی بیلاله دی؟
سیز بهادرجان نی اۉز دنیاسیگه قۉیینگ، هر نرسه توزله دی.
حق، کۉنگیل بېردی مېنگه، آدیملری درمان بۉلر
بیر دم کېلر شادان بۉلر بیر دم کېلر گریان بۉلر
بېر دم کېلر ایتالمه یدی، ایچ دنیا نی تۉکالمه یدی
بیر دم کېلر تیلیدن تۉکر، دردلی روحگه او جان بۉلر
بو تۉرتلیک نی ایتیب، خانیم نی قناعت بېردی.
انسان، هر ایش نی، نیت بیلن باشله یدی. انسان بیر ایشگه نیت قیلدی می، بسم الله دېماغی کېره ک.
بسم الله، سِحرلی بیر کلمه!
قاتکن توپراق ایچیدن، تاشلر اره سیدن، درختلرنینگ کۉکی گه، یشم اوچون قوت بېرگن کۉچ، بسم الله اېمس می؟
هر بیر اراضی نینگ کۉکرگن درختلریگه قره سه انسان، نارین اینجه کۉکلری نی کۉریب، اۉیلاوگه کېتماغی کېره ک.
چونکه، قیسی قوت، قاتکن توپراقلرنینگ ایچیدن، تاش لرنینگ آره سیدن، کۉکلرنی کۉکرتیریب، درخت نینگ یشمی اوچون اولرگه کۉچ بېرگن؟
اگر تېرن توشونچه بیلن قره سه انسان، بیله دی که اصل مسئله، او اراضی نینگ تاش دېک قاتکن توپراغی دیر، بیر بسم الله نینگ قرشی سیده، او کوکلرگه یۉل نی آچکن، نه او نارین کوکلرنینگ قوتی!
او نارین کۉکلر بیر نیت بیلن بسم الله دېب، بیر یۉلچیلیککه چیققنلر، او نیت گه، او کۉکلرگه بویور اۉتکین دېب، کۉچ بېرگن قوت، او قاتکن توپراقلر، او تاشلر دیر، نیت نینگ قرشی سیگه بۉیین اینیب، محتشم کائنات نی یره تیلیشیگه سبب بۉلگن.
حیات تورمه دن، دېیشکن و دۉنشکن (تغیر تبدیل) بیر حقیقت دیر.
انسان اېسه بو دېیشکن و دۉنشکنینگ اۉرته سیده، تویغودن تویغیگه کیرگن بیر بارلیق دیر.
انسان بیر قوروق یپراق کبی، بو یېردن او یېرگه ساووریلیب تورگن بیر حقیقت دیر.
انسان تورلی ـ تورلی تیغولرنینگ ایچیده، قورقولری بیلن، امیدلری بیلن، ینه بو حیاتگه آسیلماق خواهله گن بر گرچک دیر؛
خودّی تاشلی بیر تاغ اراضیده، بیر درختنینگ نارین کۉکلری کبی.
او آقشام خانیم و خوجه یین بهادرجاندن گپیریب، وعده لشتیلر، بو باره ده، سوونینگ اۉز آقیشیگه قۉیسه لر.
سِر بیلیب، اۉغیلگه بیلگنلری نی بیلدیرمه سه لر و دوداغلری نی قیسیب، هیچ بیر یېرده قونیشمه ی (گپیرمه ی) گپگه گپ تاپمه سه لر؛
او پیت کیمسه بیلمس دېب، اۉیله دیلر.
اویله دیلر ـ ده، خانیم آغزیدن قاچیرمیدی می؟
قاچیرمسه مجعزه بۉلیدی چونکه، سوو و توپراغیگه باغلی، قیشلاقلی بیر خانیم اېدی؛
یقین دوگانه سیگه، باشقه دوگانه لر اېشیتمه سین دېب، ایتیّدی.
یقین دوگانه سی اۉز یقین دوگانه سی گه ایتیب، هر دوگانه اۉز قانقه سی بیلن راز دل قیلیب، سِر نی چوزیب، سِر چوزیلیب، گلنارنینگ قولاغیگه باریدی؛
شونده ی بۉلدی!
گلنار بهادرجانینگ عشقیدن آگاه بۉلیب، اېشیتکن خبر دن خوش بۉلدی. زیرا، او اۉزی نی دېیرلی (قیمتلی) کۉریب، گۉزل گل بۉلگنی نی بیلدی.
قانونسیز توپراقلر ـ 2
حیاتنینگ گرچکلری بو اېکن. سېویلماق کیم بۉلسه بۉلسین، خوشلیککه تشلیکن؛
یېتر که سېوگی و سایگی (احترام) بۉلسین.
نېگه انسان اۉز وطنیده، یوره کنی آچیب گپیراله دی؟
چونکه، توپراق بیلن انسان آره سیده بیر باغ (رابطه) بار.
یشه گن توپراغی نینگ تاغ تاشی بیلن بیر باغی بار.
توغیلگندن، یوویلگن سووی بیلن بیر باغی بار. توپراغی نینگ ایسی نی آلدی، توشدی ـ توردی، تزّه سی نی یره له دی، برچه سی بیلن بیر باغی بار.
زیرا، انسانینگ اۉز توپراغی، اونینگ تنی نینگ زری نی، اونینگ تنی گه یره تکن دیار دیر و اونینگ آتی وطن دیر.
هر کیم نینگ وطنی اۉزیگه گۉزل بۉلیب، روح بېره یتکن دېیر(ارزش) دیر.
چونکه توپراقلی سوقاقلری (کوچه لری) مسجدی نینگ آذان سېسی، سیار ساتیچی لری نینگ بقیریشی، یره مس شوخ باله لری نینگ اۉینه یشی، چایخانه لری نینگ صحبت اقلیمی، انسان اوچون وطن نی افسانه دیار قیله دی.
قومشی نینگ باغیدن اووزم اۉغیرله ماق، پیشمه گن آلمه ـ اناری نی درختیدن اوزماق، باله لی پیتدن انسانگه قاله یتکن تاتلی خاطره لر دیر.
مونچه که باغلنتی انسان بیلن توپراق آره سیگه بۉلسه، بهادرجانینگ آنه سی، او سِر نی یوره ککه توتالیدی می؟
البته توتالمیدی!
تاغ ـ تاش، سوو، درختیگه ایتیدی؛ شونده ی بۉلیب سر آوازه بۉلدی.
قودوقلرنی، انسان اۉزی اوچون قازه دی. تۉغری ایتتیم، اۉزی اوچون قازه دی!
اگر یوسف پیغمبرنینگ قودوققه توشگن حکایه سی نی دقت بیلن اینجه له سک، او حکایه نینگ ایچیده، خیانتدن باشلهب، حسرت، کدر، اۉزله م و سۉنگیده، مصرگه سلطان بۉلیش بار.
یعنی هر انسان، اۉزی نی او حکایه نینگ ایچیدن تاپله دی؛
اگر تاپماق ایستگی بۉلسه!
هر کیم اۉزی نی، او حکایه دن تاپیب، اۉزی نی تنیالسه، او پیت بو حیاتنینگ سِرلریگه واقف بۉله دی.
قودوقلرنی انسان قازه دی!
اگر انسان او قودوقلردن بیری سیگه توشسه، اۉز بجروسی بیلن قودوقدن چیقالسه، سلطانلیک تختیگه اېریشاله دی؛
مهم انسانینگ ایستگی دیر.
بیز انسانلر، اۉزیمیزنی دردگه کوماق اوچون، هر کون قودوق قازمه ی میز می؟
گلنار آگاه بۉلگندن کېین، ایچدن ایچگه مراککه توشدی. او بهادرجان نی کیم بۉلگنلیگی نی بیلیدی لېکن، عشق نینگ کۉزی بیلن هیچ قچان قره گن اېمس اېدی.
اصلنده عشق نیمه اېدی، اونینگ توشونچه دنیاسیده بۉلگن بیر نرسه اېمس اېدی او پیت کچه.
لېکن، بو خبر اونی عشق نینگ قۉلیگه توتساق قیلدی زیرا، مراکلری اونی، اوندن آلیب بهادرجانگه بېردی، مراکلر بیلن بلکه شونده ی ایتتی:
اوزاقده سن اېمس سن رگلریمگه قانیم سن
سېن که مېنی بیلمی سن بیلسنگ سېن جانانیم سن
خواهله کنیز بۉله من یۉلینگگه مینگ اُۉله من
یۉلینگگه قربان بۉله ی قلبیمگه سلطانیم سن
اېتکینگگه گل بۉلیب باغینگگه بلبل بۉله ی
بلبل گه رحم اېله گین کېلگین که سن خانیم سن
ایشان یشیالمی من بۉلمسنگ بۉلالمی من
بو اوچون یوره ک کویدیر چونکه جانگه جانیم سن
بهادرجان که اۉز دنیاسی بیلن اۉز توشونچه سیگه توتساق بۉلیب قالگن اېدی، بو گپلردن خبرسیز، اۉز دنیاسی بیلن اېدی.
چونکه نه آته نی بیلگنیدن خبری بار اېدی و نه آنه نینگ یقین قانقه سیگه گپ باشقه گه بارمسین دېب ایتکنیدن خبری بار اېدی.
گپ که آوازه بۉلیب، گلنار نی اونگه مراکلی توزتکن اېدی، اوندن ـ ده خبرسیز اېدی بهادر جانیمیز.
او اۉز خبرسیزلیگی بیلن، گلنار نی کۉز توتساقیگه توتکن اېدی و اونینگ او ایشیدن گلنار خرسند اېدی.
چونکه بیرینچی مرته بیر ییگیت اونگه عاشق بۉلیب، دېیر بیچگن اېدی، بلکه او، یوره کدن شونده ی تۉکیدی:
سېوماق دامله بال کبی سېوسنگ سن تویالمی سن
یوره کینگ عشققه توشسه خوشلیکنی قۉیالمی سن
بیلگین سن یمین اېتتیم کۉنگلیم نی سېنگه آچتیم
دامله بال سېنگگه بۉلسم باشقه گه کویالمی سن
خواهله یوزیم نی کولدیر یا که دردینگدن اُۉلدیر
چیچک باغیمگه کېلمه ی بو دل نی سویالمی سن
بیر کېچه نینگ قۉیینیده، بغرینگه آل آت مېنی
دامله بال لبگه بۉلسم تاتیدن تویالمی سن
گلنارنینگ بختی بو آوازه بیلن آچیلبیدی زیرا، گپ ترقه لیب قولاقلرگه بارگنده، باشقه گینجلرنینگ علاقه سی کۉپه ی بیدی؛
گلنار او توپراقلرنینگ گۉزل قیزی بۉلیب، آوازه بولبیدی.
بیر ایچیم سوو بۉلبیدی هر ییگیت نینگ کۉزیده
جام نینگ شرابی کبی هر بیری نینگ سۉزیده
غمزه سی یوره ک یاقیب، عشق باغچه گه تشلیدی
او بیر پری ذات بۉلیب هر ییگیت نینگ اۉزیده
حکایه که مونده ی باشلنگن اېدی، اېندی اېشتینگلر او زمانینگ سیاسی اقلیمیدن!
چونکه گلنارنینگ بختی آچیلبیدی ـ ده، بو بخت بیر یامان مجاهد قومانینگ قۉلیگه توتساقلیککه توشیب، قدریگه باشقه لر تقدیر یازیدی.
او زمانلر اولکه ده سیاسی اقلیم اۉزگریب، کمونستلرنینگ قۉلیگه وطن توشکن اېدی.
(کمونست گروپ، آته ئیست توشونچه، مارکسیست فلسفه گه باغلی اېدی. مارکسیست فلسفه، تاریخدن کېلگن توره لرنی بوزیب، اۉزیگه خاص بیر دنیا کۉریشی بیلن، جامعه گه اۉنگدر بۉلماقچین اېدی)
بو کمونستلر خلقیلر و پرچمیلر دېب، ایکّی تۉپلولیککه باغلی اېدیلر.
باشده خلقیلر وطنگه اېگه مند بۉلیب، خلق نینگ یشم طرزیگه، ایقیری بیچیمده سیاست اۉینه دیلر.
اولر گروه مدافعین دېب، چیپچیلردن و ایشچیلردن بیر تۉپلولیکنی توزه تیب، دوریمگه (انقلاب) آرقه تورینگلر دېب، قورالر (سلاح) ترقه تتیلر. (توزیع)
او پیت گچه وطنده هرکیم قورالسیز اېدی. چونکه قورال آلماق کېره کلی بیر دورانیش (حرکت) اېمس اېدی.
خلقیلر تجربه سیزلیکدن حقیقتی بۉلمگن بویوک بیر دشمن نی، اۉز عقللریده و خلق نینگ عقلیده، اۉزلری یره تکن اېدیلر.
او دشمن که خیاللرده یره تیلیب، فانتزی بۉلیب خلق ایچده بېریلگن بۉلدی، یواش ـ یواش (آهسته) اونینگ بۉلیشی نینگ شرط لری، خلقیلرنینگ تجربه سیزلیکلریدن، میدانگه تۉکیلدی.
بیر گرچک نی (حقیقت نی) بیلماغیمیز کېره ک، «میکروب اوچون یشه یتکن اقلیم یره تیلمسه، میکروب یشه یالمه یدی!»
اگر وطنینگ ایچ اوریشی نینگ اقلیمی، خلقیلر و پرچمیلرنینگ تجربه سیزلیگیدن، میدانگه تۉکیلمسه اېدی، وطنده اوریش بۉلمیدی.
بولر احتیاج بۉلمگن بیر پیتده، «گروهی مدافعین» دېب بیر سیستم نی قوردیلر.
دوریم (انقلاب) زحمت تارتکن خلق نینگ دوریمی دېب، ایشچیلردن و چیپچیلردن او سیستم نینگ ایچی نی تولدیردیلر.
هر کیم که قورال (سلاح) آلماققه هوس قیلگن اېدی، اونگه قورال بېردیلر.
او سیستم سبب بۉلدی، قۉلده قورالی بۉلگن کیشی، جامعه ده اۉزی نی اوستون کۉریب، اۉز قانونی نی اویگولماققه (تطبیق) باشله دی.
باشقه یاندن دولت نینگ رسمی سیاستی، یامانله ماق و سۉکیش سیاستی بۉلدی.
حقیقت، افغانستان سیاستیدن یۉقالیب کېتتی!
هر کیم که بولرنینگ توشونچه سیگه قرشی بیر توشونچه گه اېگه اېدی، ارتجاع دېب دشمن کۉز بیلن او کیشیگه قره دیلر.
بولر، قومشی اولکه لر، پاکستان ـ ایران اولکه سیدن باشلهب، کمونست بۉلمگن اولکه لرنی مینگ بیر حقارت کلمه لر بیلن که دیپلماسی نینگ تعاملیگه ایقری اېدی، باشله دیلر سۉکماققه.
سۉکیش، سۉکیشنی یره تمه ی می؟
یا سۉکیش دشمنلیک نی، دشمنلیک، دشمنلیگنی یره تمه ی می؟
سیاستده، هر بیر گپ و دورانیش نینگ، قرشی سی بۉله دی؛
البته که قرشی تامان (طرف مقابل) اونگه قرشی قۉیه دی.
بولر، ملت نینگ اقتصادلی وضعیتی گه قره مه ی، آلاولی گپلر بیلن، خلق نی چیقمس یۉلگه سوقتیلر و خلق نینگ کلتوریدن تفکر نی آلدیلر زیرا، تفکرنینگ عوضیده، دوآتشه لیک اخلاق نی یېرلشتیردیلر.
بولرنینگ یانگلیش سیاستی بیلن، کون اۉتکنده، خلق بیر یاندن فقیرلشیدی، باشقه یاندن دولت نینگ ظلمی نی کۉریدی.
بولرنینگ تجربه سیز سیاستی، ایچ اوروشنینگ فتیله سی نی آتشگه بېردی و ایچ اوروش، تاغلی بۉلگه لردن (منطقه لر) باشلندی.
ایچ اوروش، کمونستلرگه قرشی، دشمن بۉلگن اولکه لرنینگ قۉلیگه، بیر شانس کېلتیردی چونکه، سۉکیش سیاستی و یامانله ماق سیاستی اولکه لرنی دشمن توزتماققه یېتیدی و آرتیدی.
ایکونومی (اقتصاد) بیر عایله، بیر سیستم و بیر اولکه نینگ یشمی اوچون، لکوموتیو دیر. خلقیلر و پرچمی کمونستلرنینگ عقلی بو حقیقتگه هیچ بیر زمان اېریشمه دی.
خلق که فقیرلیککه توشیب کېتیبېردی، چاره سیز غربتگه قاچماغنی باشله دی و خلق ایچیده سیستم بوزلدی.
بو بوزلیش، تینچیلیک یېری نی «انارشی» گه بېردی.
قورالی کیشیلر که ایشچیلردن و چیپچیلردن عبارت بۉلگن اېدی، ایشچیلر و چیپچیلر بیرینچی ضرر کۉرگن کیشلر بۉلدی و کمونست دولتگه و کمونست سیستم گه قرشی دشمن بولر بۉلدیلر.
بولر ایچ اوروش نینگ باشیده، کمونست دولت گه قرشی، تاققه چیقیب اوروش نی باشلتتیلر.
یۉل ـ چۉل نی بیلمسنگ، بارگن یېرینگ رسوالیک دیر مثالی، خلقیلر و پرچمیلرنینگ یۉلی بۉلدی.
بیر خلق نینگ کۉزی نینگ اونگیده، کېچه ـ کندوز اۉز عیبی نی بیلمه ی، اۉز یانگلیشلریگه قره می، باشقه لرنی یامانلهب سۉکسه، حقیقتدن اوزاق، شعارلی گپلرگه او خلق نی اسیر قیلسه، هر مسئله نی سیاسی کۉز بیلن قره سه، او خلق نینگ سوادلی لری نی هم، جاهل توزته دی، چونکه تفکر اولردن آلینه دی؛
خلقیلر و پرچمیلر اونده ی بیر مصیبت نی جامعه گه یېرلشتیردیلر.
زیرا، بولر ایدئولوژی گه توتساق بیر گروپ اېدیلر.
ایدئولوژی گه توتساق بۉلگن گروپ، عقلگه اۉنگدر بۉلالمه یدی. او ایدئولوژی نینگ بیوروقلریگه قُول بۉله دی و عقل نینگ اداره سی نی ایدئولوژی گه تسلیم بېره دی.
قانونسیز توپراقلر ـ 3
اگر اۉرنک بېرسم، رادیکال دیندارلر بو گروپدن دیرلر، خلقیلر و پرچمیلر، خودّی رادیکال دیندارلر کبی، رادیکال توشونچه گه باغلی اېدیلر؛
بونینگ اوچون تفکرلی دورانش اولردن آلینگن اېدی؛
اولر جامعه نی ـ ده، اۉزلریگه اۉخشتکن اېدیلر.
گلنارنینگ بختی بولر بیلن یامان یۉلگه کیریدی. چونکه، چیپچیلردن بیر ظالم که گروه مدافعیندن سلاح آلگن اېدی، بیر خلقی نی اوریب تاققه قاچبیدی و بیر اوروشیتکن گروپ قورشه بیدی.
او ظالم گلنارنینگ قیشلاغیدن آته تاماندن قرینداش اېدی.
گلنارنینگ گۉزللی آوازه سی، اونینگ قولاغیگه بارگن اېدی و او نکاح مگه آله من دېب قسم ایچگن اېدی.
انسان، عمر بۉییچه اۉزیگه بیر یۉل اختره دی. او یۉل نی تاپماق اوچون هر یانگه چاپه دی و چرچه یدی.
یۉل تاپیله می؟
یۉق، تاپیلمه یدی!
چونکه انسانینگ اۉزی بیر یۉل دیر.
انسان اگر هدفگه بارماق اوچون، اۉز ایچیدن باشلهب، اۉزی نی تنیب، قیله یتکن ایشی نی بیلیب آلالسه، هدفگه باریب بجره دی.
انسان اگر آغیر توشکن یوکیدن قاچیب بیر یۉل اخترسه، انسانینگ اۉزی که یۉل دیر، او یوکدن قوتلالمه یدی.
چونکه، انسان اوستیگه توشکن یوک نینگ، تاشیماغی نی بیلمه لی!
خلقیلر و پرچمیلر هیچ بیر زمان حیاتنینگ بو سِریگه واقف بۉلالمه دیلر. سِرگه واقف بۉلالمه ی، وطن سېورلیک لاف گه توتساق بۉلدیلر.
وطن سېورلیک لاف گه توشکن انسان، وطن سېور بۉلاله می؟
او ظالم قوماندان، اۉز حکایه سی بیلن تاغده قالسین، بهادرجان گلنار نی کۉز توتساقیگه آلیب، اوزاغدن کولیمسه بیلن پیغام یوباریدی. گلنار اېسه، گاه پیت قرشی کولیمسه بیلن جواب بېریدی. بو دورانیش (حرکت) کونلر سوردی.
بهادرجان که هر صبا گلنارنی کۉره ی دېب، یۉلده، کۉز توتیدی، بیر کون گلنار یکه یۉلگه روان بۉلدی، چونکه اونینگ یوره کیده هم گپیرماق آرزو توشکن اېدی.
گلنار بهادرجانینگ یانیگه یقین بۉلگنده، بهادرجان اۉنگیده تۉخته ب یۉلی نی کیسدی. گلنار یقین بۉلدی جیم توریب یېرگه قره دی.
بهادرجان: کېچیرینگ، تربیه سیزلیک اېتیم امّا، چاره سیز من، چونکه، یوره گیم نینگ دردی نی ایتمسم اُۉله من.
گلنار کولیمسه بیلن: هه یامان باله اېکن سیز یۉلیمدن چېکیلینگ بیرسی کۉرسه، نیمه دېیه دی؟
بهادرجان: مراک اېتمه نگ، کیمسه یۉق.
گلنار کولیمسه لب: ایتینگ نیمه دردینگیز بار؟
بهادرجان: دردیم سیز، یوره گیم سیزگه اوریلگن.
گلنار: یامان باله اېکن سیز، هه بیزلر اۉقیل نی دېب یېرگه قره دی.
بهادرجان قۉلینی توتتی، یاناغی نی کوتریب کۉزیگه قره ب ایتتی: سۉنگ صنف گه کیره میز خدا خواهله سه بختیمیز آچیله دی.
خدا خواهله سه سیزگه کۉریچی (خواستگاری) یوباره من، سیز راضی می سیز؟
گلنار: بو ایشلر ساده ایش اېمس. مېن سیزنی تۉغری ـ درست تنیمی من. کۉکدن توشکن دیک قرشیمگه چیقتینگیز. بو دورانیشینگیزنینگ نیمه بۉلگنی نی بیلمه ی قالگن من، بو گپ نی ایته سیز.
یۉل کیسر یامان آدملر دیک، یۉلیم نی کیسیب حیرت بېره یتکن گپلرنی ایته سیز. یۉلیمدن چېکیلسنگیز یخشی بۉله دی.
بهادرجان: کېچیرینگ حرمتسیزلیک قیلگن بۉلسم، عفو اېتینگ. مېنیم نیتیم یامان نیت اېمس. سیز بیلمه ی سیز، کۉپ زماندن بیری سیزگه عاشق بۉلیب، اوزاقدن سیزگه کۉز توتکن من.
گلنار کولیمسه لب: همه عالم بیله دی، مېن قنده ی بیلمه ی؟
بهارجان: نیمه نی همه عالم بیله دی؟
گلنار: عاشق بۉلگنینگیزنی.
بهارجان: عجیب!
اۉزیمدن باشقه کیمسه نی خبری یۉق.
گلنار: آنه نگیز قانقه لریگه ایتیب آوازه قیلگن. اېشیتمسم سیز بیلن گپیریدیم می؟
بهادرجان چورتگه کېتیب، شونده ی می؟
خو شونده ی بۉلسه خبرینگیز بار اېکن، بو دوستلیککه نیمه دېیه سیز؟
گلنار: قسمت دېیه من، قسمت.
بهادرجان: کېلینگ قسمتیمیزنی اۉزیمیز یازه ی لی.
گلنار: او قنه قه بۉله دی؟
بهادرجان: بیر بیروامیزنینگ یاردمی بیلن بۉله دی. سیز هه دېینگ، گپ توزه له دی.
گلنار: بیر بیراومیزنی تنیمه دن بو ایش بۉلمه یدی.
بهادرجان: قنه قه خواهله سنگیز اوشنده ی بۉلسین. قنده ی بیر بیراومیزنی تنیمیز؟
گلنار: زمان چاره سیزلیککه علاج دیر، زمانگه قۉیه میز، زمان تنیته دی.
بهادرجان: میلی می هر کون کۉریب گپیرسم؟
گلنار: تۉغری ایش اېمس.
بیله سیزکه قیشلاغیمیز شهردن اوزاق، اۉز توره سیگه باغلی بیر قیشلاق.
شو پیت گپیریشمیز ـ ده، تۉغری اېمس.
اگر بیری لری کۉرسه، باشیمیزگه ایش آچیله دی، مېن ـ ده بیلمی من، قنده ی بۉله دی.
بهادرجان: اجازه بېرینگ نامه یازیب نامه بیلن یقین بۉله ی لیک.
گلنار: تۉغری ایته سیز.
تۉغری ایته سیز ـ ده، ینه نامه نی بېرگینچه بیری لری کۉرسه؟
بهارجان: شو درخت نی کۉره سیز می؟ شو انجیر درخت نی، او درخت نینگ تگیگه یازگن نامه م نی قۉیه من. سیز اۉقیل نینگ باریش ـ کېلیش پیتیده نامه نی آلیب، نامه نگیزنی قۉیینگ.
سِرینگیزنی توتیتکن قانقه نگیز بیلن اۉقیلگه باریب کېلسنگیز، یخشی بۉله دی.
گلنار: بۉلدی انگله دیم.
اېندی یۉلیمدن چېکیلینگ بیری لری کۉرمسین.
او پیت اوزاقدن قیزلر کۉریلدی، گلنارنینگ قانقه لری اېدی. بهادرجان قرشی یانگه اۉتیب، اوزاقدن کۉزگه توتتی.
گلنار اېسه او یېرده تۉخته دی. قانقه لری کېلگنده سۉره دیلر، نېگه تۉخته دینگیز دېب.
چونکه بولر کۉرمسدن اول، اولر گلنار نی کۉرگن اېدی و بهادرجان درخت نینگ آرقه تامنیده اېدی اولرگه کۉریلمیدی.
گلنار: قانقه لر سیزلرنی کۉریب کۉتیب توردیم.
قانقه لردن آی گل: قانقه کۉزینگیزنینگ کۉریش کۉچی، بونچه می کۉچله نگن؟
گلنار: یره مس قانقه سیز. شعر کتاب نی کېلتیردینگیز می؟
آی گل: هه کېلتیردیم.
بهادرجان اوزاقدن کۉزگه توتکن اېدی، گلنار قانقه لری بیلن اۉقیلگه کېتتی.
توپراق سووگه حسرت دیر. اریغلر دریا سوویگه، دریالر یامغیر ـ قارگه حسرت دیرلر بو دنیاده.
بو دنیاده بیری نینک ایکسیک لیگی نی (کملیگی) بیری تولدیرسه، سېوگی یره تیله دی؛ چونکه هر انسانینگ ایکسیکلیگی بار.
انسان هر پیت سېوگیگه حسرت دیر بو دنیاده.
سېوگی آچیلمگن اېشیکلرنینگ قلفی نینگ، کلیتی دیر.
انسان یقینیدن سېوگی نی کۉزگه توته دی زیرا، اگر سېوگی بو یشم نینگ قاعده لریده، یقینیدن کېلسه، اونینگ علیحده مجعزه سی، علیحده لذتی بۉلگن بۉله دی.
کیچیکلیکده، آنه ـ آته باله سی نینگ یۉلیگه، سېوگی سی نی قۉییب، باله سی نینگ بجری سیگه خوشلیکدن کۉز یاشی تۉکسه، یا یره مسلیک قیلگنیده، اۉقیل نینگ شکایتی ایتیلگنده، ینه سېوگی یوز بیلن اۉقیل نی خوشنودلیک بېریب، سېوگی بیلن علاقه آلیب، اولادگه سېوگی بیلن یۉل کۉرستیچی بۉلسه، او خاطره اولادنینگ اېسیدن چیقه می؟
قیش کېچه لرده باله م ساووق قاتمه سین دېب، نیچه مرته اوستی نی یاپسه، یا کسل بۉلگنده، باله نینگ جانیدن کۉپراغ، اۉز جانی آغریگن دیک، حس نی باله گه کۉرسه تیب، سېوگی بیلن محبت بېرسه، او خاطره او باله دن یۉقاله می؟
انسان سېوگیگه حسرت دیر.
عشق، سېوگی یره تیش اوچون بیر یېتکی (تاثیرلی سبب) دیر.
اگر انسان یشمیده، بیرلیکده لیک، انسانینگ بیرنچی ایستگی بۉلسه، اونی سېوگی یره تکن دیر.
سېوگی نینگ سۉنگ مرتبه سی، عشق دیر چونکه، بو یېتکی سېوگی نینگ بۉلیشی نینگ، آنه سببی (عمومی سببی) دیر.
انسان عشق دېب باشله یدی، یاش که تجربه تاپه دی، انگله یدی عشق شهوت دوستلیکدن عبارت اېمس.
چونکه اونینگ چیکیرده گیگه (هسته) سېوگی بار و سېوگی حقیقی عشق دیر.
انسان یشمی نینگ هر آدیمیده (قدم) سېوگی معجزه یره ته دی. اگر دولت نی اداره قیله یتکن کیشیلر بو معجزه نی بیلیب آلالسه لر، خلق نی سېوگی بیلن اۉزلریگه یقینلشتیراله دیلر.
خلقیلر و پرچمیلر بو بېلگیدن ایکسیک اېدیلر، اونینگ اوچون خلق قاچگن اېدی اولرنینگ دولتیدن.
بهادرجان و گلنار گینجلیک دوره سی نینگ عشقیگه توتساق بۉلیب، یشم نینگ عین تاتلی دنیاسیگه آدیم آتکن اېدیلر.
اولر او کوندن سۉنگره یازولر بیلن یوره ک لر آره سی، کوپریک قوریدیلر.
بهادرجان بیرینچی عشق نامه سیده یازدی: اگر سلطانیم اراده یازماغنی بو قوُل گه اذن (اجازت) بېرگن بۉلسه لر، بیرینچی صحبتده که بو پری دن یوره گیمگه گللر آچیلدی، او آچیلگن گللردن قدم لریگه یوره کدن تۉکماق خواهله ی من.
کیچیک باله اېدیم عشق کلمه نی قولاغیمگه بېرگن اېدیلر، کېچه ـ کندوز مراک اېتیب، قومشی (همسایه) اۉغیلدن عشق نیمه دېب سوال قیلگن اېدیم.
قومشی اۉغیل که گینجک و یقیشیکلی (خوش چهره) بیر جوان اېدی، کولیمسه لب ایتتی: «آسماندن بیر بلا کېلسه، سېنینگ قاچیتکن یېرینگ بۉلمسه، او بلانینگ آتی عشق دیر.»
او کوندن بو یانگه مراککه اېدیم، او بلانی کۉره له من می دېب.
سیز پری نی که کۉردیم، بیلدیم که عشق کۉزگه کۉریلمیکن، چونکه، قلب و روح بیلن حس بۉلیکن و او اۉزیگه توتساق قیلیب، روح نی تن دن چیقریب آلیکن.
کۉزلریم که سیز پری نی کۉردی، یوره ک اضطرابگه کیردی؛ بو بېریلگن روح نینگ عوضیده، باشقه کیشی نینگ روحی توتساققه توشمسین دېب.
چونکه سیزدن اوزاقلشماق اُۉلیمدن یامان بیر حادثه بۉله دی؛ مېنیم اوچون.
سیز بیلن نفس ـ نفس گه کېلگنده، دنیا تورگن اېدی، یکه سیزنینگ قلبینگیزنینگ سېسی، مېنیم نفسیم نینگ موسیقی سی بۉلگن اېدی.
ایته ی سیزگه گۉزل یار، بیلینگ سیزگه سۉزیم بار
یالغان بۉلگن دنیا نی، لطفاً قیلمه نگ مېنگه تار
کۉزلر کۉردی هو گلیم، کۉریب سېودی بو دلیم
عشققه توشکن دل بۉلسه، ایتینگ نه گناه یم بار؟
ایتمه نگ اچّیق گپلر نی قارارتیرمنگ هوانی
یاغدیرمنگ قاره قار نی اېس تیرینگ مېنگه بهار
دل یره بۉلسه یامان، اطرافی بۉلمس همان
تومن هوا یېریده، اېستیرینگ گلی انار
دۉنیشی بۉلمه گن یۉلگه کېلینگ کیره ی لی عشققه
بو قوُل قند دلی نی کۉریب آلینگ گۉزل یار
تورمه نگ قرشیمگه تورمنگ دلنی باشقه گه بېرمنگ
بیر هه دېسنگیز گلیم بۉلر مېنگه او بهار
قانونسیز توپراقلر ـ 4
عشق که کۉز بیلن کۉریلمه یدی، سیزنینگ گۉزل کۉزلرینگیزنینگ ایچیده، اونینگ دریاسی نی کۉردیم.
او دریانینگ باشی ـ اداغی کۉریلمه یدی دېب، اونینگ ایچیده یوزماق ایسته دیم؛ اگر اذن بېرسنگیز.
بو دنیاده عشق سیز بجرو بۉلمه یدی.
عشق که کیچیک ایشدن، کتّه نی یره ته دی، مونده ی معجزه اگر بیر پری نینگ قۉلیگه توتساق بۉلگن بۉلسه، باش نی گۉزلیگیگه اېگیلیب، یوره کدن قوُل بۉلمه سم، باشقه چاره م بار می؟
توتینگ قۉلیم نی گپیرمه نگ، قلبدن یانستینگ
کولیمسه لهب عشق هوانی، لبدن یانستینگ
مېن که عشققه توتساق بۉلگن یۉلینگیزگه قوُل
آبرو بو دېب بو آبرونی آبدن یانسیتینگ
قلبدن چیققن سۉز بیر ساده گپ اېمس، تاماقده قالیب کۉزدن یانسیدی؛ اونی هیچ کیم کۉرالمه یدی ـ بیلالمه یدی، بیله من دېب ایتکن کیشیلر، نادان دیر اولر.
چونکه او روح بیلن حس بۉله دی، زیرا، اۉزیگه توتساق آلیب عاشق سن دېب بویورق بېره دی، او پیت قلبدن او سۉز چیقه دی، چونکه عشق غلبه قیله دی.
عاشق بۉلگن کیشی عاقل می یا دېوانه؟
زیرا، اونینگ عقلی نی معشوقه توتساق آله دی اونینگ اوچون لیلی نینگ قیسی نی، مجنون دېب ایته دیلر.
مېن ـ ده، بو توریمده بۉلیب، عقلیم نی قۉللرنگیزگه تاپشیرگن من، مرحمت قیلیب بو مجنون نی باشقه لرنینگ آغزیگه دېوانه دېب تشله منگ.
عشق غنچه سی آچیلدی، ایچیدن سیز چیقدینگیز
شبنم بۉلیب دامله ی مېن، عشققه دل نی ییقتینگیز
کیلینگ اۉینهب قوره یلی،عشق اوچون گۉزل اۉیین
قازانگن بوسه آلسین، چونکه دل گه سیقتینگیز
آنه ـ آته کۉزیده، بلکه باله کۉریله من لېکن، کۉزیم نی که کۉزلرنگیزنینگ چرایلیگی توتساق قیلیب آلدی، قلبیمنینگ کفشی نینگ ایپینی باغله مه دن سیزگه چاپتیم؛ سیزنینگ قۉلینگیزنی باشقه بیری سی توتمسین دېب.
بو دنیانی، فکر قیلسنگیز، بیر کولگیلی یېر دیر ولېکن، اگر حس قیلسنگیز، ایچیده تراژیدی سی بار دیر.
کیلینگ بیرلشیب بو تراژیدیدن، بیر جام بال یره ته ی لیک.
عشقدن قورقیش، یشمدن قورقیش دیر.
یشمدن قورگن کیشی، اُۉلی لردن بیر فرقی بار می؟ کېلینگ عشق نینگ حوضیگه یوزیب، یشم نینگ تاتلی یوزی نی چقیره ی لیک؛ بیزلرنی جنت باغچه سیگه آلیب بارسین.
مست بۉلیب قره سم، او تات بېرگن یوزگه
جام شراب نی ایچیب، قره سم گۉزل کۉزگه
بو مجنون دېب ایتسم، عشقدن حکایه یازیب
عشق بو دېب توشسم، پری یوزلی اۉزگه
انسان، قلب اۉرگنی بیلن تیریک اېمس، یا یېماغی بیلن تیریک اېمس، انسان عشقنینگ لطفی بیلن تیریک.
چونکه عشق سبب بۉلدی تېنگری دنیانی یره تتی.
چیرایلی یشم هر کیمنینگ ایسته گینینگ ایچیده لېکن، یخشی یشم آز انسانینگ فکری نینگ ایچیده.
کېلینگ یخشی یشمیمیزنی عشق چیرایلی قیلسین؛ اۉزینگیزنی عشققه تاپشیریب، یوره کنگیزنینگ چیکیرده گیگه مېنی قۉیینگ و بو یازونینگ جوابی نی، قلبینگیزنی سېسیدن یازیب، بو یازونینگ یېریده لطف بویورینگ سطانیم.
بهادر
انسان یشمی نینگ لذتلی آنی، قیسی آن دېب سۉره سه لر، عشق بیلن بیکلنگن (منتظر) صبر دېب ایته من.
بو دنیاده زمانی کېلمسه، بیر ایش بجریلمه یدی.
عجله ایشگه شطان قریشه دی دېگن بیر سۉز بار.
اگر عشق بیلن صبر انسان نی بیکلتکن بۉلسه، او انتظارلیگنینگ ایچیده مرحمت بار؛
عدالت بار؛
وجدان بار.
چونکه عقل دنیادن اوزاقلشیب، قلبگه یقینلشکن بۉله دی او آن.
قلبگه یقین بۉلگن عقل، قلبگه ینگی بیر کۉچ بېره دی، او پیت، انسان عقل و قلبی نینگ کۉچی بیلن قره ماققه باشله یدی.
عقل بیلن قلب اگر بیرلیکده حرکت اېتسه، او پیت انسان نی، انسانلیککه یقیینلشتیره دی زیرا، انسان نی، انسانینگ ایچیده کی اۉز شیطانینگ وسوسه سیدن قوتیلتیره دی.
بو حقیقت نی، هر نرسه نی بیله میز دېگن خلقیلر و پرچمیلر، بیلمه ی، عقل توتساغیگه توشیب، عقل نی بیر فلسفه گه اسیر بېریب، جامعه نی بوزدیلر چونکه، اولر قلب بیلن عقل نی بیرلیکده قۉلنالمه دیلر.
بهادرجان یازو نی یازدی. کېچه کېچ بۉلگن اېدی باشی نی یازونینگ اوستیگه قۉییب اویقیگه کېتتی.
صبا بۉلگنده آنه نینگ سېسی نی اېشیتتی، اونی، اویقیدن اویغنگین اۉقیل گه کېچ قاله سن دېب، آش خانه دن سېسله نیدی.
بهادرجان اویغنیب یازونی ادبیات کتابی نینگ ایچیگه قۉیدی، قۉل ـ یوزی نی یوماق اوچون بانیوگه (حمام) کیردی.
او صبا قووالتی (طعام صبح) سی نی قیلمه ی، آنه گه عاجل ایشیم بار دېب، اوییدن چیقیب درخت نینگ یانیگه باریب نامه نی درخت نینگ تگیگه قۉیدی و نامه نینگ اوستیگه قرمیزی بیر گل که باغچه دن قۉپارگن اېدی، قۉییب، اوزاقلشیب اوزاقدن کۉز گه توتتی.
گلنار اېسه ینه او کون قانقه لریدن اییری، یکه یۉلگه توشکن اېدی، درخت نینگ یانیگه باریب، تېوره کیگه کۉز گیزدیردی، کیمسه نی کۉرمه دی بۉینی نی اېگیلیب، درخت نینگ تگیگه قره دی.
او قرمیزی گل بیلن نامه نی کۉردی، قیرمیزی گل نی آلیب ایسکه ب چونته (کیسه) سیگه قۉیدی و نامه نی آلیب یۉلیگه روان بۉلدی.
بهادرجان اوزاغدن کۉز گیزدیریب تورگن اېدی، گنهارنینگ بو تورانیشی نی کۉریب خرسند بۉلیب اۉقیلگه کېتتی.
گلنار اۉقیلگه بارگندن سۉنگره، خلوت یېر تاپیب نامه نی اۉقیدی. او یازونینگ ایچگری سیدن خرسند بۉلیب، دوداغلرنی کولیمسه گه بېریب، صنفگه کیردی.
اونینگ قانقه لری کېلگن اېدی، شاه صنم قانقه سی مزاح قیلیب ایتتی: «قانقه میز بو کونلرده بیر باشقه بۉلگن یا که اۉزیگه بیری نی مجنون می قیلگن؟»
گلنار: قانقه شوخ سیز، نیمه مجنون، بیر کون یکه کېلگنده، گناه لی می بۉلدیم؟
حبیبه: قانقه یوزینگیز قرمیزی گل دیک بۉلگن، بیر گپ که بار.
گلنار: یۉق قانقه بیر گپ یۉق.
او پیت اۉرگتمند (معلم) صنفگه کیردی، طلبه لر یېرلری نی آلیب، اۉرگتمندنینگ آغزیگه قره دیلر. اۉرگتمند کۉزدن کۉزلیک نی آلیب (عینک) درس نی باشله دی.
او کون گلنار اۉز توشونچه سیگه توشیب، رویا بیر حالده بۉلیب، نامه گه جواب قنده ی یازه من دېب، اۉیله یشگه کیردی.
او، اۉقیلدن اوییگه باریب، قلم ـ دفترنی چیقریب یازماققه باشله دی لېکن، بیر سطر دن ایکّینچی سی کېلمه دی.
نیچه مرته تکرار اېتتی، بجریکسیز بۉلیب اۉیلاوگه توشیب، توشونچه گه بېریلدی.
چاره سیز ادبیات کتابی نی باش ـ اداغ قیلدی بیر الهام آله ی دېب، لېکن بۉلمه دی، چاره سیز شاه صنم نینگ اوییگه باریب، شاه صنم قانقه سیدن عشق کتاب که رمان بۉلسه، ایسته دی.
شاه صنم قانقه سی اونده ی کتابیم یۉق دېب، اونی اۉزی بیلن باشقه بیر قانقه سی نینگ اوییگه آلیب باردی و او قانقه سیدن رومئو و ژولیت نینگ پارسچه باستیریلگنی نی آلیب بېردی.
گنار قانقه گه رحمت دېب اوییگه کېلدی، کېچه یېماق پیتی بۉلدی طعام نی یېیب، درسیم باردېب اۉز تامیگه چېکیلیب، رومئووژولیت نی باشله دی اۉقیماققه.
ادبیاتده اگر الهام آلینمسه و بېلگی بیریکیمی بۉلمسه، ادبی یازماق قۉلای ایش اېمس.
او که بیرینچی مرته عشق ماجراگه توشکن اېدی، بهادرجانینگ قرشیسیده ایکسیک (کم، کوتاه) قالماق اونینگ سۉنگ ایسته گی اېدی، چونکه او ـ ده بهادرجان گه کۉز قیزدیرگن اېدی.
کتاب نی اۉقیدی ـ ده، تجریه سیز بیچیمده بۉلگن بیری سی، قۉلای (آسان) شکلده بیر عشق نامه گه جواب یازالیدی می؟
قېین ایش اېدی لېکن اونینگ اراده سی اوستون کېلگن اېدی، دم آلیب ـ آلیب فکرلشیب ادامه بېردی عین سۉنگیده یازدی:
کېیچه نینگ نمی توشکن کۉزلریمگه
سیزدن توشکن عشق سۉزی سۉزلریمگه
ساچلریم نی آچیب آچیب توکسم سیزگه
یېتر که کېلسین دېینگ عشق بیزگه
ایته ی لیک بولوتگه یاغدیرسین عشقدن یامغیر
قویاش نینگ یاقتیسیدن عشققه بۉله ی لی اسیر
یوره گیمگه اېسکن دور گۉزل بیر هوا
عشق باغچه دن کېلسین دېمن بلبلی صدا
مېن فلک نینگ شو چرخیدن بیلنگ چیقه من
یۉلینگیزگه بیر گل بۉلیب تاپو ییقه من
ساچلریم نی آچیب آچیب توکسم سیزگه
عشق باغچه دن بیر هوا نی کېلترینگ بیزگه
هر یېرده که عشق چادر یایه دی، عقل نی توتساققه آله دی.
عقلیم مېندن قاچگن؛
سیزگه بارگن بۉلسه یخشی سقلنگ، تېوره گیم ده کی لر، دېوانه دېب کولگیگه توتمسینلر.
یازونگیزگه مېنی گۉزل دېب وصف لندیرگن سیز؛
مېنیم گۉزلیگیم سیزنی عاشق می قیلگن، یۉقسه سیزنینگ عاشقلینگیز، کۉزینگیزگه مېنی گۉزل می کۉرستکن؟
بیلالمه دیم.
اگر ایچدن ایتسم، سیز هر پیت مېنگه عاشق قالینگ، مېن اېسه سیزنینگ عشقینگیزدن کۉزینگیزگه گۉزل کۉریلیب، یوره گینگیزگه توتساق بۉله ی.
نیمه دېیری بار گۉزل بۉلسم، سیز مېندن قاچگن بۉلسنگیز؟
یوره گیم بیر دردگه توشدی، اینیلدیم عشق یۉلگه
خطا قیلیب قاچمنگ مېندن، مېنسیز یاغگن دۉلگه
یۉلیمیز غربتلی اوزاق، یقین ایسّیققه ایلیلسین
ایسّیق لشیب عشق یۉلیدن، باره ی لی اصولگه
گۉزل بۉلمسم ـ ده یاریم، آنگله ینگ کۉنگلیم نی
عشق گۉزل یاپر دېدیلر، یاردن کېلسه ملولگه
آره گه کیرمسین حسرت، کۉنگلیم ییغله مسین
خوشلیکلر کېلیب عشقدن، ایلیلسین مقبولگه
اېله سین حس سیزدن، بیر سبد گل باشیمگه
اُۉلسم ـ ده عشق دېیه ی،توشکن من عشق مصقولگه
قانونسیز توپراقلر ـ 5
عشق توتساق قیله دی لېکن، اۉزی توتساقلیککه توشمه یدی.
بونینگ اوچون توتساق قیلگن بیری نی، اۉزی بیلن اېپ اوچیره دی.
مېن عشقینگیز بیلن اوچتیم، بولوتلرنینگ اره سیدن.
نامردلیک قیلیب قۉلیم نی قۉیبیرمنگ، باشیم بیلن یېرگه توشیب، نابودلیککه کېتمه ی.
مېن محبتنگیزنی کیچیک یا کتّه بۉلگنیگه قره می من، چونکه کیچیک محبت هم بۉلسه، عشقیم بیلن کتّه گه اۉتکزاله من.
حشمتلی بیر تورانیش نی سیزدن عشق یۉلیگه بیکله گن من، یېتر که یوره گینگیزنینگ ایچیدن مېنگه عشق سۉزی بېرینگ.
حسادت نی عشق یۉلیده مېندن بیکله مه نگ، چونکه عاشق بۉلگن بۉلسم، عقل ـ هوشیم سیزگه توتساق بۉلگن دیر.
کۉکسینگیزگه کیرسم من، بو دنیا تورسین
قلبینگیزنینگ اوریشی، بودلگه سورسین
مونده ی بیر قاره سودا، توگلمسین هیچ زمان
هر زمان قلبیم سیزگه، عشق یۉلیدن یورسین
ییغله مسین کۉنگیللر، اییریلیک نینگ دردیدن
درد ـ ده کېلسه عشقدن، علاجدن خانه قورسین
اوزاغدن اوزاققه کولیمسه سین عشقیمیز
یقینلشتیریب بیزنی، گۉزل کونلرگه سورسین
هر غزل نینگ ایچیگه، بیزلر کیره ی لیک گلیم
بو قلب بلبل بۉلیب، سیزینگ اوچون اورسین
انگله دیم عشق حسی، انسان نی شاعر یاپیکن. اگر شعرلریمده، وزن قافیه توزگین (درست) بۉلمسه، لطفاً عیب له نمنگ.
چونکه سیزنینگ عشقینگیز بیلن ینگی باشله دیم شعر ایتماق نی.
اېندی سیزدن رجا (امید، خواهش) وزن قافیه نی پیشیرینگ.
انسان نی، دوستلری دنیاگه کېلتیره دی زیرا، ایکّی دوست نینگ عشقی بیلن دنیا گه کېله دی انسان.
اېندی اۉیلب کۉرسک، عشق یره تکن انسان نی.
لطفاً رجام نی قبول قیلینگ، عشقینگیز بیلن مېنی کمال گه اېریشتیرینگ.
قورقاقلر عشقدن گپبرالمه یدی، عشق باتیرلرنینگ ایشی.
باتیر بۉلیب هر پیت عشقدن گپیرینگ، عشقدن گپیرینگ که قرشینگیزگه بیر باتیر خانیم تورسین.
آنگله ینگ سیز بیر تورلی، نې دردلریم بار مېنیم؟
بعضاً کۉنگل خوش مېنیم، بعضاً سینه تار مېنیم
مېنگه دلدن سیز ایتینگ، یالغان ایتمه ی راس ایتینگ
اگر که سېومه سنگیز، گرچک نی ایتیب ییتینگ
بو دل که کباب بۉلگن، گللرنی سیزگه تیرگن
اگر که آنگله سنگیز، سیز اوچون عشققه کیرگن
بو دل نینگ هوسیدن، لطف قیلیب عشققه اوچینگ
کنیزنینگ قۉللریدن، عشقدن شراب نی ایچینگ
دل که سیزگه توتساق دیر، عشق یۉلیگه بیر تاغ دیر
تېنگری گه قسم بۉلسین، چیچک لی او بیر باغ دیر
راضی دل اگر کېلسه، دردلریم سیزدن ایلسه
یېتر که مېندن بۉلینگ، برچه غم سیزدن کېلسه
ایتینگ مېنگه یارمی سیز بوعشق اوچون بارمی سیز؟
بو کنیز عشقیگه، گرچکدن بیر یار می سیز؟
گلنار.
کۉنگیل داغی، هم بیر تاغ دیر و هم بیر یره دیر. ایسکیدن تیمیرنی چوغ آتشگه قیزرتیریب، ایکی نرسه گه داغ اوریکنلر؛ آتلرگه داغ اوریکنلر، اېگه سی بیلیلگن بۉلسین دېیب، انسانگه داغ اوریکنلر، شفا تاپسین دېیب.
قدیم زمانده یره لرنی داغلب، میکروبلردن قوری کنلر. داغله مه نی، تیمیر بیلن قیلیکنلر.
کۉنگیل نینگ صاحبی بیللی بۉلسه و کۉنگیل یره نی شفا سی ـ ده بیللی بۉلسه، بارماق می دیېرلی؟ یا بارالمه ی یۉلگه بۉلماق می دیېرلی؟
تاتلی عشق، مقصدگه بارالمگن عشق اېمس می؟
بو ایکّی عشق نامه سی، یازولرنینگ باشلنغیچی بۉلیب، عشقلریگه کوپریک بۉلدی. او کوندن سۉنگره درد دل نی، نامه لر بیلن آلیب ـ یوباریب، اۉزلریگه جنت بیر دوره نی یره تیلر.
چونکه گینجلیکللری (جوانلیکلری) اوچون، عشق لری گۉزل خاطرلی دوران بۉلدی.
اولر که اۉز دنیالری بیلن کېله جگ نی عشق باغچه سیدن، نیک فال بیلن کۉرماققه باشله دیلر، یشم اۉیینی اولر بیلن ینگی اۉیین قورماققه حرکت اېتمی دی می؟
او جغرافیه نینگ یشم طرزی، سنتلی یشم طرزی بۉلیب، ناموس توره سی، گینجلرگه اذن بېریدی می مقصدگه اېریشسه لر اېدی؟
اونینگ اوچون یقین لشماق بیر خیال اېدی، نامه لر بیلن آره لریگه عشق کوپیریکی نی قورگن اېدیلر.
نامه لرنینگ، بېردی ـ آلدی سی دوام اېتتی. زمان اېسه، سوو کبی آقیب، ینگی سیاسی دوره نی وطن اوستیگه کېلتیردی.
خلقیلرنینگ بیرینچی باش رئیسی حسابلی بیر سیاسی اۉیینینگ قربانی بۉلدی. او باش رئیس اُۉلدیرتیرلیب، نوبت ایکّینچی باش رئیس گه کېلدی.
او ایکّینچی باش رئیس اۉز زمانیده، شوروی دېگن دولت بیلن، یاردم آلیب بېرماق دوستلیک انگلشمه نی امضاله دی.
او انگلشمه (توافق) حساب ـ کتابلی سیاسی اۉیین اېدی چونکه او انگلشمه نینگ اۉرتگه توکن اذنلری (اجازه لری) شوروی دېگن دولت نینگ یۉلی نی، افغانستانگه کیرماق اوچون، آچکن اېدی.
شوروی دولتی که افغانستانگه کیردی، ایکّینچی باش رئیس بیلن دوستلیک قیلمه دی، اونینگ اوستیگه یالغان بیر یۉل توزتیب، اونی اۉلدیریب، ببرک کارمل دېگن اۉز خاص جاسوسی نی قدرتگه اېریشتیردی.
نوبت که ببرک کارمل دېگن، پرچمی کمونستلرنینگ لیدریگه کېلدی، وطن نی روس اشغال قیلدی دېب، اولرگه قرشی بۉلگن کۉچلر، ایچ اوریش نینگ آلاوی نی، کۉپراق یاقماققه باشله دیلر.
بو حادثه دن سۉنگره شوروی کۉپراغ عسکرلری نی وطنگه کېلیتیریب، وطن نی قۉلگه کېچیردی.
اوزاق بۉلگه لرده که (منطقه) ایچ اوریش باشلنگن اېدی، بو حادثه دن سۉنگره، اوروشلر کون اۉتکنده یایلیب، وطنینگ هر بیر یېری نی، اوریم چک دیک (عنکبوت) ساریب (قوچاقلب) آلدی.
ملارووف دېگن مجاهد قوماندان، اۉز بۉلگه سی نینگ چیپچی لریدن اېدی. او چیپچی، کمونست پرچمیلر بیلن بیرلیکده یوریب، پرچمی بۉلگن اېدی.
شراب ایچماق او زمانلرده آیدین لیک نینگ بیر توره سی شکلده یایلگن اېدی. ملارووف که پرچمی لر بیلن اولتیریب ـ توریب، پرچمی بۉلیب، اولر دیک شراب ایچیب، اولر دیک مارکس کتابی نی اۉقیمه ی، مارکسیست بۉلگن اېدی، «انقلاب هفت ثور» دېگن مصیبت نینگ باشلنغیچیده که خلقیلر و پرچمیلر بیریلکده حکومت قورگن اېدیلر، ملارووف دېگن ذات، «گروهی مدافعین» دېگن قوریلیشگه قوشیلیب، بیر اتومات قورال نی (سلاح) آلگن اېدی.
پرچمیلر نی که خلقیلر سیاسی قدرتدن چیقریب، لیدرلری نی اولکه دن قوو بیدیلر، بو ذات شراب ایچیب، مسلیک پیتده بیر خلقی نی اوریب تاققه قاچگن اېدی.
بو ذات که تاققه قاچه دی، اۉزی دیک نیچه ظالم نی تېوره گیگه ییغیب، پاکستان گه کېته دی و پاکستانده بیر جهادی قوریلیش بیلن کۉریشیب، اولرنینگ بۉلگه قوماندانی بۉلیب، ملارووف شهرت نی اۉزیگه آله دی.
بو ملارووف که بیر چیپچی (دهقان) اېدی، مارکس کتابلر نی اۉقیمه ی، مارکسیست و پرچمی کمونست بۉلگن اېدی، اېندی ملارووف بۉلیب او بۉلگه نینگ جانیگه بلا بۉلبیدی.
افغانستانده هر کیم بیر نرسه نی اۉقیمه ی صفت آلدی. اگر مارکسیست کمونست خلقی پرچمی صفت نی آلدی، او فلسفه نینگ کتابلری نی اۉقیمه ی آلدی.
اگر ملا ـ مجاهد صفت نی آلدی، قرآن نی اۉقیمه ی آلدی.
شونده ی بو اخلاق رواج تاپتی، عین سۉنگیده، جامعه ده سوادسیز دیپلملی لر کۉپه یدی.
تۉغری! سوادسیز دیپلمیلر، چونکه بو اولکه افغانستان!
پرچمی کمونستلر اونی مارکسیست کمونست توزتیب باشگه بلا قیلگن اېدیلر، پاکستان اېسه، ملا شهرت نی بېریب، مجاهد دېب جانگه بلا قیلدی.
ملارووف نینگ یشمی، او زمان ده کی وطنینگ گرچک (حقیقی) یوزی نینگ بیر یانسیمه سی اېدی. (انعکاسی ایدی)
بو یوز کبی مینگلر ظالم یوز نی، تجربه سیز خلقی و پرچمی کمونستلر کېلتیرگن اېدیلر؛
جامعه میزگه!
چونکه اولر بار ـ یۉق معنوی دیېرلرنی (ارزشلر) بوزیب، وطن نی قانونسیز توپراقلرگه اۉزگربیدیلر.
ملارووف دیک مینگلر، اۉن مینگلر، یوزمینگلر نی وطنینگ قېین وضعیتی، گاه کمونست، گاه ملا، گاه قوماندان، گاه منشی دېب، توزلیشیگه سبب بۉلگن بۉلدی.
اصلنده، انسان حیاتی اوچون، بو بیزیم وطنیمیز بویوک بیر تجربه نی قۉیدی: «میکروب نی یۉقاتماق اوچون، میکروب خانه یۉقاتیلسه منطقی نی، اولکه میزنینگ تجربه سی قۉیدی!»
بو مصیبت نینگ باش آکتوری، سیاست و اقتصاد دن سوادسیز، خلقیلر و پرچمیلر بۉلدیلر.
چونکه بولر دوریم قیلدی دېب (انقلاب) هر نرسه نی بوزدیلر؛ بوزدیلر ـ ده، بولرنینگ ذکاسیگه ینگی نرسه لر یره ته میز دېب بیر بجرو بار اېدی می؟
یۉق اېدی!
چونکه فقیر عایله لردن بۉلیب، ضعیف و استعدادسیز انسانلر اېدیلر.
نتیچه ده دیېرلر (ارزشلر) که بوزیلیب کېتیدی، جهالتدن باشقه بیر نرسه، خلق نینگ تقدیریگه یازیلمه دی.
خلق جهالت قوچاقیگه توشیب، کوندن کونگه دربدر بۉلیدی چونکه، بیر تۉپلولیککه، خلق نینگ توشونچه دنیاسی یېتکیلی (تاثیرلی) بۉله دی.
خلق نی سۉکیش سیاستی بیلن، دو آتشه اۉیلاوسیز فکرلر بیلن، ایچی خالی خام وطن سېور سۉزلر بیلن اویلندیرسه، مصیبتدن باشقه، او خلقدن نیمه یره تیله دی؟
خلقیلر و پرچمیلر بو خیانت نی قیلدیلر.
بیر کیشی نینگ حیاتیگه جاندن یقین سېوگل بیر یولداشی بار اېکن. تقدیر الهی او یولداش کسل بۉلیب اُۉله دی.
او کیشگه نه اولاد بار و نه مال ملک.
قیشلاقنینگ بیر گوشه سیده، بیر قارانغی تامده حیاتی نی سوردیریکن، یولداشی نی اېسه، او قارانغی تامگه کومه دی. او کوندن باشلب، هر کون یولداشیم قارانغی گه قالمسین دېب، اونگه وفالیگی نی بیلدیرماق اوچون غلبیر بیلن، غلبیر ـ غلبیر قویاش نوری نی تاشیدی.
قوویاش نوری تاشیله می؟
همده غلبیرلب تاشیله می؟
بو کیشی نینگ بو ایشی، بو کیشی نی هر کیمگه دېوانه کۉرستیب، مسخره قیله دی.
اۉزی نی عقللی بیلگن هر کیشی، بو دېوانه دېب، قویاش نوری تاشیله می دېب، استهزا گه آله دی.
گپ آغیزدن آغیز بۉلیب، یاشیلیغ لر آره سی بیر مصلحت گه اۉته دی. یاشیلیغ لر مصلحت بیلن او کیشی نینگ یانیگه باریب، بو سېنینگ قیله یتکن ایشینگ، عقل ـ منطققه سیغمه یدی، کیچیک کتّه نینگ آغزیگه مسخره بۉلدینگ، عقلینگنی باشگه آل دېب نصحیت بېره دیلر.
او کیشی، کېلگن قیشلاقلیکلر بیلن یاشیلیغ لرنینگ یوزیگه قره ب، تبسم لب ایته دی: یاریم اوچون قویاش نوری تۉپله گنیم، مېنی سیزلرگه دېوانه کۉرستکن می؟
نیمه قیله ی؟ مېن یاریمگه محبتیم نی کۉرستماق اوچون بو ایش نی قیله من.
قویاش نوری تۉپلی من، چونکه قارانغی یېرده یاتکنی دل جگریم نی سوو قیله دی؛ مېنیم قۉلیمدن بو ایش کېله دی.
مېن که بو ایش نی بیلیب قیله من یا سیزلر؟
یا سیزلر که کېچه ـ کندوز دنیانی اویلرینگیزگه سوقماق اوچون، ایستکلرنگیزنینگ قرشی سیگه، چاره سیز بۉلیب قالگن سیزلر، بیر مرته اۉزلرینگیزگه نصحت بېردینگیزلر می؟
قیلگن ایشلرنگیزدن خبرلرنگیز بار می؟ بیلیب قیله سیزلر می؟
حرصلرینگیزگه اینیلیب، بۉلمه یتکنلیگی نی بیلیب، تویمس ایستکلرنگیزنینگ قرشی سیگه اینیلگنلیکلرنگیزدن خبرلرنگیز بار بۉلگن می؟
مېنیم حرصیم، مېنیم ایستگیم، مېنیم خیالیم بونگه اېریشه دی، بیر اۉیله نگلر مېنیم ایشیم عقلدن دشقری می؟ یۉقسه عقللیلرنینگ ایشی کۉپراق دېوانه لیک می؟
انسان حیاتی غلبیر بیلن قویاش نوری تاشیماققه اۉخشه مه ی می؟
انسان تویمس حرصیگه اینیلیب، آرزولری بیلن دنیانی اویگه سیغدیرماغچین بۉلسه، غلبیر بیلن نور تاشیماغ نی منطقی دیک منطق اېمس می؟
آز کیشی بیله دی که تاشیگن دنیاسی، خودّی قویاش نوری دیک غلبیردن سیزیلیب یېرگه توکیله دی؛ چونکه او توکیلگنلرنی ییغالمه ی بو دنیادن اۉته دی و سۉنگیده غلبیر ایچیده بیر نرسه قالمه یدی؛
ایکّی متر قاره توپراقدن باشقه!
بو سِر نی هر کیم بیله می؟
اگر بیلسه، بو تۉپله گن دنیاسی، بیر سینگن قلب نی توزتاله می؟
بیر اۉیله نگلر دېب، قویاش نوری نی تۉپله ماققه دوام بېره دی.
ملارووف، جهادی تنظیم اوچون، استعدادلی بیر قوماندان اېدی. چونکه او ذات او بۉلگه نینگ هر رازیدن بېلگیلی اېدی.
حیاتده بېلگی عین بویوک کۉچ دیر.
او که بۉلگه دن بېلگی لی اېدی، اونینگ یشم اسلوبی و وطنینگ انارشیست وضعیتی یواش ـ یواش (آهسته) اونی یامان ظالم توزتکن اېدی.
انسان هر جانلی دیک، یشه یتکن جغرافیه نینگ اقلیمگه اویملی (سازشکار) بۉله دی، چونکه دنیانینگ قانونی بو دیر.
اقلیم قنده ی ساز اورسه، او سازگه قره ب اۉینه یدی زیرا، طبیعت نینگ قانونی بو دیر.
بونینگ اوچون انسانینگ عوضیده، اقلیم نی توزتماق کېره ک.
توره سی (فرهنگی) یېرلشمگن بیر تمدن، جامعه گه حکم سورالمه یدی.
قانونسیز توپراقلر ـ 6
جهادی تنظیم لرگه، قنچه که ییقیم (اویرانلیک) بۉلسه اېدی، اسلامی و جهادی ظفر شکلده کۉریلیدی.
یعنی بیر قوماندانینگ ذکا و بجرو و دیندارلیگی، اونینگ بوزگن و ییقیمگه بېرگن فعالیتلریدن عبارت اېدی.
بو مصیبت نینگ کېلیشگه، کمونستلر سبب بۉلگن اېدیلر.
(بېلگی: کمونستلر، آته ئیست توشونچه گه باغلی بیر تۉپلولیک اېدیلر. بولر خداگه و آخرتگه ایمانسیز اېدیلر. افغانستان جامعه سی، اۉن اۉچ یوز ییل اسلام کېله نکلری بیلن یشه گن بیر جامعه اېدی، بو آته ئیست کمونستلر که خلق و پرچم آت بیلن افغانستان سیاستیگه اېگه مند بۉلدیلر، جامعه نینگ برچه توره سی نی توبدن بوزدیلر زیرا، بولرنینگ، اۉزلریگه خاص توشونجه دنیاسی بار اېدی.
بیلماغیمیز کېره ک، کائنات نینگ قاعده قانونی ده، ضد، ضد نی یره ته دی.
بولر که اسلام دین و اسلاملی یشم نی حقارت کۉز بیلن کۉردیلر، ضد، ضد نی یره تتی.
بولرنینگ قرشی سیگه، اۉزلری نی مجاهد دېگن تۉپلولیک چیقتتی؛ چونکه ضد ضد نی یره تتی.
اولر، اۉزلریگه خاص اسلام توشونچه بیلن، رادیکال شکلده، بۉی کۉرستیب، بو آته ئیست خلقیلر و پرچمیلرنینگ قرشی سیده چیقیب، اوروش نی باشلتیلر.
اۉزلری نی مجاهد دېگن تۉپلولیک نینگ ایچیده، اگر بیری سی توزگین بۉلسه، اۉن نی اسلامدن خبرسیز کوچه بازار سرسری لری اېدی؛ خودّی ملارووف دیک.
اۉرته ده اسلام دینی باراېدی لېکن اسلام دینی نینگ حقیقی یوزی، مجاهدلرنینگ یشم طرزیده یۉق اېدی؛ مهم نرسه، بیر تۉپلولیکنینگ یشم اسلوبی دیر.
یعنی آته ئیست خلقی پرچمی تۉپلولیک قنچه افغانستان جامعه سی نینگ دیېرلی ارزشلری نی بوزگن بۉلسه، اوشنچه اۉزی نی مجاهد دېگن تۉپلولیک، اسلام نینگ آتی نی قۉللنیب، جامعه نینگ ایچی نی بوزدی.
نتیجه ده افغانستان جامعه سی هر باقیمدن بوزلیب، جهالتگه اۉتتی.
شو پیت که مېن بو کتاب نی یازه یاتیب من، اۉزی نی مجاهد دېگن و اۉزی نی خلقی پرچمی دېگن تۉپلولیکلرنینگ رادیکال ایشلریدن، اۉزی نی طالب دېگن باشقه بیر تۉپلولیک سیاسی قدرتگه اېگه مند بۉلگن؛ چونکه ینه ضد، ضد نی یره تکن.
بو تۉپلولیکنی کېلشیگه افغانستان نینگ ایچیده کی رسوا بۉلگن جامعه سی سبب بۉلگن، چونکه بو تۉپلولیک اۉزی نی حقیقی مسلمان شکلده کۉریب، فساد نی اۉرته دن کوتره میز دېب اېگه مند بۉلگن.
بولر اسلام دینی نینگ بېلگی لری نی پشتونستان مدرسه لریدن الگن تۉپلولیک دیر. آته ئیست خلقیلر ـ پرچمیلر و ویران کار، رشوت آله یتکن مجاهدلردن توزیگنراغ دیرلر لېکن بولر افغانستان جامعه سی نی و دنیا جامعه سی نی و اسلام جامعه سی نی، پشتونستان مدرسه لری نینگ ایچیدن کۉره دیلر.
قرآنینگ ایچیدن کۉرمه ی، آرقه گه قالگن بیر جامعه نینگ مدرسه لرنینگ ایچیدن اسلام و دنیانی کۉریب اولکه گه اېگه مند بۉلسه، کېله جگ قنده ی توزه له دی؟
بولرنینگ دنیا کۉریشی، اۉزلریگه خاص، بو کونکی دنیاگه ایقری، عجایب بیر دنیا کۉریش دیر.
اگر گپ نی قیسقه قیلیب ایتسم، آته ئیست خلقیلر و پرچمیلرنینگ خیانتی، اولکه نی یوز ییل اوچون بوزدی.)
او بۉلگه ده ایکّی اۉقیل (مکتب) بار اېدی. اۉقیللردن بیری سی، گلنارنینگ (قیزلر اۉقیلی) و ایکّینچی سی بهادرجانینگ اۉقیلی (ایرککلر اۉقیلی) اېدی.
ملارووف که بۉلگه نینگ کتّه قوماندانلریدن بیری سی بۉلگن اېدی، پرچمی لرنینگ دولتی بیلن و جهادی باشقه گروپلر بیلن هر پیت اوروش نینگ ایچیده اېدی. چونکه او زمانده، افغانستان سیاسی وضعیتی بو شرطلردن عبارت اېدی.
جهادی گروپلر اگر پرچمی کمونست دولت بیلن اوریش سه لر اېدی، جهاد قیله میز دېب بیر بۉلیدیلر لېکن دولت اوروشیدن که چیقسه لر اېدی، اۉز آره لریده اوروشیدیلر زیرا، قانونسیزلیک او توپراقلرگه اېگه مند اېدی.
جهادی گروپلر، پلان آلیب دولت نینگ اوستیگه یوروش قیلیب سالدیرماقچین بۉله دیلر (حمله قیلماقچین بۉله دیلر)
ملارووف نینگ قسمتیگه، گلنارنینگ یشه گن محله سی توشه دی.
او، قیز مکتب نی آتشگه بېریب، یاقه دی و یاقمسدن اول، کېره کلی بار ـ یۉق نی یاغمه له یدی (چپاول قیله دی)
یاغمه بۉلگن نرسه لرنینگ ایچیدن، گلنارنینگ رسمی چیقه دی و او کۉره دی. او گلنار نی سورشتیریب، تنیب آله دی.
او کون گلنارنینگ تقدیریگه، ینگی بیر قسمت ملارووف نینگ قۉلیدن یازیله دی. چونکه ملارووف گلنارگه عاشق بۉلیب، آلماقچین بۉله دی.
گلنارنینگ رسمی نینگ تاثیری، اونینگ چیرایلی آوازه سی اېدی و او آوازه ملارووف نینگ قولاغیگه تیگکن اېدی.
جهادی تنظیم لرنی پرچمی کمونست دولتی «اشرار» دېب، خلققه یامانلب کۉرستیدی. دولتگه قرشی کیشیلر و رقیب اولکه لر اېسه، اولرنی مجاهدلر دېب آوازه قیلیدیلر.
خلق بو ایکی تبلیغ نینگ ایچیگه توشکن اېدی!
بولر اشرار اېدی می یۉقسه مجاهد، فرقی یۉق اېدی چونکه دولت نینگ یامانله ماغی، بولرنی خلق ایچیده کۉچلی کۉرستیدی؛
بو دنیاده کۉچلی بۉلگنلر اېپ قازانگنلر!
هیچ بیر زمان کمونست خلقیلر و پرچمیلر بو سِرنی بیلمه دیلر.
پرچمی کمونست دولتی که بولرنینگ ظالم یوزی نی خلققه کۉرستیب، خلق نینگ روحی نی بولرگه تاپشیریدی، دولتگه قرشی بۉلگن کیشیلر و دولتگه دشمن بۉلگن دولتلر بولر مجاهدلر دېب، بولرگه اعتبار بېریدیلر.
اۉرته ده نیمه باریدی دېب، سوال بېرسنگلر بیر جوابی بار: «دربدرلیک!»
دولت تامانی که اۉزی نی وطن سېور و جهادیلر که اۉزلری نی مجاهد دېب ایتیدیلر، اۉرته ده نه بیر جهاد بار اېدی و نه بیر وطن سېورلیک بار اېدی.
وطنینگ اوستیدن ایکّی بولوک دولتلرنینگ سیاسی هدف اوچون، سیاسی اۉیینلری بار اېدی و سیاسی مجادله بار اېدی.
زمان بیر ترن (ریل) گه اۉخشیدی. ترن واگونلری انسانینگ عمری نینگ هر آنی گه اۉخشه یدی.
اوشنده ی که ترن نینگ واگونلری، کۉزنینگ اۉنگیدن بیر ـ بیر اۉته دی، انسانینگ عمری نینگ هر آنی ـ ده، خودّی او واگونلر کبی کېچیب کېته دی.
او اۉتکندن نیمه نی کۉره میز دېسک، کۉزیمیزنینگ اۉنگیده، کېلیب اۉتکن رسملر نی کۉره میز.
حیاتیمیزنینگ هر آنی، بو رسملرنی کۉزه گه کۉرستیب، سۉنگ یۉلچیلیککه یقین لشتیره دی بیزلرنی.
حیات که اۉزی نی سۉنگ یۉلچیلیککه یقین لشتیره دی، اونینگ بیلن انسان ـ ده، اۉزی نی اۉزگریب ـ اۉزگریب، دېیشیم و دۉنشیمگه (تغییر) بېره دی.
او پیت انسان آرقه گه قره ب باقگنده، اۉنلرچه اۉزی نی کۉره دی.
اۉنلرچه اۉزی نی!
چونکه اۉزیدن خبرسیز، حیاتنینگ کېلتیرگن ایسّق ساووقی بیلن، عمری نینگ هر آنیده، علیحده بیر کیشی بۉلیب او یشه گن.
انسان، او حقیقت نی کۉره دی.
انسان او پیت کۉره دی، عمری نینگ هر آنی که اۉزیگه خاص کیشیلیگی بیلن یشه لگن، هر آنی نی مزارگه کومیب، آرقه سیگه اۉنلرچه مزار قۉیگنی نی کۉره دی.
چونکه هر آنیدن سۉنگره، بیر باشقه کیشیلیک بیلن حیاتی نی دوام بېرگن بۉله دی انسان.
انسان که آرقه سی نی کۉرماق و بیلماق عقلگه اېریشه دی، کۉزی نینگ اۉنگیده، سینما فلیم کبی حیاتی نینگ کېچمیشی (اۉتکنی) کېله دی.
بیر کۉره دی، اۉنلرچه، کدر، غوغا، حسرت، مجادله... همه سی نی تۉپله سه بیش پول اېتمه یدی؛ اونگه میراث قالگن.
انسان حیات نی که بو گرچکلر (حقیقتلر) بیلن یشه یدی، انسان بو گرچکلرنی بیلمه ی، یشه یدی.
اگر مېندن سۉره سنگلر، انسان گینچلیکده (جوانلیکده) نیمه دن قورقه دی دېب، «انسان قری لیکدن قورقه دی» دېب، جواب بېره من.
لېکن، بیلیب آلدیم، قری لی دوره، قورقیلیکان بیر دوره اېمس اېکن.
نېگه دېب سوال بېرسنگلر، انسان بو دوره گه کېلگنده، اوموزیدن (شانه سیدن) یوکلرنی آتیکن و اوزی نی یوکلردن اییریب، قورقولردن اوزاغلشیکن.
چونکه بو دوره گه کېلگنده، کۉزی نینگ اۉنگیگه، قۉلدن بېرگن کونلری، خوشلیکلری، خفه لیکلری، کدر و پیشیمانلیکلری کېلیب کۉریلکن، او پیت، ییللرچه ییل که قری لیکدن قورقکن، قری لیک قورقیلیکان بیر یشم اېمس لیکنی بیلیکن.
زیرا، بو دوره ده انسان، اندیشه لریدن، حرصلریدن، بیلکلنتی لریدن، اوزاقلشه دی.
او پیت حیقیت اۉرته گه توکیله دی، بیله دی که، اصل قورقیلکان نرسه، انسانینگ پیشیمانلیکلری دیر.
جهادی لرنینگ سۉنگ باسمه چیلیکلری، قیز اۉقیل نی کول قیلیب، بۉلگه نی قانون سیز توپراقلرگه تېگیشتیردی.
یوره ک بېرگنلر اېسه، مینگ بیر هوس بیلن اۉزلری نی، نامزادلیککه تیارلشتیردیلر. چونکه گپ ایکّی دوگانه نینگ آره سیگه پیشکن اېدی، زمان کېلگنده، ایرککلر بو ایش نی بجریدیلر.
لېکن، جهادیلرنینگ سۉنگ باسمه چیلیکلری، هر کیمدن هوش نی آلدی، بولرنینگ گپی ایرککلرگه بارمه ی، ایرککلرنی اندیشه گه سالدی.
ملارووف که کۉزی نی گنارگه قیزرتیرگن اېدی، تربیه سیز بیچیمده (شکلده) گلنارنینگ آته سیگه بویوروق یوباردی: «قیزینگیزگه مېن طالب، قیزینگیز نی باشقه گه بېرمنگ، اگر بېرسنگیز گله قیلمنگ دېب.»
قانونسیز توپراقلر ـ 7
بو بویوروق گنارنینگ آته سی نی قیزدیردی چونکه او ملارووف نینگ کېچمیشی نی (گذشته) بیلگن بیری اېدی.
ملارووف کېچمیشده (گذشته) بۉلگه نینگ چیپچیلریدن بیری بۉلیب، ساده بیر وطنداش اېدی، اېندی قنده ی بویوروق بېراله دی دېب، گنارنینگ آته سی قیزدی.
قیزدی ـ ده، انسانلرنینگ ایچیده کی بوزیلگن تربیه دن خبرسیز اېدی چونکه ملارووف نینگ او اسلوبی، جامعه گه یېرلشگن اېدی؛ ملارووف یکه بیر بیره ی اېدی.
بو بویوروقدن سۉنگره، آغیزی نی آچتی کۉزی نی یومدی، ملارووف نینگ آرقه سیدن ملارووف نینگ خوشی گه کېتمه یتکن گپلر نی گپیردی.
ملارووف گپلر نی اېشیتیب، بو مرته آق سقاللردن ایکّی کیشی نی یوباردی.
آق سقاللر ملارووف نینگ عذری نی ایتیب، بویوروق بېرگنی یخشی ایش بۉلمه بتی دېب، ملایم آغیز بیلن اونینگ ایسته گی نی گلنارنینگ آته سیگه ایتیلر.
گلنارنینگ آته سی زمانینگ یامان یوزی نی کۉرمه ی، ایسکی فکرلرگه کېتیب، ملارووف نی یامانلب، بو ایش بۉلمه یدی مېنیم او سرسری گه بېره یتکن قیزیم یۉق دېب جواب یوباردی.
ملارووف جواب نی آلگندن سۉنگره، بېرمسه اۉلدیره من، قیزنی آنه سیدن آله من دېب اۉز ایچیده، قسم ایچتی.
بو اۉلای دن (حادثه) سۉنگره، بهادرجانینگ آنه سی گپ نی اېشیتیب، گلنارنینگ آنه سیگه باردی، ایتتی: دوگانه م زمان یامان بۉلگن بو ملارووف دېگن سرسری ظالم بیر کیشی، اگر مقبول کۉرسنگیز مېن بهادرجانینگ آته سیگه ایتیب، بو ایکّی سی نی باش کۉز (نامزد) قیله میز.
گنارنینگ آنه سی: تۉغری ایتینگیز دوگانه م، مېن ـ ده اندیشه ده، یامان بیر وضعیت بۉلمسدن، بولر باش کۉز بۉلسه لر، یامان بۉلمه یدی دېب قرارلشتیلر.
بهادرجانینگ آته سی باشدن بو ایش گه راضی اېدی، گلنارنینگ آته سی خانیمدن گپ نی اېشیتکندن سۉنگره، چقور اندیشه گه توشدی.
او اندیشه لر بیلن اۉیلب ایتتی: تۉغری ایته سیز یامان بیر زمانه بۉلگن، آت اېتی بیلن ایت اېتی قریشگن، سرسری لر باش بۉلگنلر، باشلر قاچمسه لر، چاره سیزلر.
ایسکیدن یامان بۉلسه ـ ده، بۉلگه ده کمونست حاکمیتی بار اېدی، اېندی او ظالملرنینگ قۉلیدن، بۉلگه میز قانون سیز توپراقلرگه تېگیشتی.
هر ظالم نینگ ایکّی دوداغنینگ اورته سیگه، او ظالم نینگ عدالتی بیلن قانونی یېرلشتتی، یامان وضعیت بۉلدی.
دوگانه نگیزگه ایتینگ کېلسینلر نور چشمی میزنی بهادرجان بیلن باش کۉز قیله میز.
باش کۉز قیلسک، شو یامان وقتده یامان ایش بۉلمه ایدی، بهادرجان اخلاق ادبدن بای، یخشی ییگیت.
کېچه بو مصلحت بۉلیب، ایرته سیده گنارنینگ آنه سی بهادرجانینگ آنه سی نی، اوییگه کوته دی.
گلنارنینگ آته سی، قوم ـ قرینداشلرنینگ بویوکلری بیلن مصلحت قیلماق اوچون اویدن چیقه دی. بهادرجانینگ آنه سی خوجه یینی بیلن گپنی پیشریب، گلنارنینگ اوییگه کېله دی. او دوگانه سی نینگ آغزیدن بو ایش نینگ بۉلری نی اېشیته دی. اېشیتکندن سۉنگره، جوّده مسعود بۉلیب، قانقه سیدن اذن آلیب اوییگه باره دی، خوشلیک بیلن ایریگه و بهادرجان گه بو خوش خبر نی ایته دی.
ایری (ایرککگی) خوش بۉلیب بو ایش بۉلدی اېندی دېب، آته سی نینگ اوییگه، اوندن سۉنگره بیرـ بیر قرینداشلرینینگ اوییگه باریب، اولر بیلن مصلحت قیلیب، گلنارنی بهادرجانگه ایسته مگه کېتیش اوچون، برنامه آله دی.
ایکّی تامان که بو ایشدن راضی بۉلیب، اونده ی قېین وضعیتده، بو ایکّی جوان نی باش کۉز اېته میز دېب، یخشی بیر هواگه توشکن اېدیلر، بو گپ ملارووف نینگ قولاغیگه باردی.
ملارووف اوپکه گه توشیب، عقلی نی ایچیده کی شیطانیگه توتساق بېردی. ایچیده کی شیطانی اوندن قالگن انسانلی صفت نی آلیب، عقلیگه شدت نی بویورق بېردی.
اېندی ملارووف نی، اونینگ اۉز اوپکه سی بیلن بیراز اۉز حالیگه قۉیه میز، حکایه نی توزگین توزتماق اوچون گپ نی ایکّی دلداده گه کېلتیره میز.
بو ایکّی یوره ک بېرگن، بو گپ نی بۉلری نی اېشیتکندن کېین، خوشلیکدن بولوتلرنینگ اوستیگه اوچتیلر. چونکه خوشلیک اولردن اولرنی آلدی، کۉکده بولوتلرنینگ اوستیگه یېرلشتیردی.
بهادرجان او خوشلیک بیلن قلم نی آلیب، یازدی: بوکون خیالیمده، قویاش بیزلر اوچون پارله گن.
بیله من، آقشام بۉلسه، آی بیزلر اوچون گۉزل یوزی نی آیدینلتیب کۉرسته دی؛
چونکه بختیمیز نی آچیلگن کۉره دی.
عشق اونده ی بیر معجزه، شو پیت اگر گۉزل کۉزینگیزگه باقیب، سیزدن بیر اوپیچیک آلسم، کۉزلرنگیزنینگ ایچی پارلب، قلبینگیز تیتره مه گه باشلیدی. چونکه بو گپ نی هوسی بیله، مېنیم یوره گیم نی تیتره تگن.
بوکون اگر مېندن عشق نینگ معناسی نی سۉره سه لر، عین گۉزل شکلده معنی سی نی ایتاله من، زیرا، سیزنینگ هر قره شنگیز مېنگه عشقدن درس بېره دی.
سیز که جنت مثاللی بیر گل سیز، اگر کۉزیمدن اۉزینگیزگه قره سنگیز، اعلا گۉزل بۉلگنینگیزنی کۉره سیز.
جنت مثاللی بو قیز، کۉردیم مېن اعلا گۉزل
لب گۉزل قاشلر گۉزل قۉلیده مینا گۉزل
عشوه لهب که قره یدی مرهم بۉلیب یره یدی
رخ گۉزل رخسار گۉزل بو زیبا طلا گۉزل
قیردن تاپیلدی گۉزل مېنگه بۉلدی بو اۉزه ل
قد گۉزل قامت گۉزل عجایب سیما گۉزل
جوره سی یۉق گۉزل نی دل نی آلگن اۉزه ل نی
کۉز گۉزل ساچلر گۉزل کۉزیدن ایما گۉزل
یار مېنگه دېب قره یدی عشقیم اوچون یره یدی
کۉزدن نما نی بېریب بېرگن او نما گۉزل
لیلا مېن دېب کوله دی دلگه خوشلیک اېله دی
چونکه بو زیبا گۉزل چونکه بو لیلا گۉزل
بوکون عین گۉزل تاتلی کون دیر. چونکه بیرلشیمیزنینگ توشونچه سی، بویوکلریمیزنینگ فکرلریده، پیشیب، اراده گه اۉزگردی.
یشم، بیر گل دیر لېکن اونینگ بالی، عشق دیر.
قنده ی که گلدن بال توره سه، اگر یشم، عشق نی یره تالسه، تاتلی بۉله دی حیات.
اری گلدن بال یره ته دی، انسان اېسه، اری نینگ نیشی نینگ زهری نی اۉزیگه قبول قیلیب، بالگه اېریشه دی.
شونی بیلماققه اراده بویورینگ، بالگه اېریشماق اوچون هر پیت نیش زهریگه تیارلنگن من؛ چونکه گۉزل سېوه من سیزنی.
هوش، یېته نک (ذکاوت) خیاللر، اراده، اگر عشق بۉلمسه، گۉزلیک نی یره تالمه یدیلر، چونکه بویوک ایش لرنی بجرگن کیشیلر، عشق بیلن بو نعمتلرنی بیرلیکده قۉللنگنلر که، آت چیقریب، گۉزل ایشلرنی یره تکنلر؛ اونینگ اوچون عشق، گۉزللیکلرنینگ لکوموتیوی قبول بۉلگن.
عشق اگر ایکّی بدنگه بیر روح بۉلیب کیرسه، حقیقی عاشقلیک یره تیله دی؛ تېنگری بو هوس نی بیزلرگه نصیب قیلسین؛
آمین!
عشق بیر نرسه تیله مه یدی، او بېره دی.
عشق کین توتمه یدی، او بخشیله یدی.
عشق ظلم اېتمه یدی، او ظلم نی قبول قیله دی.
اگر مونده ی بۉلمسه، عشققه ایمان کېلتیرگن کیشی نی، عاشق دیاله میز می؟
عاشق ایسته مه یدی، معشوقه گل بۉلیب بوته سیدن اوزیلسه؛
گل بوته سیدن اوزیلسه، سۉلمه ی می؟
اونینگ اوچون عاشق معشوقه نینگ ایسته گیگه قره ب، اونینگ بیلن سېویشه دی.
قۉیینگ قلبیم بیلن سیزنی حس قیله ی.
سیز که اراده بویورسنگیز، مېن گۉزل کۉزلرگه قره سم، او پیت سِحرلی قره شلرنگیز بیلن مېنگه مستلیکنی بویوروق بېرگن بۉله سیز.
قره شلر سِحرلی دیر
آلر یوره کدن سِرلی دیر
اگر قیمت ایسته سه، آلتین قیمت زرلی دیر
باقسه هر کیم کۉزلرگه، مات بۉلیب تورر سیزگه
یوره کدن سېویب سیزنی مات بۉلیب یورر سیزگه
روح گه نفس بېره سیز
حیات نی سېودیره سیز
بو قلب ایسته گیگه، جنتدن گل تیره سیز
باقسه هر کیم کۉزلرگه، بې ملال عاشق بۉلر
یۉلینگیزگه باش قۉییب، عشق هوسدن تولر
سېوگی تولو قلبینگیز
بال یره تکن لبینگیز
خوش خوی او ادبینگیز
باقسه هر کیم کۉزلرگه، یوره ک نی تیتره تیر او
یۉلینگیزگه باش قۉیسه، عشق نی یره تیر او
عشق، کۉچلی بیر کۉچ دیر، کائنات نی، عین بویوک کۉچ نینگ تېوره گیگه ایلنتیره دی.
بو کۉچ دیر کائنات باشی نی اېگیلیب، اونگه عبادت قیله دی.
بو کۉچ، یشم نینگ تامیرلری نی (رگ لری نی) بو عالمده یره تیب، تېنگری نینگ بارلیگی نی، یشم بیلن انگله ته دی.
انسان کمالگه اېریشگندن بیری، عشق اوچون فکر یوروتکن. چونکه هر کیم اۉز استعداد و قیلگن حسی بیلن، عشق باره سیگه بیلگنلیگی نی ایته دی.
عشق اونده ی کۉچ دیر اگر توتساقیگه توشسنگیز، یشمده هر شی کۉپراق معنالی بۉله دی.
زنگین (ثروتمند) بۉلسنگیز، قنچه مادی کۉچنگیز بۉلسه بۉلسین، اگر عشق نی تنیگن بۉلمسنگیز، دنیا آق ـ قاره دن عبارت بۉله دی.
عشق دیېرلی بیر میوه دیر، تېنگری یومورتقه سی نی (تخمی نی) یره تکن، انسان اېسه، ایکیب پرورش بېرگن.
یشمده ایرکک و خانیم نینگ اېلیشکی سی (مناسبات) هر پیت گلستان بۉلمه یدی، یشم نینگ تیکنلری، کۉپی وقت گلدن اول، اۉزی نی باتیریب، زهری نی بېره دی.
اگر ایشلر (خاتون ایرکک بیر جفت) بیر بیری نی انگلب (درک قیلیب) اېلیشکی نی قورالسه لر، عشق فرصت تاپه دی، تیکنلرنینگ یېریده، گللرنی غنچه دن اولرگه آچسه.
عزیز سېوگلیم! مېن سیزنی انگلب، سیز بیلن یشم نی گۉزل قیله من انشاالله.
بۉلسنگیز هر شی گۉزل یۉلگه یورماق بیله
سیز اوچون بو جانیم نی قربانگه سورماق بیله
رویامده گل اېدینگیز اېندی قلبیمده بلبل
سانکه توش ایچیده من، خیالده تورماق بیله
ایچیمده قورقولریم، سیز نی ییتیرمه ی دیېب
ایچیمدن عشق اوییه نی سیز اوچون قورماق بیله
سیز بیلن پایلشسم من، بیر کون بۉلسه ـ ده یېتر
هر شی سیز بیلن گۉزل، دوزخده تورماق بیله
تېنگری عزیزلریمیزنی هر زمان، انسانلی عشقیمیز بیلن، بیزلرگه عزیز قیلسین و دشمنلریمیزنی، الهی عشق بیلن بخشیلتسین.
عشق قوتلی بیر کۉچ دیر لېکن ظریف بیر کۉچ دیر.
قنچه که قوتی اوستون بۉلسه، اوشنچه قیریلماققه میلّی دیر بو کۉچ. اگر بو گرچک نی بیلیب یخشی کۉرسنگیز، عاشق بۉلگن سیز.
اگر یوره ک و ذهن عشق اوچون بیر یېرگه کېلگن بۉلسه، او عشق حقیقی عشق دیر.
چونکه عشق یوره کدن آله دی و عقلگه بیوروق بېره دی.
اۉزی نی اوستون کۉرگن کیشی، عاشق بۉلالمه یدی.
زیرا، او کیشی عفو اېتماغنی بیلمه یدی.
عشق نینگ مایه سیگه عفو اېتماق بار؛
چونکه انسان یانگلیشگه (خطاگه) باتیب، تۉغری نی اۉرگنه دی.
بیر ازدواج او پیت شادلیککه اېریشه دی، ایشلر (جفت خاتون ایرکک) اوییم سیزلیگنی (ناسازگار) بیلیب، تنیب، درس چیقریب، اوییم بیر اسلوب نی کېلتیرالسه لر.
عشق درد یره تکن بیر درمانسیز دیر.
چونکه دردلریگه، اۉزیدن باشقه، باشقه بیر علاج یۉق دیر.
اگر دنیا نی، اۉز کۉزینگیزنینگ یېریده، یخشی کۉرگنینگیزنینگ کۉزیدن قره ب، گۉزل کۉرسنگیز، عاشق بۉلگن سیز؛ مېن بو دنیانینگ گۉزلیگی نی، کۉزلرنگیزنینگ ایچیدن قره ب بو دنیا نی انگله دیم.
کۉنگیل تاغی یامغیر یامغیر باران بۉلگنده
قویاش کېتیب مهتاب اوستگه کېلیب تولگنده
عشق باغچه ده بلبل بۉلیب گۉزل کولگنده
سحر پیتده گیزلی گیزلی عشق اوچون کېلینگ
محبت نی قلبدن آلیب بو قلبگه ایلینگ
سینه م یره، یره یره بیر مرهم سورتینگ
قدح نی آلیب بو قلبیم نی یواشچه تورتینگ
عشق قوماشدن بیر اۉرتی نی اوستیمگه اۉرتینگ
سحر پیتده گیزلی گیزلی عشق اوچون کېلینگ
محبت نی قلبدن آلیب بو قلبگه ایلینگ
دوست قۉلیدن گل بۉلمسه بیر گل بېریلمس
رضاسیز بۉلگن باغچه دن گللر تیریلمس
قلبدن قلبگه بیر یۉل باردیر وقتسیز کیریلمس
سحر پیتده گیزلی گیزلی عشق اوچون کېلینگ
محبت نی قلبدن آلیب بو قلبگه ایلینگ
بو قوُل نینگ ایسته گی نی، قلبینگیزگه بویورق بېرینگ لطفاً، عشق نینگ چادری نی، عقل اوستیگه آچدیم تا سیزنینگ سعادتنگیز اوچون خدمتگه ایکسیکلیک (کوتاه لی) کۉرستمه سین دېب.
قلبینگیز بو خدمت نی قوُللینگیزدن قبول بویورسین.
بو کونلرده که بویوکلر چاپاچاپده، بیر امرینگیز بۉلسه، بیر بویورق کېلسه یېتر، باش کۉزیم بیلن خدمتده من، بهادر.
عاشق انسانلر، موم آتش نینگ قرشی سیده کی، اۉچ کله بیککه (پروانه) اۉخشه یدی.
بیر کله بیک آتش نینگ قرشی سیگه کېلیب، آتشگه قره ب توریب، ایتکن: مېن عشق نی کۉردیم، عشق نینگ نیمه بۉلگنی نی بیله من.
ایکّینچی کله بیک، قناتلری نی بیرآز آتشگه تېگتیریب ایتکن: مېن عشق آتشی نینگ، تاتی نی تاتتیم، تاتی نینگ، نیمه بۉلگنلیگی نی بیله من.
اۉچینچی کله بیک آتش نینگ قرشی سیگه بیر مدت تۉخته گن و ایچدن آتشگه قره گن و اوندن سۉنگره، اۉزی نی آتش نینگ اۉرته سیگه آتکن و یانیب کول بۉلگن.
حقیقی عشق نینگ نیمه بۉلگنلیگی نی، اۉچینچی کله بیک بیله دی، چونکه عشق یاقه دی.
بهادرجان نامه نی قیز اوکه سیدن یوباردی. نامه گلنارنینگ قۉلیگه توشدی و گلنار نامه نی اۉقیب، اۉز تامیده، خلوتگه چېکیلیب، جواب یازماققه باشله دی.
او نامه نی اۉقیگن پیتده، کۉکلرگه اوچگن اېدی؛ چونکه بیکله گن کون (انتظار) کېلگن اېدی.
نامه لرنی باریش ـ کېلیشی، عایله لر ایچیده عیب بۉلیشدن چیققن اېدی زیرا، بویوکلر اورتاق سۉزگه اېریشکن اېدیلر.
سانکی گلنار نی، تاتلی بیر رویا توتساق آلگن بۉلسه، او اۉزی نی رویانینگ ایچیده کۉریدی.
او بو تاتلی حالی بیلن قلم نی آلیب دفترنینگ صحفه سی نینگ اوستیگه، قۉییب یازدی:
قانونسیز توپراقلر ـ 8
عشق غنچه دن آچیلدی گل بۉلیب او ساچیلدی
اونینگ جادوسی بیلن عشق تامانگه قاچیلدی
قلبینگیزنینگ تېرن (عمیق) یېریدن، مېنگه یېر اییرینگ.
چونکه اونی مېن اۉزیمگه یووه (آشیانه) بیلگن من.
عشق، عشق نی یره ته دی.
اگر ایسته سنگیز، مېندن کۉپراغ عشق کۉرسنگیز، یوره کدن مېنی سېوینگ؛
سېوینگ که عشقدن عشق یره تیلسین.
آنگلتمه ی عشققه کېلینگ، بېلگی جادو نی ایلینگ
بو قلب که کباب بۉگن، بو قلب نی سیز شاد قیلینگ
بیر نور کېلسین اوزاغدن یایسین اۉزی نی ساغدن
یاریم بو دېب اۉرگیله ی، سیپسین او گل، گل باغدن
عشق نی مېن بیلمس اېدیم، هوش نی مېن ایلمس اېدیم
اگر سیز نی کۉرمسم، عشققه مېن کېلمس اېدیم
عشق نی بیلدیم مېن سیزدن، اۉپتیم روحیم نی ایزدن
ایزکه عشقنینگ ایزی دیر،کۉردیم مېن گۉزل سیزدن
عشق یېل گه (نسیم ملایم) اۉخشیدی، اۉزی نی کۉرستمه ی، جانگه تات بېره دی؛
لذت نی تاتتیرماق اوچون!
خودّی عشق دیک روحیم گه روحینگیزنی نشان لتینگ (ازدواج) مېنگه او تات یره تیب، کیف بېرسین.
مطلوع لیکنینگ (شادی؛ خوشلیک) دیېری نی (قیمت نی) اگر که بیری سی بیلن پایلشسنگیز (شریک) اونی تنیاله سیز؛
اونینگ آتی عشق دیر.
عشق اگر کۉز یاشی بیلن یوویلسه، پاکیزه و دیېرلی دیر.
مېن هر پیت ایستگیم نی سېودیم. سیز مېنیم قلبیم نینگ ایسته گی اېدینگیز که سېودیم؛
اگر بو بجرو مېنگه بۉلمسه اېدی، چاره سیز عایله تاماندن بېریلگن باشقه بیری گه باریدیم.
شونی بیله من، اگر عشقسیز بیر اویلنماق بۉلسه (ازدواج) بیر کون اویلنمگن بیر عشق آره گه کیره دی، بونینگ اوچون اول عشقیمیزنی اویلنتیردیک، اېندی اۉزیمیز، اویلنه میز.
بو یشمده یالغیز بیر مطلوع لیک بۉلسین؛ اونینگ آتی، عشق بۉلسین.
بو عشق نینگ تاثیری که، سیز مېنیم عقلیمدن، چیقمه ی سیز.
بیر تورلی عقلیمدن چیقمه ی سیز هو یار
هجر دیواری نی ییقمه ی سیز هو یار
نې بار دیر مونچه مېنی، یکّه تشله ماق؟
یکّه بۉلگن حالدن، بقمه ی سیز هو یار
یۉلینگیزگه گل بۉلگن بو غریب بو گل
گل قرشی سیگه چیقمه ی سیز هو یار
عشق کۉزی بیلن باقیب، قره نگ انارگلگه
قۉلیم نی قۉلگه توتیب، سیقمه ی سیز هو یار
عشقسیز یېرده، یشم بار می؟
اگر بۉلسه اېدی تېنگری نینگ بۉلیشی نینگ منطقی یۉقالیدی.
چونکه یشم نی تېنگری نینگ عشقی یره تتی؛
اونینگ اوچون عشق نامه سی یازه من.
عشق آتشگه اۉخشیدی.
آتش نینگ نوری تېوره ککه گۉزلیک بېره دی لېکن، قۉللنیشی نی بیلمه ی، حرکت اېتسه انسان، حرارتی یاقیب کول قیله دی.
بیزلرنی، عشق نینگ زیبالیگی کول اېتمه سین دېب، تۉغری قۉللنیب حرکت اېته میز.
انسان یخشی کۉرگن کیشی نینگ آرقه سیدن قضاوت قیلمه یدی. چونکه قضاوتسیز اونی ایکسیکسیز (مکمل) کۉریب سېوه دی و بیر یالغانگه توتساق قالیب، گناه گه باته دی.
زیرا، اونی ایکسیکسیز دېب قبول قیله دی.
لېکن، یخشی کۉرمگن کیشی نینگ آرقه سیدن یخشی اېمس دېب قضاوت قیله دی؛
ینه یالغان گه توتساق بۉلیب، گناه گه باته دی.
مېن کۉپراغ گناه گه باته ی دېب، سیزنی ایکسیکسیز کۉریب، سېوه من.
اگر که مېنیم ایستکلریم سیزگه مطلوع لیک (خوشبختی) کېلتیرالسه، مېن سیزنینگ عشقینگیزنی انگله گن کیشی من؛
چونکه، اگر ایستکلر، عاشق ـ معشوقه نی راحتسیز اېتسه، او گرچک عشق اېمس، عشق نینگ چادری نینگ تگیگه بوش ایستکلر دیر.
عشق کۉچلی تویغولر دیر، عقل بیلن یوره ک نی توتساق آله دی.
بونینگ اوچون هر پیت که عقلیمده سیز، قلبیم، آتیشی نی، ایکّی قتگه چیقرگن. چونکه بیر آتیش مېنیم اوچون بۉلسه، ایکّینچی سی سیز اوچون بۉلگن؛
بو حقیقت دیر اېپ بغریم یانگن.
بغریم یاندی قۉلینگیزدن وای وای
لیلی بۉلیب مجنون دېیب یۉلینگیزدن وای وای
دل فقیر ده بیر یره عشق یره سی او یره
طبیبسیز اۉلدیردینگیز کېلمه دینگیز بیر کره
ساحل گه دینگیز بۉلیب کاشکی اېسه نگیز هوا
غرق بۉلسم سیز دینگیزگه سیزگه ایتسم بو سودا
انسان نی تنیماق اوچون اونینگ ایستکلریگه قره سه، یېترلی دیر.
سیزنینگ کیشیلیک هویتینگیز، مېنیم کیم بۉلگنلیگیم نی یانسیته دی (انعکاس)
چونکه ایستگیم نینگ قلبیگه، سیز بارسیز.
سوو حرکتسیز بۉلیب تورسه، آی و یولدوزلرنینگ رسمی یانسیدی. اگر که آی و یولدوزلرنینگ پارلاقلیگی انسانینگ اوستیدن یانسیسه، انسان باید که سوو دیک، روح نینگ ساکن تورماغنی اۉرگن گن بۉلسه.
ایچیم که قنچه قرارسیز بۉلسه، روحیم عشق ینگیز اوچون اوشنچه ساکن دیر زیرا، سوو دیک سیزنینگ روح نگیزنینگ پارلاقلیگی نی یانسیتماق فکر ده من.
عشقینگیزنینگ یۉلیده، توتساق بۉلگن بلا من
کیم کۉریبتی مېن کبی عاشق مبتلا من
اگر گپ نی زیباراغ بۉلسین دېب، کۉپراغ زینت بېرسک، او گپ هدفدن اییرله دی؛
بونینگ اوچون مېن ساده گپ بیلن ایته من، سېوه من سیزنی.
اگر انسان ایچیده کی شطانی نینگ گپی نی یخشیراغ اېشیتیب، قنچه یانگلیش بۉلگنی نی بیلیب آلالسه، او انسان غیبت آیتماغدن قوتیله دی.
مېن ایچیمده کی شیطان نی تنیگن من و اونی تربیه اېتکن من.
اگر که آرقه نگیزدن گپیرسم، یوره گیم بیلن یوره کینگیزنی شاد قیلماق اوچون گپیره من؛
غیبت اېمس.
آیینه لر یخشی متاع لر؛
چونکه حقیقتیمیز نی بیزلرگه یانسیتیب، کۉرسته دی.
انسان اگر آینه گه قره ب، ایچیده کی شیطانی نی کۉرالسه، باشقه انسانلرنینگ انسانلی یانی نی کۉراله دی.
مېن سیزینگ اوچون شیطانیم نی تنیب آلیب کۉرگن من، سیزنینگ انسانلی یانینگیزنی کۉره ی دېب.
توپراق من غنچه دن گل آچیلسه سینه مدن
محبت یره ته دی، گل ساچیلیب سینه مدن
عشق، زورلیکلری بیلن (مشکلات) گۉزل دیر؛
گل، تیکن سیز بۉلر می؟
مېن زورلیکلری بیلن عشقینگیز نی ایسته گن من؛
لطفاً بو گل سۉلمه دن کېلینگ.
سۉلیلدیم گل مثالی کېلینگ سیز گلیم
قلبیم قان ییغله گن دیر ایتسین تیلیم
کیچیک بۉلگن دنیامدن بیر کۉرسم سیزنی
ساریلیب بۉینینگیزگه ایتسم منزلیم
مونده ی عشق بۉلگن می دیر دنیا بۉییچه؟
ایتسه قلبینگیز قلبگه جانگه کاملیم
اخترسه تاپیلمس دیر حتی رویا ده
قلبیمگه یازدیم سیزنی قلبگه ساحلیم
گلنار نامه گه بیر اوپیچیک قۉییب، دوداغلرینینگ رنگی بیلن رنگلنتیریب نامه نی بهادرجانگه یوباردی.
بویوکلر که فکر بیرلیککه بارگن اېدیلر، یوره ک بېرگنلرنینگ نامه یوباریب آلگنلری عیب کۉریلمیدی.
ایکّی تامان مطلوع لیک ایچیده، نشان (نامزادلیک) کونیگه اۉزلری نی تیارلیدیلر. بو ایکّی اویگه که نشان تلاشی توشکن اېدی، ملارووف چله دن چیققن اېدی چونکه اېشتیب دېوانه دیک بۉلگن اېدی.
بو کیشی، کۉزلری نی قیزرتیریب، گلنارنینگ آته سی نی اۉلدیره من دېب، قسم اوستیگه قسم ایچیدی. آدم لریدن بیری سی آپه سی نی اۉغلی کمال الدین قوماندان اېدی، او ایتتی: دایی اگر ملال آلمسنگیز بیر فکر ایته من.
دایی: نیمه ایتسنگ ایت، ذاتاً اۉلیمگه راضی من.
آپه نینگ اۉغلی کمال الدین: اگر نیتینگیز گلنارنینگ آته سی نی اۉلدیرماق بۉلسه، اذن بېرینگ که اُۉلیگی «کیم اوردیگه» کېتسین.
دایی: قنده ی بۉله دی او ایش؟
آپه نینگ اۉغلی: سیز آدملریمیزنینگ یانیده، اۉلدیره من، سویه من دېب گپیرمنگ، ساکن بۉلینگ.
مېنگه اذن بېرینگ بیر پلان یاپه ی و قنده ی بۉلیشی نینگ استراتیژی سی نی توزتیب سیزگه کېله ی.
مېنیم فکریمده، اگر نشاندن اول (نامزدلیکدن اول) او کیشی نی توتساق آلالسک، نشان اپتال (ناشد) بۉلیب، عایله لر اونی تاپماققه چلیشه دی.
هر کیم نینگ کۉزیدن اوزاق شکلده توتساق قیلیب آله میز، آلگندن سۉنگره، اۉز بۉلگه میزدن اوزاغ بیر یېرده، اۉلدیریب، باشقه لرنینگ بۉینیگه تشله ی میز؛
زیرا هدفیمیزگه، گلنار نی سیزگه آلماق بۉلماقی کېره ک.
دایی: اونی هر کیم نینگ کۉزی نینگ اۉنگیده اۉلدیره من، عایله سیگه عبرت بۉلسین.
آپه اوغلی: یۉق یۉق دایی، بو ایش بۉلر ایش نی بۉلمس توزته دی. هدفینگیز عایله نینگ کۉزی نی قورقیتیب گلنار نی آلماق بۉلسه، اونگه باشقه پلان توزته میز.
شو حاضر اذن بېرینگ، توتساق قیلماق پلان نینگ اوستیگه فکر یورته یلیک.
دایی چورتگه کېتیب: تۉغری ایته سن. آل پلان نی توزت قنچه آدم دېسنگ، آدملرنی آل کېت بو ایش نی بجر، بو ایش بۉلسین.
آپه اۉغلی: یۉق یۉق، من ـ سیزدن باشقه هیچ کیم بیلمسین، چونکه گپ آغیزدن آغیز بۉلیب، رازیمیز بیلیلمسین.
دایی: قنده ی بجره میز ایکاومیز؟
آپه اۉغلی: پرچمی لردیک البسه کییب، روس جیپ بیلن خودّی دولت نینگ آدمی کبی یۉلیگه چیقیب آله میز.
دایی: یا دولت آدملری بیلن یا عسکرلر بیلن یوزمه یوز بۉلسک؟
آپه اۉغلی: هه اونی مېنگه بیراقینگ (قۉیبیرینگ) مېن قنده ی بولری نی توزته من.
ملارووف اندیشه لرگه توشیب قبول قیلدی. آپه اۉغلی اېسه، گلنارنینگ آته سی نی قیسی یۉلدن قصبه دوکانلریگه آلیش ساتیش اوچون باریب کېلر نی اۉرگنیب، دایی گه ایتمه ی، پرچمی لر کییه تکن البسه نی کییب، یۉلنینگ بیر بۉلیمیده، درختلرنینگ تگیگه روس جیپ اره وه سی نی (موتر) تۉخته تیب، بیکله مده (انتظار) بۉلدی.
او که اوزاغدن دولت آدمی چهره گه کۉریلیدی، هیچ کیم اونگه یقیین بۉلمه دی زیرا، او بۉلگه (منطقه) دولت و مجهادلر آره سی قالگن قانونسیز بیر بۉلگه اېدی و ایکّی تامانینگ سیاستیگه ایزیلگن بۉلگه اېدی اونینگ اوچون خلق او یېرده کیمسه بیلن یقیینلشمیدی.
او یېرده که بیکله دی (منتظر) آره دن ایکّی اۉچ ساعت اۉتتی گلنارنینگ آته سی کۉریلمه دی. او بیقیب کېتماغچین بۉلگن اېدی، اوی تاماندن گلنارنینگ آته سی کۉریلدی. اونینگ آموزیده خورجین تشللگن اېدی، چورتگه توشکن وضعیتده کېله یاتبیدی.
یقین بۉلگنده، آپه اۉغلی کمال الدین اره وه دن اینیب سلام بېردی. سلامیگه گلنارنینگ آته سی سلام بېریب یۉلیگه روان بۉلدی.
آپه اۉغلی: کېچیرینگ منشی صاحب نینگ سیزگه ایشی بار اېکن، مېنی یوباردی.
گلنارنینگ آته سی: نیمه ایشی بار؟
آپه اۉغلی: بیلمی من، بارسنگیز بیله سیز.
گلنارنینگ آته سی: شونده ی بۉلسه منشی صاحبگه سلام ایتینگ، ایشیم بیتکندن سۉنگره کېله من.
آپه اۉغلی: مېنگه هدایت بۉلگن سیز مېنیم بیلن کېله سیز.
لطفاً زورلیک چیقرمنگ.
گلنارنینگ آته سی: نیمه کونلرگه قالدیک، بیر یاندن سیزلر، بیر یاندن او بلالر.
نیمه گناه قیلگن اېکنمیز تېنگری بو ظلم نی روا کۉردی، شونده ی بۉلسه یورینگ دېب جیپگه میندی.
آپه اۉغلی ملایم گپلر بیلن یوره گینی خوش قیلیب، جیپ نی حرکت بېردی. او جیپ نی زمینلرنینگ اوستیدن هیده ب، مجاهد تامانگه کېتتی.
گلنارنینگ آته سی: هه بو تامانگه اشرار دېگن مصیبتلر بار، سیز مېنی کیمگه آلیب باره سیز؟
آپه اۉغلی: مراک اېتمنگ (فکرگه توشمنگ) مېن سیزنی قیشلاقلیکلر کۉرمسین دېب، آرقه دن آلیب باره من.
سیزلر خبرسیز قالگن سیزلر بو بۉلگه ده اشرار نینگ گیلمی ییغیلدی.
گلنارنینگ آته سی: قچان او ایش بۉلدی، بیزلر نېگه خبرسیز قالدیک؟
آپه اۉغلی: دولت هر ایش نی خلق کۉزینینگ اۉنگیده قیلمه یدی، چونکه راحتسیز بۉله دی خلق.
گلنارنینگ آته سی اندیشه گه توشیب، ایشانه دی و جیم اولتیره دی.
آپه اۉغلی اولدن بیر خرابه ده بیر اوی نی بونینگ اوچون تیارلگن اېدی، او خرابه گه جیپ نی آلیب باریب، جیپدن توشدی و اتومات کله شنکوف قورال نی آلیب، قورال نی کۉرستیب اشاره قیلدی: توشگین!
گلنارنینگ آته سی جیپ نینگ اېشیگی نی آچیب: نیمه بۉلدی بو خرابه گه نیمه ایشیمیز بار؟
آپه اۉغلی: سېن توش نیمه ایش بۉلگنی نی کۉره سن.
گلنارنینگ آته سی شاشیریب: هه نیمه بۉلدی نېگه سن دېب حقارتلی گپیره سیز؟ سیز کیم سیز؟
آپه اۉغلی: گپیرمه، یورو دېب کله شنکوف قورالگه اوق اوتکزه دی و قورال بیلن کوکسیگه اوریب، خرابه نینگ ایچیگه تورته دی.
گلنارنینگ آته سی چاره سیز قالیب ایلگری گه یورویدی و بیر تام نینگ ایچیگه کیره دی.
او، بېتی نی قییریب، کمال الدین نینگ یوزیگه تیرمه لب قره ب: سیز دولت اېمس سیز، سیز کیم سیز؟
آپه اۉغلی: کیم بۉلگنیم بیللی اېمس می؟
سن شو یېرده اۉیلب تورگین، ینه ـ ده بیلمه سنگ بیلدیره میز دېب، ایته دی: چوک!
گلنارنینگ آته سی: نیمه؟
آپه اۉغلی قورال بیلن تورتیب: چوک دېدیم چوک آرقه گه قره مه، قۉللرینگنی آرقه گه اوزت، بۉلمسه اوق باشینگدن ېییه سن.
گلنارنینگ آته سی چاره سیز قالیب چوککه دی و قۉللری نی آرقه گه اوزته دی. آپه اۉغلی بیر قۉلی بیلن قورال نی اوشلب او بیر قۉلی بیلن ایپ نی گلنارنینگ آته سی نینگ قۉلیگه تشلب، توگون اوره دی و قورال نی یېرگه قۉییب، یخشی لب توگون اوریب باغله یدی و اوندن سۉنگره آیاغی نی باغلب، آیاغنینگ ایپی نی قۉل ایپی بیلن باغلب، جیپدن قاره بیر خلته کېلتیره دی، خلته نی باشیگه اۉتکه زه دی.
او پیت گلنارنینگ آته سی قورگن اېدی، ییغلب عذر زاری قیلماققه باشله یدی.
آپه اۉغلی گپیرمه ی خلته نی باشدن آلیب بیر لته بیلن آغزی نی باغله یدی و سېسی نگ چیقمه سین دېب خلته نی باشیگه اۉتکزیب او خرابه گه قۉییب، دایی نینگ یانیگه کېله دی.
قانونسیز توپراقلر ـ 9
(بېلگی: افغانستان تینچ اولکه اېدی، خداگه ایمانی بۉلمگن کمونست خلقی پرچمی مارکسیستلر، سیاسی قدرتگه اېریشگندن سۉنگره، تجربه سیز خام سیاست بیلن، اولکه خلقی نینگ تربیه و اخلاقی نی بوزدیلر. بو بزیلیش بیلن معنوی دیېرلر اۉرته دن کېتتی و یېری نی نفرت و کین آلیب، قاعده قانونینگ عوضیده انسانلرنینگ شیطانلی ایستکلری اېگه مند بۉلدی. بو اېگه مندلیک بیلن خودّی بو حکایه نینگ داستانی دیک حادثه لر اۉرته گه کېلدی؛ بو داستان اۉرنک شکلده او زمانینگ حقیقت لری نی یانسیته دی)
دایی: قه یېرده گم اېدینگ اختردیک تاپالمه دیک.
آپه اۉغلی: جیپ بیلن چیققن اېدیم.
دایی: بیله میز قه یېرگه نېگه چیقبیدینگ؟
آپه اۉغلی: اوشه بویورقینگیز اوچون چیقبیدیم دېب کۉز قیرپه دی. دایی اېسه هه بیلدیم کېل سۉنگیچ نی (نتیجه) ایتکین دېب، خلوت بیر تامگه کیره دیلر.
آپه اۉغلی: سریغ یاغدن قیل نی آلگن دیک، گنارنینگ آته سی نی آلدیم.
دایی: نیمه نیمه، نیمه قیلدینگ؟
آپه اۉغلی: آلیب کېلتیردیم، سیزگه راحتسیزلیک بېرمه دیم.
قۉل آیاغی نی باغلب یقینده کی خرابه گه قۉییب کېلدیم، اېندی سیز بویورق بېرینگ مېن اونی رقیبلریمیزنینگ منطقه سی گه اۉلدیریب، حادثه نی اولرنینگ اوستیگه تشلب کېله ی.
دایی: بو ایش ریسکلی.
آپه اۉغلی: کېچه کېچ وقتده بو ایش نی قیله من؛
مراک اېتمنگ (فکرگه توشمنگ) کیمسه خبر بۉلمه یدی.
دایی: خی اونده ی بۉلسه بو ایش نی کېچه قیله میز؛
مېن ـ ده سېن بیلن بۉله من.
آپه اۉغلی خو دېب، اۉزی نی کورپه چه گه اوزته دی ایته دی: ملال بۉلمسه بیراز دم آله ی.
دایی: سېن اوخله، مېن بچه لرنینگ یانیده.
انسان، هر پیت که، اۉز تېرنلیگیگه (چقوریگه) کومیله دی، او پیت بو حیات نینگ سِرلریگه واقف بۉله دی.
سووسیز چۉللرده تیوه لر، تیکنلی اۉتلردن یېه دیلر.
چونکه او چۉللرده تیکنلی اۉتلردن باشقه اۉت کوکرمه یدی.
اونده ی بیر چاره سیزلیککه که تیوه قاله دی، تیریک قالماق اوچون او تکنلی اۉتلردن یېه دی.
تیکنلی اۉتلر تیوه لرنینگ تیلی نی قانه ته دی. اولر که سووسیزلیکدن اۉلیمگه یقین بۉلگنلر، اولرگه اۉز قانلری، سوو دیک مزه بېره دی. اولر که یېماققه دوام بېره دیلر، وجوددن قان کمه ییب، اولرنی قانسیز قیله دی و قانسیزلیک، اولرنی اۉلدیره دی.
دنیانینگ یریمی قیش بۉلگنده، یریمی ده، یازلی هوا حاکم بۉلگن بۉله دی.
کېچه نینگ قارانغی لیگینینگ آرقه سیدن، کون توغیش نینگ یاقتی سی کېله دی.
ایتکنیم شو: انسان اۉز تېرنلیگیگه کومیلمسه، بو حقیقت لرنینگ سِریگه، اېریشمه یدی.
تیوه نینگ تیلی نی که، یېگن تیکنلر قانه ته دی، او قان اونگه، تات بېره دی و تات بیلن قانسیزلیکدن اُۉله دی، حیات انسانگه ایسّیق ساووقی بیلن، بیر تاتلی یشم نی سوره دی. هر یشم نینگ هر بۉلیمی که، زحمتسیز شکلده میسر بۉلسه، حقیقی تاتدن ایکسیک قاله دی.
زیرا، بیر قیمتلی تاش نینگ کرامتی، آز تاپیلیشیدن و زحمت بیلن قۉلگه کېلیشیدن عبارت دیر.
انسان اگر زحمتسیز بیچیمده (شکلده) انسانلی وصفدن اوزاق شکلده نرسه لرنی قۉلگه آلماققه باشله سه، خودّی تیوه دیک، اۉز قانی نینگ لذتیگه، تسلیم بۉلیب، بو دنیادن اۉته دی، چونکه اونینگ قانی، اونینگ یامان ایشلری دیر.
او کون آقشام بۉله دی گلنار و آنه سی مراککه توشیب، اۉیلاو گه توشه دیلر.
هوا قارارگنده، اۉیلاو باسه دی، گلنارنینگ آنه سی گلنارنینگ همجه ـ دایی (ماما کاکا) لریگه باریب، ایری نینگ کېلمه گنی نی ایته دی.
او پیتلر او بۉلگه ده (منطقه ده) هر تورلی قانونسیز ایش اېگه مند اېدی. انسانینگ حیاتی نینگ هیچ بیر قدرـ قیمتی یۉق بۉلگن اېدی.
او منطقه نینگ انسانلری، یا او قانونسیزلیکدن چیت اولکه لرگه قاچیب کېتکن اېدیلر، یا کتّه شهرلرگه تاشینگن اېدیلر و قالگن عایله لر تیکن اوستیگه بیر قېین یشم بیلن قالگن اېدیلر.
اونینگ اوچون هر کیم مراککه توشیب، تشویشگه قالگن اېدی.
هوا که کېچ بۉلیب، قویاش نوبت نی آی گه بېره دی، قیشلاغدن چیقیب سۉره شتیرماق امکانسیز بۉله دی.
بویوکلر مصلحت بیلن اورتاق فکرگه اېریشه دیلر، ایرته، صبالب سۉره شتیرماققه باشله سه لر.
قیشلاغده که گپ موندن عبارت اېدی، هوا قارریب هر کیم اویقیگه کېتکنده، ملارووف بیلن آپه اۉغلی جیپ نی آلیب خرابه گه باره دیلر. خرابه گه بارگنده، گلنارنینگ آته سی نی پیش پیش لب یغی سی نی اېشیته دیلر.
اونی خرابه دن چیقریب، جیپ نینگ ایچگه سالیب، اۉنگده کی صندلی گه اولتیرغیزیب، حرکت قیله دیلر.
جیپ نی آپه اۉغلی هیده یدی، ملارووف اېسه، آرقه صندلی ده اولتیریب، گلنارنینگ آته سی نی آغزی نی آچه دی و ایته دی: تنیدینگ می؟
گلنارنینگ آته سی ییغلب: سیزنی تنیمه دیم سیز کیم سیز نېگه ظلم قیله سیز؟
ملارووف: مېن هر گپینگنی اېشیتیم. مېن یامان ایش قیلگن اېمس اېدیم، قیزینگ اوچون یاشیلیغلرنی یوبارگن اېدیم، نېگه آرقه مدن مونچه مېنی یامانلب گپیردینگ؟
گلنارنینگ آته سی ملارووف نی تنیب، آپه اۉغیلگه قره یدی، تنیدی که او کیچیکلیکدن قیشلاقدن پاکستانگه قاچیب کتېب، ملانینگ اۉز آپه اوغلی، تنیب زاری لب ایته دی: خطا قیلدیم بد قیلدیم، گلنار سیزدن بۉلسین، مېنی بخشیلنگ.
ملارووف: گلنار ذاتاً مېندن، اېندی خاتینگ هم مېندن بۉله دی چونکه سېن دنیا ده بۉلمی سن.
گلنارنینگ آته سی: ملا جان رحم قیلینگ مېن شیطانینگ گپیگه کیرگن اېکنیم، مېنی بخشیله ینگ.
ملارووف: اېندی سېنی بخشیله سم، سېن قیشلاغدن قاچیب، بو توتساغلیکنی گلنارگه ایتمی سن می؟
آپه اۉغلی: ایته دی و هر کیم خبر بۉله دی.
هر کیم خبر بۉلگنده، گلنار هم خبر بۉله دی، او پیت گلنار خاتینلیک قیله می؟
گلنارنینگ آته سی: قرآنکریم نی کېلتیرینگلر قۉل باسه من، قسم ایچه من هیچ کیمگه ایتمی من.
ملارووف: بو ریسک نی نېگه آله ی؟
نېگه سېنی اۉلدیریب، سېنی کیم اوردیگه بېریب، گلنارگه قهرمان بیر ایر بۉلمه ی؟
گلنارنینگ آته سی: ملاجان آلینگ بار ـ یۉقیم نی آلینگ، لېکن مېنی اۉلدیرمنگ.
ملارووف: ذاتاً هر نیرسه نگ مېندن دېب ایپ نی گردنیگه تشله یدی و اۉز تامانیگه تارته دی. گلنارنینگ آته سی ییغلب زاری قیلماققه باشله یدی ایپ تاماغی نی قیسیب سېسی نی کیسه دی.
او پیت:
کېلدینگ تاماققه سن، آله سن اُۉلیم
عاقبت بو می؟ بو می مېنیم یۉلیم؟
بیر نیچه کونگچه، یاغمه سین دۉلیم
بار کېت اُۉلیم، بیر زمانده ینه کېل
بیر زمانلر یېیب ایچرکن
یېیب ایچیب خوشلیک کویلک بیچرکن
ینه می کېلدینگ، مېن سعادت سیچرکن
بار کېت اُۉلیم بیر زمانده ینه کېل
مرد ییگیت ایته دی دردیم یامان
کیلگن بو درد دن حالیم پریشان
آنه نی آته نی تون آلدینگ عیان
بار کېت اُۉلیم بیر زمانده ینه کېل
نامرد بۉلمه، نامرد قوُلگه بېرمه
آلسنگ درست آل، نامردلیککه کیرمه
کیچیک توشیرماق اوچون چقیر تیکن تیرمه
بار کېت اُۉلیم بیر زمانده ینه کېل
ملارووف آیاغی نی صندلی نینگ آراقه سیگه تیره ب، زور بیلن که ایپ نینگ ایکّی اوچیدن تارته دی، آز بیر زمانده نفسی کیسیلیب، جان نی حققه تسلیم بېره دی گلنارنینگ آته سی.
او اُۉلگندن کېین، جیپ نی رقیب لری نینگ منطقه سیگه آلیب باریب، قیشلاغنینگ کیریشیگه عمومی قودوق بار اېکن، او قودوق نینگ یانیده باریب، جیپدن توشیب، اُۉلی نی، او قودوق نینگ ایچگه تشله ی دیلر و عاجل شکلده او یېردن قیتیب اویگه کېله دیلر.
(بېلگی: افغانستانده یشه مگن انسانلر بو حکایه نی اۉقیسه لر، بو بیر فانتزی دېب ایته دیلر. چونکه انسان، باشقه جانلی لر دیک اویریم {تکامل} قاعده قانونیگه باغلی بیر حقیقت دیر. زیرا تېنگری کائنات نی مونده ی یره تکن. ملارووف نینگ قیلگن ایشی، افغانستانده بۉلگن میلیونلرچه یامان ایشدن ساده چه بیر اۉرنک دیر زیرا، افغانستان خلقی بو عقلی بوزیق خلقیلر و پرچمیلرنینگ خام سیاستیدن، یواش یواش بو اخلاققه اویریم لشتیلر. بو حکایه نینگ حقیقتی نی افغانستان خلقی نینگ یشمیدن کۉرالسه لر، بو حکایه نینگ حقیقتی نی بیلیب آله دیلر؛ توزگین یۉلده بۉلگن انسانلر)
انسان کېله جککه و کېچکنگه (اۉتکنگه) دوربینینگ تېرسی (مخالف؛ چپ) بیلن قره یدی.
انسان دوربین نینگ اۉنگی بیلن، اۉتکنگه (تاریخگه) قره ب، درس چیقریب، کېله جککه قره مه یدی و اېپ خطا قیله دی.
ایتیم یه، اۉتکنلردن درس چیقرمه یدی دېب، اونینگ اوچون، اۉتکنلر کۉزیگه، اېپ توز شکلده کۉریله دی.
اۉتکنلر که توز (هموار) شکلده کۉریله دی، او کۉریلیش، کېله جگ نی ـ ده، توز شکلده یانسیته دی.
اگر دوربین نینگ تېرسی بیلن قره مه ی، تۉغری شکلده اۉتکنلرگه قره سه انسان، کېچکنلردن درس چیقریب، کېله جککه او درس بیلن یوریاله دی.
حیات اۉنگی توز (هموار) بیر اۉلای (حادثه) اېمس که اۉتکنلرنی، دوربین نینگ تېرسی بیلن قره ب، کېله جککه اونی، اۉنگدر (رهبر) آلسه انسان.
انسان، اۉتکنلرنی دوربین نینگ تېرسی بیلن قره ب، کېله جککه امید بغلب، کېله جک نی توز بیر اراضی شکلده کۉره دی.
اگر اۉتکنلرنی دوربین نینگ تېرسی بیلن قره مه ی، کېله جککه قره سه، اۉتکنلرنینگ ایچیده کی اضطراب لرنی کۉریب، کېله جک نی ـ ده، توز بیر اراضی بۉلمه گنی نی بیلیب آله دی.
او پیت بو حیاتنینگ قېینچیلیکلری نی بیلیب، یۉلیگه یوریدی.
بېلگی انسانینگ حیاتی اوچون بویوک کۉچ دیر، اگر انسانینگ قۉلیگه بو کۉچ بۉلسه، انسان کتّه ایشلرنی بجره دی.
انسانینگ حیاتیده، اضطرابلر حیات نینگ بیر پارچه سی دیر.
اضطابلر انسانینگ چله چېکی شی گه سبب بۉله دی و چله لر دیر که انسان پیشه دی.
اگر انسان چله چېکیش نی بۉنیگه آلمسه، بویوک خیاللرگه کیرمسین، چونکه حیات نینگ کېچکن دوریده و حیات نینگ کېله جگیده، چله انسان بیلن اېپ بار اېدی و اېپ بار بۉله دی.
اگر آه تارتمه ی، تاغ تاش دېمه ی انسان یۉلیگه یوریسه، تیکنلی یۉلر بیر کون گللرنی اونگه آچه دی؛ اگر که اۉز شیطانیدن اۉزی نی قوتیلتیرالسه انسان.
گلنارنینگ آته سی نینگ جنازه سی که قودوققه تشله له دی، قودوق نینگ سووی کۉپ اېکن سوو گه چومیلیب، کۉزگه کۉریلمه یدی.
بو وضعیتده، قیشلاغ خلقی ملارووف مجاهدنینگ بو وحشتی نی بیلمه ی، سوو ایچماغنی دوام بېره دی.
قانونسیز توپراقلر ـ 10
اوپکه یاز هوانینگ قیزغین قویاشیگه اۉخشه یدی، شمالی علیحده انسان نی یاقه دی، اۉزی علیحده یاقه دی.
انسان اۉز اوپکه سی بیلن قیسی زمان تنیشه دی، انسانینگ اۉزی بیلمه یدی.
حیات ظالم!
یاد خیالگه بۉلمگن حادثه لر بیلن تنیشتره ی انسان نی بو ظالم حیات.
حادثه لر، انسان نی، انساندن خبرسیز اوپکه نینگ قۉلیگه توتساق قۉیه دی.
اصلینده، اوپکه دن قاچیب بۉلمسه ـ ده، اداره سیگه آلسه بۉله دی انسان؛ اگر که اۉز عقلیگه اۉنگدر (رهبر) بۉلالسه انسان.
قیزغین اوپکه نینگ اسارتیگه تشله گن قوت، انسانینگ یانگلیشلری (خطالری) اېمس می؟
بیر جامعه ده، یوز ییللردن کېلگن بیر توره (کلتور) توزلمه ی بوزیلسه، یا که بیر عایله نینگ ایچیده کی، حضورنینگ قیمتی بیلیلمسه، توتساققه آلگن کۉچ، اوپکه بۉلمه ی می؟
هر انسان اگر اۉز حقی نی بیلیب، او سۉرملیک (مسئولیت) بیلن بارلیگی نی کۉرستالسه، اوپکه لرنینگ بیلی قیریلمه ی می؟
بیر انسان، قیسی زمان کمالگه اېریشه دی دېب سۉره سنگلر، بیر انسان نینگ اۉقیب یازرلیگی، یا بیر انسانینگ قۉلیده کی دیپلمی، یا بیر انسانینگ اېریشگن مادی معنوی یېری و کۉچی، اونینگ کمالگه اېریشتیرالمه یدی، بیر انسانینگ حق بیلیشی اونینگ کمالگه اېریشتیره دی دېب جواب بېره من.
عایله لرنینگ ایچیده، آته من آته دېب اۉزی نینگ حقی نی باش گوشه ده کۉرسه، آنه من آنه دېب باش گوشه ده کۉرسه، جامعه ده توره بوزیلیب، هر کۉچلی، کۉچسیزلرنی ایزماققه باشلسه، او عایله گه و او جامعه گه حضور کېله می، اوپکه نینگ زندانیدن قوریسه انسان نی؟
هر اوپکه تیمیرنینگ قیزغین آتشیگه اۉخشه یدی، آلاونینگ ایچیدن آلیب که چکش نینگ تگیگه شکل بېرماق اوچون تیمیرچی ایشلاوگه آله دی، انسان او چکش نینگ تگیگه شکل آلگن تیمیر دیک، اۉز آتشی بیلن شکل آله دی؛ حیاتنینگ ظالم ایستگیگه!
هر بیر آلیشگه، بیر بۉلیم نی توپراققه بېره دی انسان، اوپکه نینگ ظلمی بیلن!
چونکه بیلمه ی قاله دی، بو قیسقه عمرده، بیرـ بیر یقینلری، بیرـ بیر عزیزلری اوزاقلشیب کېته دی، توپراققه قۉشیلیب.
حق بیلیش دېدیم یه، حق بیلیش معجزه نی هر عایله تاپالسه، حق بیلیش معجزه نی هر تۉپلیم تاپالسه، بو دنیا بیلن آخرت نی، اولر قۉلگه آلاله دی.
ملارووف مجاهدنینگ وحشتی، بو یېرده قالسین، ایرته لب قوم و قرینداشلر، ایز سوره مگه چیقدیلر.
شهر قصبه قیشلاق هیچ بیر یېر قالمه دی، سۉره شتریب الگن بۉلمسه لر، لېکن بیر ایز تاپیلمه دی.
ملارووف نینگ خاص جاسوسی بار اېدی، کون ـ کون اولردن احوال کېلتیردی.
آره دن نېچه کون اۉتتی، آپه اۉغلی نینگ مصلحتی بیلن ایکّی یاشیلیغنی قیشلاققه یوباره دی ملارووف مجاهد.
اولر ملارووف نینگ یاردمی نی ایتیب، ایتیلر: ملارووف بو حادثه دن یېتکیلنیب (متاثر) بیزلر نی یوباردی، اگر خدمت اوچون قوم نینگ بیر بویورغی بۉلسه، ملارووف بار یۉقی بیلن خدمتده.
قوم یاشیلیغلری رحمت دېب، مجاهدلرنینگ تامانیدن قاچیریلیب ـ قاچیریلمه گنی نی، اگر ملا جنابلری اره شتیریب بېلگی بېرسه لر، ممنون قاله میز دېب، سېوگی سایگی بیلن (صمیمت و احترام) یاشیلیغلرنی دوباره ملارووف گه یوبار دیلر.
یاشیلیغلر قیشلاغ قومی نینگ سلاملری نی ایتیب، اولرنینگ ایسته کلری نی ایتیلر.
ملارووف یاشیلیغلرنینگ یانیده دیپلماسی سی نی اۉینه ب، البته مېن خدمتده دېب، اولرگه منتدارلیک کۉرستیب، خداوندنینگ رحمتی نی اولرگه ایسته دی.
آره دن که نېچه کون اۉتتی، یېر یاریلگن بۉلسه یېرنینگ ایچیگه کیرگن بۉلسه، اونده ی وضعیت بۉلدی؛ بیر خبر تاپیلمه دی.
قیشلاق قوملری که هر یېردن سۉره شتیریب بېلگی تۉپله یدیلر، ملارووف نینگ بیر ایلچی سی قیشلاق بیلن ملارووف نینگ آره سیگه بېلگی آلیش بېریشی نی ادامه بېردی.
بولرده که احوال مونده ی اېدی، آره دن نېچه کون اۉتکندن سۉنگره، قودوق نینگ سوویکه تاتسیزلیک کۉریلدی و شکایتلر باشلندی.
بو قودوق که کۉپ عایله لرگه سوو بېریدی، خلق نېگه مونده ی بۉلدی بو سوو دېب، بیر قودوق استاذی نی قودوققه ایندیردیلر.
استاذ که قودوققه ایندی، یامان بیر ایس بونیگه کېلدی مراک بیلن سوو گه که قره دی، شیشگن بیر نرسه نی کۉردی.
او اوندن سۉنگره کۉچلی بیر ایپ یوبارینگلر دېب، قودوققه بیر حیوان توشیب، چوروگن دېب، خبر بېردی خلققه.
قیشلاغدن ایپ تاپیب کېلگن پیتگه قدر، دقت بیلن اینجه له دی، بیلدی که توشکن نرسه بیر حیوان اېمس بیر انسان.
اوندن سۉنگره هر کیم مراککه توشیب ایلگی کۉستریب، اۉیلاوگه توشدی.
کۉچلی بیر ارغمچی ایپ نی کېلتیریب، اوچی نی استاذکه یوباردیلر. استاذ اېسه، دقت بیلن باغلب اۉزی قودوقدن چیقدی و یواش یواش (آهسته آهسته) ارغمچی نی تارتیب، جنازه نی قودوقدن چیقردیلر.
جنازه شیشیب، یوزـ بېتی تنیلمس حالده بۉلگن اېکن. سۉره ب سۉره شتیردیلر، گپ گلنارنینگ قیشلاغیگه باردی.
او قشلاغدن نېچه یاشیلیغ جنازه نی کورماق اوچون کېلدیلر. باشده هیچ کیم تنیالمه دی چونکه تنیلسیز بیر وضعیت ده بۉلگن اېدی.
عین سۉنگیده اوکه سی اونینگ قیافتیدن (البسه) تنیدی، کیسه سی نی که کۉردی، کیسه سیدن کیملیکی (تزکره) بیلن باله لری نینگ بیر رسمی چیقدی.
جنازه نی قیشلاققه آلیب باردیلر لېکن هر کیمگه سوال تاپیلدی، او قودوققه نیمه ایشی بار اېدی دېب!
او یېرده باریشی منطقسیز اېدی اونینگ اوچون بیر داکترگه رجا (خواهش) قیلدیلر کۉریب جنایتگه کېتیب ـ کېتمه گنیدن بېلگی بېرسه.
داکتر دقت بیلن اینجه له دی، بۉینیده ایپ ایزی نی کۉردی، اُۉلمسدن اول بوغیلگن اېکن دېب قومگه ایتتی.
کیم بوغگن نېگه او قودوققه آتیلگن، او کوندن باشلب هیچ بیر زمان هیچ کیم اورگنالمه دی؛ یعنی کیم قیلدی گه اۉتتی بو جنایت.
بعضیلر ملارووف نینگ ایشی دېب ایتکنده، باشقه لر یۉق ممکنسیز چونکه او بۉلگه نینگ قوماندانی، ملارووف نینگ ازلی دشمنی شکلده بیر دشمن و مسافه کۉپ اوزاغ ملارووف نینگ قوماندانلیگیدن اوزاق دېب، هر کیم قرشی چیقدی.
ملارووف جنازه نی اېشیتیب، باش ساغلیکنی عایله گه یوباریب، خدمتده تیار بۉلگنی نی بیلدیردی.
ملارووف که آپه اۉغلی کمال الدین بیلن اۉیینی نی اۉینه دی، ملایم شکلده یاشیلیغلر بیلن اۉینه ایشی، قوم ایچیده بعضی لرنینگ تقدری نی تۉپله دی.
گلنارنینگ آته سی نینگ جنازه سی، یامان بیر وضعیتده کومیلیب، دعا فاتحه سی اۉتتی.
انسان اگر بیر جنازه اویی نینگ ماهیتی نی بیلماق خواهله سه، او جنازه گه کېلگن انسانلرنینگ آیاق قاپیسیگه (پاپوش؛ کفش) قره ماغی کېره ک.
چونکه مهمان خانه نینگ اۉنگیده چیقریلگن آیاق قاپیلر، انسانگه کۉپ نرسه نی بیلدیره دی.
اُۉلیم هر جانلی نینگ قدریگه بار بۉلگن بیر گرچکلیک دیر (حقیقتلیک)
قیسی زمان، قنده ی انسانینگ باشیگه کېلری نی، تېنگریدن باشقه بیر کیشی بیله می؟
آیاق قاپیلر، جنازه اویی نینگ ماهیتی نی بیلدیره دی دېدیم یه!
تۉغری!
اگر چیقریلگن آیاق قاپی لر، بای کیشیلرنی تمثیل اېتسه، او جنازه اویی او انسانلر اوچون معتبر دیر.
چونکه انسانینگ کۉرینیش قیافه سی، کۉپیلرنینگ نظریگه، اونینگ معتبرلیگینی یانسیته دی.
لېکن، کۉپیلر که قیمتلی البسه بیلن بای قیافه نی اۉزی دن تظاهر بېره دی، قاره توپراق اوچون اهمیتی یۉق، او تظاهرلر بای دن می، یۉقسه بیر غریب مسکیندن می!
زیرا، هر کیم نی قاره توپراق، بیر کۉز بیلن کۉریب، بغریگه تارته دی.
او پیت، انسانینگ تیریک زمانیده اهمیتی بۉلمگن ایلان چیانلرگه، قاره توپراق یېماق (غذا) قیلیب بېره دی هر مقامده بۉلگن بولسه ـ ده انسان!
انسان که تیریک زمانیده، غروردن اینگن بۉلمه یدی، قاره توپراق نینگ بغریگه، انسانینگ نظریگه اهمیت سیز بۉلگن جانلیلرنینگ نېچه کونلیک یېمی بۉله دی او محتشم انسان.
انسان نینگ که حقیقتی بو اېکن، انساندن، انسالیک بیر فعالیتدن باشقه نرسه، بو دنیا گه میراث قالاله می؟
گلنارنینگ آته سی نینگ اُۉلیمی، هر کیمدن کۉپراغ گلنار بیلن بهادرجانی یره له دی.
چونکه بولرنینگ بهار روزگاریگه، بو اُۉلیم نینگ وضعیتی، قاره قیش نی کېلتیردی.
بهادرجان نیمه دېگنی نی بیلمه ی، سېسسیز شکلده ایچیگه اوره لدی. او بو یامان احوال بیلن یوره کدن تیلیگه شونده ی تۉکتی: بو جغرافیه ده بو کونلرده، حادثه لر خیزلنگن (تیز بۉلگن) لېکن حیات آقیشی یواش (آهسته) بۉلگن چونکه، بیزلردن حضورلی یشم آلیلگن؛
غم اوستیگه غم بېریلگن.
یره لریمیزگه اۉخشه گن بیر یشم بۉلگن بو کونلرده بو جغرافیه ده بیزیم یشه میمیز.
جانیمیزنینگ بیر یره سی که یواش ـ یواش (آهسته آهسته) توزلماققه باشله یدی، اگر بیر اچّیق سۉزدن او یره یوره ک ایچیده بۉلگن بۉلسه، ییللرچه او یره بیزلر بیلن بیرلیکده یشه یدی؛
حیات بوکونلرده، خودّی یوره ک یره سی کبی، اوزماغدن (خفه قیلماق) باشقه بیر نرسه، بیزلرگه بېرمه یدی.
انسانگه، انسان اولادی نینگ عمری ایریک (فریبکار) بۉلسه ـ ده، مایه سی، انسانینگ اۉز ترجح سی دیر.
یشمده قنده ی ترجح قیلگن بۉلسه انسان، اونی یشه یدی لېکن یا باشقه لر، بو قیسقه عمریمیزگه بیزلرگه ترجح سیلب (انتخاب) بیزلرنی او ترجح لر بیلن باش باشگه قۉیگن بۉلسه لر؟
انسان اۉزیگه اۉزی یره آچه دی.
انساندن باشقه بیر جانلی بو قاره توپراق اوستیده یۉق دیر، اۉزیگه اۉزی نینگ حیاتی نی زهر قیلماق اوچون یره آچسه.
برچه بو یره لر، انسانینگ تویمس کۉزیدن بو یشمگه تاپیله دی.
انسان اگر کۉزی بیلن، تنی نینگ احتیاجیگه قره سه، کۉزنینگ ظالم بۉلگنلیگی نی بیلیب آله دی، لېکن او ایش نی قیلمه یدی.
چونکه آچ لیک اونینگ کۉزیگه اېگه مند بۉلگن بیر نرسه.
بهادرجان یوره کدن چیقریب تیلدن تۉککندن سۉنگره، قلم نی آلدی گلنارگه یازدی:
هر کیم که ییغله گن سېسی نی ایچیدن اېشیتسه
کېره ک یۉق دشقری دن بیر مطلب ایتسه
مېن بو دردنینگ یېتکی سی نی (تاثیرات) ایچیم نینگ ییغله گن سېسیدن یازه من و بیزلرنینگ ویران بۉلگن وضعیتیمیزنی یانسیته من.
انسان حیاتیده، بعضی زمانلر کېلیکن، کلمه لر اونینگ یانسیمه سیگه یېترلی بۉلمیکن.
انسان چاره سیز ییغله گن قلبی نینگ سېسی نی سېسسیزچه اېشیتیب، ایچدن ییغلیکن. بیزلرنینگ باشیمیزگه مونده ی وضعیت کېلدی، باشیمیز ساغ بۉلسین.
قانونسیز توپراقلر ـ 11
یانسیتکین یا الهی قویاش قویاشیمگه
ظلم حیات سوو قوشکن پیشمگن آشیمگه
یشم عجیب دیر، انسان یخشی ـ یامان حیات آنیده، اوزاقده بۉلگن مطلوع لیگنی اختره دی؛
حال بو که، مطلوع لیک (خوشبختلیک) اوزاقده اېمس، مطلوع لیک بیلن مطلوع سیزلیک عینی یېرده و عینی زمانده دیر.
بو بۉلگن اۉلای (حادثه) بیزلرگه درس بېردی، یخشی ـ یامان کون، بیر یېرده بیر زمانده اېکن.
بو دل باشگه ایته دی بیلدینگ می نېدیر دنیا؟
نېگه دنیاگه کېلدینگ سېنگه بار می بیر دعوا؟
کېلیب کېتکنینگ نیمه؟ سوو نی ایچکنینگ نیمه؟
جوابی تاپیلمسه قۉلینگده بار می سودا؟
بیزلر شاشکین ـ شاشکین دنیا گه کېلگندن سۉنگره، بو دنیانینگ سِرلریگه باقیب، دنیادن اۉتمه میز.
نېگه کېلدیک؟
سبب نیمه؟
یوزلرچه سوالگه باتیب دنیادن اۉته میز.
تیریکلیکده، قدرـ قیمتیمیز بیللی بۉلمه یدی، اُۉلیم اېسه، دیېرلریمیزنی، سوو یوزیگه چیقره دی.
انسان اولادی اۉتکن کوندن درس چیقرمسه، ایرته نی بو کوندن یخشی راق یشیاله می؟
تجربه سیز یشم، فلاکت اوستیگه فلاکت کېلتیره دی؛ اگر مونده ی بۉلمسه، بو جنایت نی، انسان چهره کۉرنیشده، وحشیلر قیلیدیلر می؟
یوره ک ایچیدن اولرگه لعنت اۉقیمن.
قانچه که بو جنایت نینگ بېلگی سی بیر سِر بۉلسه، تېنگری گه ایمانیم سۉنگسیز دیر، بیر کون تېنگری نینگ عدالتی بیلن او جانی لرگه جزا بېریله دی.
یوره ک تنگ و عقل تنگ و هوش تنگ
بو ظلمتدن ایچتیک زهرلی بنگ
رنگسیز و آهنگسیز بو دنیا زندان
بو عجایب سِر دیر نا بیللی بیر رنگ
بو قاره توپراق اوستیده، عین کۉچلی جانلی انسان دیر. انسان ایچیده عین کۉچلی انسان توشونماغنی مسلک قیلگن کیشی دیر.
بو گرچکلیک بیزلرگه کۉرستتی، بیر جامعه گه انسانلی یشم کویلیگی نی کییدیرماق اوچون، توشونیتکن انسانلرنی کۉپه یتیرماغیمیز کېره ک اېکن.
وفاسیز یوره کلر غم بیلن تولّر
اونگه که وفا یۉق تیریک او اُۉلّر
بیر کون کېلر هیچ کیم یاد قیلمس
غم و المدن او یوره ک سۉلّر
بو تیپ انسانلر، ایچدن سېوگیگه محتاج لر، چونکه کیچیکلیکدن یشم ظلمی نینگ چله سی نی کۉریب کېلگنلر؛ کمونست خلقیلر و پرچمیلر کبی.
حیات ظالم دیر.
ظالم حیات، یا آنه ـ آته نینگ آز مهرلیگیدن بیر ظلم کۉرسته دی، یا روزگارنینگ تار هواسیدن یانسیته دی.
عمر قیسقه دیر.
حقیر و کیچیک توشیب یشه ماققه، بو قیسقه عمر ارزی مه یدی.
او انسانلر که عمرنی قیسقه بۉلگنی نی بیلمه یدیلر، کېچگن کینلردن چیقماق اوچون، قۉلدن کېلگن ظلم نی قیله دیلر؛
ضد، ضد نی یره ته دی.
بو جنایت نینگ عاملی اونده ی کیچیک بیر وحشی دیر؛ تېنگری جزاسی نی بېرسین.
بو دل ـ بو تن سیزنینگ یۉلینگیزگه فدا بۉلسین، بیر بویورقینگیز بۉلسه، هه دېسنگیز یېترلی دیر. بهادرینگیز.
باره باره باردیم بیر قاره تاشگه
کۉز یاش تۉکتیم او قدیم قرداشگه
اۉقیدیم یازوسی نی یاش آقیریب یاشگه
بیر اییریلیک بیر یۉقسیکلیک بیر اُۉلیم
نېچه سلطانلرنی تختدن ایندیرگن
هوسلر نی توتساق قیلیب سۉندیرگن
نېچه مرد نی دۉنمس یۉلگه دۉندیرگن
بیر اییریلیک بیر یۉقسیکلیک بیر اُۉلیم
باتور اوغلان ایتر، قۉنگنیمدن کېچیلمس
اچّیق دیر اجل شربت ایچیلمس
اۉچ دردیم بار بیر بیریدن سیچیلمس
بیر اییریلیک بیر یۉقسیکلیک بیر اُۉلیم
نامه گلنارگه باردی. کۉز یاشی بیلن نامه نی اۉقیدی و خلوت بیر تامگه کیریب، قلم نی آلیب یازدی:
سۉلدی بو گل اۉلدی بو دل ییغلیمن قانلی قانلی
یاریم دردیم بویوک دیر سۉلگن من جانلی جانلی
انسان بو دنیاده، بیر نرسه هوس قیلسه، غم، قوش بۉلیب تیپه سیگه اوچیکن.
قنچه که غم، اوییه قویمسین دېب، حرکت اېتسم، آتم نینگ نامردچه اۉلدیریلمه سی، مېنی، غم قوشی نینگ قرشی سیده، چاره سیز قۉیدی؛
جوده دردلی من.
درویش و عاشقلیگنی سلطانلیک دېدیلر
غم اونینگ بایلیگی دیر او خانلیک دېدیلر
قالمه دی آباد، بۉلدی ویران دل
ویران بۉلگنلیگنی خاقانلیک دېدیلر
دېدیلر ـ ده، یۉقالگن بیر عزیزدن، خانه خانلیکدن چیقمه ی می؟
اوی اویلیکدن چیقمه ی می؟
ماتم خانه بۉلگن مېنیم اوییم.
یشم، سِحربازنینگ سِحری گه اۉخشه یدی، تۉغری کۉریب، تۉغری بیلماق اوچون، اونگه سِحرلی کۉزلیک (عینک) کېره ک.
یشم اوستیگه غلبه قیلماق اوچون، قۉلگه سِحرلی عصا بۉلسه ـ ده، یېترلی اېمس، اونی تۉغری شکلده قۉللنماق اوچون، کۉچلی عقل کېره ک.
بیزلر باشقه لرنی، اۉز کېتکن یۉلیمزدن تشلهب، مطلوع لیگیمیزنی اولرنینگ اوستیدن قۉلگه کېلتیرماق خواهله یمیز؛
باشقه لرنینگ یۉلیگه قره مه ی!
بو دورانیش (حرکت) مطلوع لیک کېلتیره می؟
خوش بیر آواز بیلن معنی لی ایشیدن سېسلنسه انسان، چۉلده ـ ده بۉلسه، اېشیتیتکن تاپله دی دېب ایتکنلر لېکن، بیزلرنینگ جغرافیه میزده، همه سی نی یامانلیک باسیب آلگن.
کیمگه نیمه ضرریمیز یېتکن اېدی، آتم نی نامردچه اۉلدیردیلر.
گناه میزنی بیلمسلیگیمیز، بیزلر نی قهر اېته دی.
انسان، توغیلگن پیتدن باشلهب، اُۉلیم پیت گچه، روزگارنینگ ایسّیق ـ ساووقی بیلن پیشسه ـ ده، انسانلیک، انسانینگ ترجح سیدن باشقه نرسه اېمس.
اگر بو حقیقت بۉلمسه، وطنیمیزنی روزگاردن پیشکن انسانلر، بو درجه گه قدر، بوزیدیلر می؟
بو اولکه ده بېلگیلی انسانلر جاهللی ایشلر قیلمه دیلر می؟
دردیم کتّه.
جگریم قان ییغله یدی.
ایسّیق روزگاریمیزگه، قاره قیش نی کېلتیردیلر ظالملر؛ ایقیریب ییغلهب، یوره گیم نینگ کینی نی توکمسم، باشقه چاره م بار می؟
عریان کېلدیم ینه عریان کېته من
بو دنیادن دردلی ارمان ییته من
بو سِر نیمه؟ بیلمه گندن ایته من
اُۉلمه ی قالسم قۉلده فرمانیم می بار؟
عزرائیل کېلیب و جان طلب اېتکن
بو حالیمگه قره می جان بېر دېب ایتکن
بو سېنینگ عمرینگ دېیب، او قدر بیتکن
مېنیم جان بېرماققه، درمانیم می بار؟
کېلر کېلر بو جان اوچون کېلر
حضور محشرده مېنی رخ قیلر
حرامی بار دېیه قورقو ایلر
مېنیم ایپک یوکلو کاروانیم می بار؟
ییگیت بۉلسنگ ییگیتلیگیدن بیلدیر
قادر مولام تۉقسان یاشلی قیلدیر
مېنگه دېرلر غم اومیزگه ایلدیر
یوک کوترگه کۉچلی بیر جانیم می بار؟
گلنارینگیز.
انسانینگ اگر بیر یانی بهار و بیر یانی قیش بۉلمسه، فانی لیک نینگ، نیمه بۉلگنی نی بیله می؟
انسان بو دنیا گه اگر اۉزی نی عاید کۉرسه، باید که هر پیت تلاش ایچیده بۉلسه.
چونکه یشم نینگ قاعده قانونی بو دیر.
مقصد گه اېریشماق البته قۉلای (آسان) ایش اېمس، هر بیر آدیمگه قېینچیلیکلر بار.
کدر بار و امیدسیزلیک بار امّا تلاش قیلماق انسانینگ بۉینی نینگ بیر بورچی (وظیفه سی) دیر.
او یامان کونلرده، نامه لر بیرـ بیر گلنار و بهادرجانینگ قۉلیگه تېگیب چیقیدی.
وضعیت جوده یامان اېدی.
ماتملی وضعیت، بۉلگه (منطقه) نی آلگن اېدی، چونکه هر کیم اۉز کېله جگیدن، قورقو ایچیده توشکن اېدی.
دولتسیزلیکدن، یامان بۉلسه ـ ده، دولت نینگ بۉلیشی یخشی.
تجربه سیز خلقی و پرچمی کمونستلر، وطن سېورلیک دېب، قنچه قاعده قانون وطن سېورلیکده بۉلسه، همه سی نی، توبدن بوزبیدیلر.
چونکه وطن سېورلیک نی، اۉز ائدیولوژی توشونچه دنیادن اۉزلریگه قبول قیلگن اېدیلر لېکن، او توشونچه قنچه وطنگه یره رلی (فایده لی) اېدی، اۉیلاو یۉق اېدی اولرگه.
دولت که خلق آیاغی بیلن آیاققه توره دی، اولر خلق نی دولتدن اوزاغلشتیربیدیلر.
بویوک شهرلردن اوزاغراغ جغرافیه لر، یا مجاهدلرنینگ قۉلیگه توشگن اېدی، یا دولت و مجاهدلر آره سی قانونسیز جغرافیه لر بۉلگن اېدی.
بو ایکّی بلانینگ اۉرته سیده، جهنم بۉلگن اېدی خلق نینگ یشمی.
بهادرجانلرنینگ منطقه سی مجاهدلر و دولت آره سی، قانونسیز توپراقلر بۉلگن اېدی.
گلنارنینگ آته سی نی جنایتگه کېتکنی، بهادرجان نی یوره کدن اۉزگن (خفه قیلگن) اېدی.
چونکه بو وضعیت بولرنینگ ازدواجی نی بیلیلمگن تاریخگه تشله گن اېدی. اونینگ اوچون اندیشه لی و دردلی اېدی.
بو دردلر بیلن یوره کدن تیلگه کدرلری نی تۉکیب ایتتی: دنیا انسان اوچون گولگه لیک (سایه بان) بیر یېر دیر.
اگر دنیا انسان اوچون گولگه لیک بۉلسه، مطلوع لیک بیلن بۉلیشی کېره ک اېمس می؟
اچّیق ـ شیرین، قرینداش دیر، لېکن بو دنیا بیزلرگه اېپ اچّیق قرینداش نینگ یوزی نی کورستتی، قنی شیرین قرینداش نینگ یوزی؟
شیرین نینگ یوزی نی آز کورستکن شی، بیزلرنینگ گناه میز می؟
آدم اۉغلی انسان اوچون یوزی اچّیق بۉلگن اۉلای (حادثه) لرنینگ ذوقی کۉپراغ دیر. اگر اۉرنک بېرسم، اُۉلیم صحنه لری کۉپراغ بۉلگن فیلملر، یۉق شکلنده ساتیله دی.
بیزلر باشقه لرنینگ کۉریشیگه توتساق بۉلیب کۉرماق زورینده (مجبور) می بیز؟
اگر زمان نینگ تۉغری شکلده تنیب، ایش آلالمه سک، عمریمیز اوچون زمان، بیر قفس زندانی بۉلمه ی می؟
حیاتنینگ اچّیق یوزی نی بیر یانگه سوریب، شیرین یوزنی کۉرسک، یخشی بۉلمه ی می؟
کۉریش اوچون حریتیمیز یۉق می؟
بو حریت باشقه لرنینگ قۉلیده می؟ یا که باشقه لرنینگ قۉلیده دېب، اۉزمیزنی، زمان قفسی نینگ اچیده تشلب، اۉزمیز نی، اۉزمیز توتساق قیلگن می بیزلر؟
مېن یوره گیم نینگ ایسته گیگه، کۉرماغنی، اۉزیمگه یۉل بیلیرله دیم؛ ذاتاً حیاتنینگ اۉزی بیر موزیکال اېمس می؟
کۉرماق انسانینگ ایسته گیگه باغلی بیر دورانیش دیر؛ اگر دیېری (قیمتی) نی بیلسک!
حیات نینگ اېپ اچّیق یوزی نی کۉرماق، کیمگه نیمه فایده کېلتیره دی؟
گۉزل کۉرماق بارکن، نېگه شیرین یوزیگه باقیب، اچّیق کونلریمیزنی گۉزلشتیرمه ییلیم که؟
شو اۉتکن کیچیک لیک دورانلریمیزنی، آرقه داشلر بیلن معصوملی اۉیینلریمیزنی، دنیا دردیدن اوزاق، یشمیمیز اوستیگه، ییللرچه تۉپله نگن تجربه لریمیز بیلن کېلتیرسک، تۉغری ایش بۉلمه ی می؟
باشقه لرنینگ عیبی نی کۉرمه ی، اۉز عیبلریمیزدن درس چیقریب، بو جهنم قیلگن دنیامیزنی جنت قیلیب یشه سک، تۉغری ایش بۉلمه ی می؟
بو حیاتده بعضی حقیقتلرنی بیلماق سیقی چی (خسته کننده) دیر. شو یا او تیپه نینگ آرقه سی نی بیلسک، نیمه فایده سی تېگه دی بیزگه؟
او مراکدن کۉره، یخشی نرسه نی خیال قیلیب یره تچی بۉلیب، باشقه لرنینگ یېگن ـ ایچماغی نی بیلگندن کۉره، اۉز یېماق ـ ایچماغیمیزنی بیلیب، تازه لی نرسه لرگه فکر یورتیب، انسانینگ کېلیشمه سی اوچون یره تیچی بۉلسه ی، یخشی ایش اېمس می؟
تیپه نینگ آرقه سی نی باریب کۉره من دېب، باشقه لرنینگ عیبی اوچون وقت اۉلدیرماق، انسان نی خیاللردن اوزاقلشتیرمه ی می؟
خیاللرینگ بۉلمسه یره تیچی بۉلاله می سن؟
یره تیچی بۉلمسنگ «اشرف مخلوقات» صفت نی اۉزینگه آلاله می سن؟
تۉغری توشونیب و تۉغری یوروسک، تۉغری دورانش بۉلمه ی می؟
بهادرجان و گلنارنینگ وضعیتی موندن عبارت اېدی، اېندی برآز ملارووف دن حکایه نی اېشیتینگ. ملاروف آپه اۉغلی کمال الدین نینگ فکرلری بیلن اوپکه نی ساکنلشتیریب، گلنارنینگ آته سی نینگ جنایتی نی کیم قیلدیگه بېریب، پلانینگ ایکّینچی پرده سی اوچون، آپه اۉغلی نینگ توشونچه سی نی سۉره دی.
پلان نینگ ایکّینچی پرده سیده، بهادرجان نی، اوزاغلشماغی کېره ک اېدی.
چونکه عایله لر ایچی گپ پیشکن اېدی، بلکه جنازه نینگ قیرقیدن سۉنگره عایله لر ایچی، نشان یاپیلیدی.
آپه اۉغلی چورتگه کېتیب ایتتی: دایی! بهادرجان نی اوزاغلشماغی اوچون عایله سی نی قیشلاغدن چیقرماغیمیز کېره ک.
اگر بهادرجان نی یا آته سی نی اۉلدیرسک، خلق کۉزی اوستیمیزگه توشه دی. فکریمچه تۉغری ایش، بولرنی قیشلاغدن قورقیتیب، چیقرماق بۉلملی.
دایی اۉیلاوگه توشیب سۉره دی: بو ایش قنده ی بۉله دی؟
آپه اۉغلی: بهادرنینگ آته سی نی قاچیریب، کۉزی نی قورقیتیب ایته میز، سېن بو سودادن اوزاغلش.
اگر اوزاغلشمسنگ، سېنینگ عاقبتینگ، گلنارنینگ آته سی نینگ عاقیبتی دیک بۉله دی.
بو گپلر آره میزگه بیر سِر قالسین.
اگر بیزلرنی، بو قاچیریشدن، خلققه ایتسنگ، یا گلنارنینگ آته سی نینگ اُۉلیمی نی بیزلرنینگ آتیمیزدن ایتسنگ، یا سېسسیز بۉلیب عایله نگنی قیشلاغدن اوزاق بیر یېرگه آلیب بارمسنگ، بیزلردن گله قیلمه.
باشده، سېنی و اۉغلینگنی اُۉلدیریب، عایله نگنینگ اوستیگه چوککه میز.
اگر مونده ی قورقیتیب ایتسک، چاره سیز بۉیین اینه دی و قیشلاقدن قاچه دی. او پیت میدان سیزگه قاله دی.
دایی: قنده ی قاچیره میز؟
آپه اۉغلی: افق ده بیر اوروش یۉق می؟
دایی: بارـ بار یقین زمانده اوروش بۉله دی.
آپه اوغلی: قنده ی اوروش؟
دایی: اېندی بیز ایکّیمیز سِرداش بۉلدیک، بیر سِرنی سېنگه ایته من، هیچ کیم بیلمه سین.
آپه اۉغلی: مېنگه اعتماد قیلینگ.
دایی: یقینده مرکز کابلدن ایلچه نینگ (ولسوالی) آیلیگی (معاش) کېله دی.
بو پول کتّه پول.
پول کېلگن آقشامی ایلچه گه یوروش قیله میز، البته باشقه مجاهد گروپلر بیلن.
باشقه مجاهد گروپلر بو پولدن خبرسیز قاله دیلر. چونکه پول نینگ کېلیشی و سقله نگن یېری نی منشی، یالغیز مېنگه ایته دی.
او کون منشی حکومت نینگ بعضی قوتلری بیلن، ایلگه (ولایت) باریب، بیر حزبی مساله اوچون ایل منشی سی بیلن کۉریشه دی و بیر بهانه تاپیب، او کېچه ایلگه قاله دی.
اونینگ کېتیشی نی اوست بۉلگه قوماندانگه خبر بېریب ایته میز: ایلچه خلوت، اگر یوروش قیلسک، حکومتگه ضرر بېریب، کۉپ قوراللر نی قۉلگه کېلتیره میز. بو بیر شانس، بو شانس نی قۉلنماغیمیز کېره ک دېب، قوماندان نی گازگه کېلتیره میز.
قوماندان بو شانس نی قۉلدن بېرالمه یدی، چونکه قولدن بېرسه، مرکزده، اعتباری نی قۉلدن بېره دی.
قوماندان که باشقه گروپلر بیلن ایلچه نی یغماله ماققه (چپاول) باشله یدی، بیزلر پول ساقلنگن یېرگه باریب، پول نی آلیب قرارگاه گه قیته میز. قیشلاق که یۉلیمیزنینگ اوستیده، بهادرنینگ آته سی نی او آقشام آلسک بلکه بۉلر.
قانونسیز توپراقلر ـ 12
پولدن قوماندان خبر بۉلمه یدی، اگر نېگه مېنگه قره مه ی، قرارگاه گه قیتینگ دېسه، بهادرنینگ آته سی نینگ آلیشی نی، ایته من.
آپه اۉغلی: نېگه بو کیشی نی آلدینگ دېسه؟
دایی: مجاهدلرنینگ آرقه سیدن یامان گپلر گپیریدی، قولاغی نی تاپله ماق اوچون آلدیم دېیه من.
آپه اۉغلی: بۉله دی.
بۉله دی ـ ده، منشی نېگه مونده ی خیانت نی دولت و حزبیگه قیلیب، بو پول نی بیزلرگه بېرسین؟
دایی: ساده بۉلمه!
بیزلرگه بېرمه یدی، او بو پولگه بیزلرنی اورتاق آلگن چونکه باشقه تورلی دولتدن پول اوزالمه یدی.
بو منشی لر بار کو، بو منشی لر، بولرنینگ هوشیاری جیبلری نی پولدن تولدیره دی، حقیقی کمونستی، حمقلیکدن نان گدا بۉله دی چونکه بولرنینگ دولتدارلیک کلتوریگه باشقه منطق یۉق.
آپه اۉغلی: عجب گپ، سیز اونی تنیسیزمی؟
دایی: سېن مېنی تنیمی سن می؟
مینی پاکستان دولتی، ملارووف توزتتی، بۉلمسه ملالیک نینگ الفباسیدن خبریم یۉق.
چونکه مېنیم آرقه داشلریم ایسکی پرچمیلر.
اصلیم بې دین، باشیمگه قلپاغیم بار
ملا کۉرنیش یوزیم، قاررکن بیر تاغیم بار
سِر نیمه دېب اۉیله مه، کمونست اۉتکنلریم
خلق پرچملی خویم، حرامی بیر باغیم بار
پرچمی لر اېسه، مېنی رفیق رووف دېب مارکسیست توزکن اېدیلر؛ باشقه بعضی جهادی قوماندانلر دیک.
کېچمیشیمیزگه مارکسیستلیک هویتیمیز بار آپه اۉغلی، بیلیب قۉی.
آپه اۉغلی: شاشیردیم!
دایی: تېوره گینگه قره، کۉپی جهادی قوماندان، مدافعین انقلاب دېگن مصیبتدن قورال قۉلگه آلیب، خلق اوستیگه باتور بۉلگن اېمس می؟
بو خلقیلر ـ پرچمیلر اونده ی تجربه سیز نادان بولر، تۉرت بیش شعارلی گپگه توتساق بۉلیب، عقل نی کۉر قیلگنلر.
توشونمه ی، فکر قیلمه ی گپیرماق و ایش قیلماق بولرنینگ کیمیاسیده بار.
بیر اولکه نینگ اداره سیده، اقتصادلی بېلگی بریکیم (دانش تجربه) و دولتدارلی بېلگی بریکیم بۉلمسه، ایش بوزیلمه ی می؟
دولت، ملت نینگ آیاغی بۉلمسه، آیاققه قالاله می؟
هه بو منطق سیز خلقیلرـ پرچمیلرده، فکر و اۉیلاو بیلن یورماق، اۉیلاو بیلن گپیرماق منطقی، بۉلمه دی که، آتکن تاشلری اېپ اۉز باشلری نی اوردی.
بو کون و کېله جگیمیزگه که ملالیک و مولوی لیک مهر اوریلدی، خلقیلر و پرچمیلرنینگ تجربه سیزلیگیدن بۉلدی.
بو کون ملا ـ مجاهد بار، هه بولر بو عقل بیلن کېتسه لر، بیلیب قۉیگین، کېله جکده باشقه بلالر اسلام دینی نی قۉللنیب، باشگه بلا بۉله دی.
آپه اۉغلی: بو کمونست خلیقلر و پرچمیلر اۉزلری نی وطن سېور دېب ایته دیلر، بولر خلق نی الده تماق اوچون می، اۉزلری نی وطن سېور دېب ایته دیلر؟
دایی: یۉق ـ یۉق اۉرتده بیر اۉیین بیر آلده تمه یۉق ذاتاً او استعداد بجرو یۉق بولرده.
بو باره گه تۉغری لیک و صمیمیتلیک بار.
هر کمونست آته ئیست خلقی و هر کمونست آته ئیست پرچمی که اۉزی نی وطن سېور دېب ایته دی، قنده ی که بیر خداپرست ایچیدن، مسلمان بۉلسه، بولر ایچدن اۉزلری نی وطن سېور کۉره دیلر؛ اصل کتّه مصیبت بولرنینگ بو توشونچه سی دیر.
آپه اۉغلی: الله الله، قنده ی مصیبت بۉله دی وطن سېورلیک؟
دایی: قولاق سال گپلریمگه، اگر قرشینگه بیر دشمن بۉلسه، او دشمن، دشمنلیگی نی بیلیب سېنگه ضرر بېرسه و سېن ـ ده اونینگ دشمنلیگی نی بیلیب، اونینگ قرشی سیگه تورسنگ، او دشمن اۉزیگه ضرر بېرمه ی، دشمنلیک قیله دی و سېن ـ ده، او دشمن نینگ دشمنلیگی نی بیلیب اۉزینگنی تیارلی سن.
اگر قرشینگه دوست کۉریلگن حمق بیر ضرر بېره یتکن بۉلسه، او ضرر بېره یتکن، ضرری نی بیلمه ی، تۉغری ایش قیله من دېب، اۉزی نی اۉز عقلیگه ایشانتیرگن بۉلسه، سېنگه و اونینگ اۉزیگه بیر بلا بۉلمه ی می، اونینگ ایشلری؟
خلقیلر ـ پرچمیلر مونده ی حمق بلالر!
هه بولر حمق بیر تۉپلولیک، چونکه قیلگن ایشلریدن درس چیقرالمگن بیر تۉپلولیک.
آپه اۉغلی چورتگه کېتیب: شونده ی بۉلسه، بو خلقی پرچمی کمونستلر، یخشی ایش قیله میز می دېب، بونچه خلققه دربدرلیک نی بېردیلر؟
دایی: البته شونده ی بۉلدی.
چونکه بولر جامعه نینگ فقیر اولادلری اېدیلر. جامعه ذاتاً فقر بیچاره لیک بیلن دربدر اېدی. بولرگه بو مصیبتدن چیقماق فکر نی، مارکسیست دېگن فلسفه بېردی. بولر که جامعه نینگ پاک اولادلری اېدیلر، او پاکلیک بیلن او فلسفه گه توتساق بۉلدیلر.
او فلسفه قولاقلرگه خوش کېلدی چونکه، بای ـ غریب لېکنی اۉرته دن کوتریب، انسانلرنی بیر تورلی یشم طرزیگه کېلتیریدی؛ اگر او فلسفه نی اۉقیسنگ اېدی.
آپه اۉغلی: شونده ی بۉلسه یخشی فلسفه اېکن.
دایی تبسم بیلن: هه، خلقیلر و پرچمیلر سېنینگ کبی یخشی دېب قبول قیلدیلر.
آپه اۉغلی: یامانلیگی قه یېرده اېدی؟
دایی: کېچه بۉلمسه کندوزنینگ اهمیتی بیلیلله می؟
یامانلیک بۉلمسه، یخشی لیکنی تعریفی اۉرتگه توکیله می؟
کائناتده، خاص قاعده لر بار.
بو قاعده لرنینگ ایچیده، اِویرِیم (تکامل) دېگن بیر منطق بار. اویریم (تکامل) ایکّی قطب نینگ ضدیتیدن اۉرتگه چیقه دی. بونینگ اوچون کائناتده هر نرسه جفت یره تیلگن.
اگر انسان کائنات نینگ ایچیده یشه سه، کائنات نینگ قاعده لریدن دیشقریگه چیقاله می؟
چیقالمه یدی!
مارکسیست فلسفه، اۉرته دن بای ـ غریب لیکنی یۉقاته من دېب و همه نی بیر ایضاح بیلن کۉرسته من دېب، اۉز عقلی بیلن حرکت قیلدی؛
کائنات نینگ قاعده ـ قانونی گه قره مه ی!
قره مه دی ـ ده، کائناتنینگ قاعده قانونی جیم اولتیریدی می؟ البته اولتیرمیدی چونکه انسان کائنات نینگ قاعده لریگه باغلی بیر گرچک دیر، بو منطق سیز فلسفه، بو حقیقت نینگ ضدیگه حرکت قیلیدی اونینگ اوچون دنیانی رسوا قیلدی.
اگر بیر جامعه ده، حسابی بیللی بۉلمگن فلسفه لر، توشونچه لر بۉلسه، بولر انسان بیلن تمثیل اېتیلسه، اۉرته دن بیر فلسفه گه توتساق قالگن کیشیلر، بیزلرنینگ گپیمیز بۉلسین دېب، او یان بو یان نی اۉقیمه ی، باشقه لرنینگ توشونچه سیگه سایگی (احترام) کۉرستمه ی، جامعه گه قۉل تشله سه لر، او جامعه بوزیلمه ی می؟
البته بوزیله دی!
خلقیلر ـ پرچمیلر اۉز توشونچه دنیالریگه توتساق بۉلیب که خلققه و اولکه گه ضرر بېردیلر، هیچ قچان اۉزلری نی، وطنگه و خلققه دشمن کۉرمه دیلر.
بولر اۉزلری نی دوست کۉریب، ضررلری نی بیلمه ی، وطن نی باش ـ اداغی نی بوزیب، وطن سېورلیک هواگه توشدیلر.
عقللی می یا حمقلی می بو ایش؟
مېن که ایسکیدن پرچمی مارکسیست اېدیم، اوشه پیتدن بیری منشی بیلن یۉلداش من.
یعنی، کوندوزلر قاره دشمن، کېچه لر آی دیک دوست.
اگر بو ایش نی بجرسک، پول نی مجاهدلر آلگن بۉله دی لېکن، قیسی مجاهد قنده ی آلگنی نی، هیچ کیم بیلمه یدی؛ کیم آلدیگه اۉته دی گپ.
منشی و بیزلر بو بویوک زنگینلیککه (بایلیک) اېریشه میز، چونکه، زنگینلیک بۉلمسه، هیچ نرسه بۉلمه یدی؛
بی بی نگگه زر بېرسنگ، نر بۉله دی حسابی!
آپه اۉغلی: مېنگه هم حق توشه می؟
دایی: هر پیت وفالی بۉلسنگ، کېله جگینگ بایلیک بۉله دی.
آخرت نی رسوا قیلدیک، بو دنیا اوچون یشه یمیز.
آپه اۉغلی: یا او بیر دنیا حسابی؟
دایی: اېندی اۉیله مه، زیرا، هیچ بیر مجاهد قوماندان، هیچ بیر کمونست خلقی پرچمی نینگ جهنمدن قاچیشی یۉق.
نیمه قاعده قانون اسلامده بۉلسه، اونگه قرشی ایش نی بجردیک؛ ماشاالله.
قیلدیککه قالمه دیک، بو ایش اسلامی ایش دېب، تېنگری نینگ ایتکنلرینینگ قرشی سیده، بو تېنگری نینگ بویورغی دېب یالغان ایتیک.
یعنی تېنگری نینگ آتیدن یالغانلر بیلن یالغان کتاب یازدیک؛ ماشالله.
بو تېنگری نینگ بویورق لری دېب، یالغان گپلرنی تېنگری نینگ اوستیدن خلققه بېردیک؛ ماشالله.
بقره سوره سی نینگ یېتمیش تۉقیزینچی آیتی نینگ حکمیدن، برچه جهادیلر و کمونستلر جهنملی دیر آپه اۉغلیم.
اېندی که گپ گپدن اۉتکن، غم یېمه گین، قۉیگین سۉنگیگچه رسوالیک بۉلسین.
حرصلی انسان، قنچه که بایلیککه اېریشسه، کۉزلری تویمس لیکدن، کۉزلریگه آز کۉریله دی او بایلیک.
اونده ی انسان که حرص کۉز بیلن قره یدی، آز نرسه نینگ ایچیدن، کۉپ بۉلگن بایلیکنی کۉرالمه یدی.
اصل معرفت، آز بۉلگن نرسه نینگ ایچیدن، کۉپ بۉلگن بایلیکنی کۉرماق اېمس می؟
او کون آپه اۉغلی کمال الدین و دایی، پلان آلدیلر و منشی دن خبر بیکله دیلر.
آره دن نیچه کون اۉتتی ، دایی آپه اۉغیلگه ایتتی: بوکون مجاهدلرنی تیارله گین، خبر کېلدی، باش بۉلگه قوماندان گه بېلگی کېتتی.
آپه اۉغلی: قنی پول ایتیلمیدی!
دایی: سېن کۉپ ساده سن، ایلچه نینگ (ولسوالی) خلوت بۉلیشی نینگ بېلگی سی نی بېردیم، پولدن کیمسه خبر بۉلمه دی و بۉلمه یدی.
آپه اۉغلی: من سیز ایش قیلدینگیز.
دایی: سېن او بیر ایش اوچون کریم قوماندانگه کېتبیدینگ، بو ایشلرگه زمان مسئله سی جوده اهمیتلی چونکه پول بوکون کېلدی ایرته بۉلیم ـ بۉلیم بۉلیب، ترقه تیله دی.
آپه اۉغلی: بیلدیم مراک اېتمنگ هر کیم تیارله نه دی.
او کون منشی بیر بۉلیم قوتلر بیلن ایلگه (ولایت) کېته دی و ایلگه باریب، کېچ قورون گچه، او تۉپلنتی بو تۉپلنتی (جلسه) دېب، وقت اۉلدیره دی و کېچ بۉلدی یۉلگه اشرار چیقه دی دېب، ایلگه قاله دی.
ایلچه نینگ خلوت بۉلیشی باش جهادی قوماندانینگ اشتیاغی نی کېلتیرگن اېدی. او قۉل تگیگه کی برچه قوماندانلرنی ایلچه نی یغماله ماق اوچون بویوروق بېرگن اېدی. لېکن او منشی بیلن ملارووف نینگ گیزلی (پنهان) پلانیدن خبرسیز اېدی.
او کون آقشام بۉلگنده، پلان ترقه لگن وضعیتده یوروش باشلندی.
سن آلدینگ مېن قالدیم دېب، اېشیتکن جهادی قوماندان قوتی بیلن ایلچه نی باسدی.
اولر تۉرت یاندن ایلچه گه کیردی، دولت قوتلری اېسه، میمونلر چاپیشکن دیک جان سقله ماق اوچون قاچیشدیلر.
گپده بۉلگنده، پلان، قورال (سلاح) تۉپله ماق اېدی لېکن اۉنگلریگه چیققن هر نرسه نی یغماله یدیلر؛ چونکه کۉرینشده، دولت تامانده وطنسېورلیک سۉزلر اېگه مند اېدی و جهادی تامانده دینی گپلر نینگ حکمی حاکم اېدی.
امّا ایکّی تامان، اخلاق بوزیلگن توپراقلرده یشیدیلر.
بیر خلق نینگ معنویاتی بوزیلسه، او خلق نی تېنگری و ارواح اوره دی دېگن گپ بار.
اوره می یا اورمه ی می بیلمی من، لېکن بیزلرنینگ وطنیمیزنینگ تجربه سی کۉرستتی: الهی قاعده لر بیلن انسان تامانیدن تاریخ بۉییچه یره تیلگن قاعده لر، اگر خلق ایچیده دیېرسیز بۉلیب، یېری نی، اونگه قرشی دورانیش (عملکرد) آلسه، او خلق اۉزی نی اۉزی اوریب دربدر قیلیکن؛ کمونست خلقیلر و پرچمیلر بو خیانت نی قیلدیلر، توره لر نی بوزدیلر.
او آقشام اولکه نینگ هر یېریده بۉله یتکن، انسانلی توره گه قرشی دورانیش بۉلدی؛ دولت مالی یغماله ندی و بینالر آتشگه بېریلدی.
بو حرکت، اولرنینگ نزدیده اسلام اوچون جهاد بۉلدی.
مجاهدلر که یغماله ماققه و آلاو بېرماققه باشله گن اېدیلر، ملارووف آپه اۉغلی بیلن پول قۉییلگن بیناگه باردی. پول بیر تیمیر صندوق نینگ ایچیده اېدی، پول نی قوره یتکن عسکرلر جان آولی بیلن نیمه قیلرنی بیلمه ی، قاچیشدیلر. چونکه او کونگچه کۉریلمگن وحشت شهر نی آلگن اېدی.
او پیت جان سقله ماقدن، باشقه توشونچه دولتیلرنینگ عقلیگه کېلمه دی.
ملارووف قۉلی بیلن قۉیگن دیک پول نی تیمیر صندوقدن آلدی. زیرا، منشی هر بیر بېلگی نی بېرگن اېدی.
ملارووف بیلن آپه اۉغلی که پول نی آلدیلر، اۉزلری بیلن آلیب بارگن مجاهدلر نی، باش قوماندانینگ خدمتیگه بېریب، اولرنینگ اوستیگه قوماندان رسول خان نی قۉییب، قرارگاه تامانگه جونه دیلر.
شهر که آلاوـ آلاو یغما بۉلیب آتش ایچیده اېدی، شهرنینگ تېوره ده کی قیشلاقلر، شهرنینگ آلاو آلیشی بیلن قورقو ایچیگه توشکن اېدیلر.
قانونسیز توپراقلر ـ 13
بهادرجانینگ قیشلاغی شهردن اوزاقده، شهر بیلن مجاهدلر بۉلگه سی نینگ اۉرته سیده اېدی. شهرده بۉلگن وضعیت نینگ بېلگی سی اولرگه ـ ده، کېلگن اېدی. اولر دولت و مجاهدلردن هر تورلی یامانلیکنی کۉریب، جهنم عذابی نی یشیدیلر. اونینگ اوچون قیشلاغدن قاچه قاچ باشلنگن اېدی.
ملارووف آپه اۉغلی بیلن بهادرجانینگ قیشلاغیگه کېلیب، اونینگ اویگه کېلدیلر و بهادرجانینگ اېشیکی نی اوردیلر.
اوی ایچیده هر کیم قورقو ایچیده اېدی، بهادرجانینگ آنه سی بیلن آته سی اېشیک نی آچیب ملارووف نی کۉردیلر.
ملارووف اولرگه یبانجی (بیگانه) اېمس اېدی لېکن اونینگ ظلمی نینگ آوازه سی بولرنی قورقیتکن اېدی. ایر ـ خاتونینگ یوزیگه قان قالمه دی، نیمه دېگنلری نی بیلمه ی، جیم قالدیلر.
ملارووف کولیب ایتتی: قورقمنگلر مېندن سیزلرگه بیر ضرر کېلمه یدی، اگر دشمنلیک قیلمه سنگلر.
بهادرجانینگ آته سی: ملا اکه قوماندان، بیزلر نېگه دشمنلیک قیله ی لیک، بیزلر بیر قیشلاغنینگ آدملری.
ملارووف: ای ولله تۉغری ایتینگیز، بیزلر بیر مسجدنینگ قومی.
بهادرجانینگ آته سی: بویورینگ ایچگری کېلینگ فرمان بویورینگ بیر گپی می بار؟
ملارووف: رحمت ایچگری کېلمه ی میز لېکن بیر مصلحت بار بیزلر بیلن کېلینگ.
بهادرجانینگ آنه سی: یۉق ـ یۉق قه یېرگه آلیب کېته سیز، شو یېرده گپیرینگ، مهمان خانه گه گپلشینگلر.
ملارووف کولیب: آپه، نېگه قورقتینگیز؟
مېندن ضرر کېلمه یدی، ساغ سلامت آلیب کېته میز، یرته لب ساغ سلامت کېلتیره میز.
بهادرجانینگ آته سی: سیز ایچگری بارینگ خانیم، باله لرگه بیر نرسه ایتمه نگ، ملا اکه ایسکی دوستلردن، مېنگه بیر ضرر بېرمه یدی. باله لر سۉره سه لر، مهمانلیککه کېتتی یرته لب کېله دی دېینگ.
ملارووف: مراک اېتمه نگ یرته لب اویگه کېلتیره میز، ساغ سلامت اویگه کېله دیلر.
بهادرجانینگ آنه سی قورقو ایچیده اېشیک نی قمه ب، خدایم سېن پنهاهنگگه سقله دېب، ایچگری کیردی و باله لرگه مهمانلیککه کېتتی دېب ایتیی.
بهادرجان تشویشگه توشیب چیقماغچین بۉلدی، آنه ییغلب، اذن بېرمه دی.
اوی ایچی که ماتم خانه بۉلگن اېدی، ملارووف بهادرجانینگ آته سی نی حرمت بیلن قرارگاه گه آلیب باردی و اونینگ بیلن چای ایچیشیب، صحبت گه کیردی.
او یاندن بو یاندن گپیریب ایتتی: سیز عقلی هوشی باشگه بیر دوستیمیز سیز. بیله سیز که مېن رحمتلی گه گلنار اوچون یاشیلیغلرنی یوبارگن اېدیم. رحمتلی یخشی آدم اېدی لېکن آغزی بوزوق بیر آدم اېدی.
مېن زور له اوندن قیزی نی آلمیدیم، توره ایچیده اگر قسمت کېتکن بۉلسه، بۉلیدی بو ایش.
لېکن او مېنیم اعتبارـ آبرومگه قره مه ی، آغیزنی آچتی کۉزی نی یومدی. اونده ی گپلرنی ایتتی، اېشیتکن قولاققه یخشی اېمس اېدی.
سیز بیله سیزکه بو کېلگن اولکه نینگ یامان وضعیتی، هر بیرمیزنی چاره سیز قۉییب، بیر چقورگه تشله گن.
شونی بیلنگ که بیزلر بیر قودوققه توشکن بیزلر؛ اېندی بو قودوقدن یا اُۉلیم چیقره دی یا روسلرنی اولکه دن هیده ب، دولت نینگ باشیگه کېلیب چیقه میز.
مېن بیله من، سیز و عایله نگیز یخشی انسانلر سیزلر، مېنیم نیتیمگه، سیزلرگه بیر ضرر بېرماق مسئله سی یۉق.
لېکن رحمتلی نینگ اۉیله مه ی گپیریشی، مېنی جهادیلرنینگ ایچیده یامان وضعیتگه تشله گن. اېندی که اۉزی اُۉلیب کېتتی، اگر مېن گلنار بیلن ازدواج قیلمسم، مېنیم سیاستیم اۉز آدملریم نینگ نزدیده آزله دی.
تېنگری گه باور قیلینگ، اگر مېن چاره سیز قالگن بۉلمسم اېدی، گلنار بیلن بهادرجانینگ تویی نی اۉزیم قیلیدیم.
اېندی که وضعیت بوندن عبارت، سیزنی بونینگ اوچون آلیب کېلدیم، سیز مېنگه بیر یۉل کۉرستینگ.
بهادرجانینگ آته سی چورتگه توشیب ایتتی: ملا اکه نیمه دېگنینگیزنی بیلیب آلدیم.
تۉغری ایته سیز رحمتلی خطا قیلیب دنیادن اۉتتی. ملایم و عقللی گپ هیچ کیمگه ضرر بېرمه یدی. سیز که یاشیلیغلرنی یوبارگن اېدینگیز، قبول بۉلمه یتکن گپ بۉلسه، سیزنینگ اعتبارینگیزنی نظرگه آلیب، گپیرماغی کېره ک اېدی.
مېن اېشیتکنده، عیب لندیم، بچه لیک قیله دی اۉز یاشیگه مناسب گپیرمه یدی دېب، اېپ ملامت قیلدیم.
ملا اکه، بیر خاقان، لقمان حکم نی یانیگه چقیریب، اوندن سۉره گن: ایت حکیم، ایکّی یخشی و ایکّی یامان نرسه کېلتیر دېسم، نیمه نی کېلتیره سن؟
لقمان حکیم سیزگه تیل و یوره ک کېلتیره من دېگن.
اگر تیل نی عقل بیلن قۉلنسنگیز، هر کیم نی اۉزینگیزگه دوست قیلاله سیز، او پیت دولتینگیزنی عمری کۉپه له دی.
اگر تیل نی، عقل سیز قیلیب قۉلنسنگیز، هر کیم نی اۉزینگیزگه دشمن قیلیب، دولت و صولتینگیزنی خطرگه تشله ی سیز.
اگر یوره ک نی، تېنگری نینگ یۉلیگه تشلب، انسانلرگه قره سنگیز، انسانلرنی ایکسیکلیگی نی بیلیب، دردلریگه دوا بۉله سیز؛ او پیت انسانلر یامان کونینگیزگه سیزگه دوا بۉله دیلر.
اگر یوره ک نی شیطانیگیزگه تاپشیریب، خلققه قره سنگیز، دردلریگه درد قۉشیب، اولرنی دولتینگیزدن اوزاقلشتیره سیز؛ او پیت، نه دولت قاله دی و نه صولت قاله دی اۉنگاریم (رهبریم یا خاقانیم) دېب، جواب بېره دی.
ملا اکه گپ نی بیلیب آلدیم، اېندی سیز ایتینگ مېن نیمه قیله ی؟
ملارووف: بهادرجان شو سودادن اۉتسین.
بهادرجان بو سودادن اۉتسه، مېن ملایم گپ بیلن چاره سیزلیگیم نی اعتباریم اوچون ایتیب، اولر بیلن بیر فیصله گه باره من.
بهادرجانینگ آته سی چورتگه کېتیب: سیز مراک اېتمنگ، مېن بو ایش نی توبیدن چوزه من (حل قیلماق)
سیز مېنگه وقت بېرینگ، مېن عایله نی قیشلاغدن ایلگه (ولایت) آلیب کېته من. اوزاق بۉلگنده، بو ایکّی نینگ آره سی آچیله دی، اۉرته دن بیزلر چیقه میز.
ملارووف: بۉله دی لېکن کېتیشنگیز بو گپ اوچون می؟
ایلگه بارگنده نیمه ایش قیله سیز؟
بهادرجانینگ آته سی: ملا اکه ییغیب قۉیگن نیچه پول بار اېدی، عایله نینگ خبری یۉق، شهردن بیر دکان توتیم.
شهرده دوستلر بار، حویلی نی ـ ده گپیریب، ایش نی توزتیم.
بو پلان سیزنینگ زورله منگیز بیلن بۉلگن اېمس، سیز اۉزینگیزنی ملامت قیلمنگ.
لېکن مېنی کېچیرینگ خاتونگه بیرآز سیزنی یامانلب اونینگ کۉزی نی قورقیته من، چونکه او گلنارنی کېلین قیلیب آلیب کېته میز دېیدی.
ملارووف: قنچه یامانله سنگیز مېنیم تامانیمدن سیزگه اجازت بار، لېکن گپ اۉرته گه توکیلمسین.
بهادرجانینگ آته سی: یۉق ملا اکه، اونده ی کۉزی نی قورقیته من، ایچیگه اوره لسین حتی بهادرجانگه ایتالمسین.
بیر قورقو ایچیده بهادرجان نی قناعت بېریب آلیب کېتسین، مېن گپ نی پیشیره من، سیزنینگ آتینگیز آغیزگه توتیلمه یدی.
حتی شو کېلیشیم نی هم اۉزیمیزدن باشقه هیچ کیم بیلمه یدی. چونکه بیلسه لر سیزنینگ زورله منگیز بیلن قاچتی دېیه دیلر.
ایکّیمیزنینگ آتیمیزگه خلل کېله دی او پیت.
ملارووف بیلن بهادرجانینگ آته سی چای ایچیشیب، صحبتگه اېدیلر، آپه اۉغلی سلام بېریب کیردی.
او ـ ده گپگه قۉشیلیب، ینه گپ رحمتلی گلنارنینگ آته سی نینگ اوستیدن آچیلدی.
آپه اۉغلی تجروبه سیزلیک قیلیب، آغیزیدن گپ نی قاچیریب، اُۉلیم سببی نینگ باره سیگه بهادرجانینگ آته سی نی مراککه تشله دی. ملارووف چاره سیز قالیب، حادثه گه باشقه بیر حکایه اویدیریب، ایتتی: سیز بیله سیز که، تاققه چیقیب دولت بیلن اوروشیتکن مجاهدلر، عسکرلی شرطلر بیلن یوروماقده لر.
رحمتلی بو شرطلرنی عقلیگه آلمه ی، آغیزنینگ آچگنی نی، هیچ یومه دی. اوشه کون که بیزلرنی چاره سیز قۉییب، اۉز اُۉلیمگه سبب بۉلدی، مېنیم یامان نیتیم یۉق اېدی.
سیز دیک او نی ـ ده، مصلحت اوچون آلیب کېلگن اېدیک، آغیز نی آچتی کۉز نی یومدی.
آدملرینگ بار دېمه دی بقیرماققه باشله دی.
سېسی چیقمه سین دېب آغزی نی باغله دیک، او پیتده اجل کېلگن اېکن، ایپ بۉینیگه حلقه بۉلیب، نفسی نی کیسکن اېکن.
بو قضا بۉلگندن سۉنگره، کۉپ هم، وی وی لب باشیمیزگه اوردیک، لېکن گپ گپدن اۉتکن اېدی.
سیز بیله سیز، انسان استخوان اېتدن توزلگن بیر جانلی دیر.
بیر خطاگه، جان بیره یتکن بیر جانلی دیر.
بو حادثه بۉلگندن سۉنگره، مېن عقلدن کېتتیم، آپه اۉغلیم کمال الدین مېنی ساکن قیلماق اوچون باشقه تامگه آلیب باردی.
جنازه نینگ گپی اوستیمیزگه توشمسین دېب، مېندن مصلحت قیلمه ی قودوققه تشله گن اېکن، مېن سۉنگره خبر بۉلدیم.
باور قیلینگ شو حاضر هم جانیم تیتره یدی، بو حادثه نینگ سببیدن؛ چونکه بیزلر بیر مسجد قومی.
بهادرجانینگ آته سی بو گپلرنی اېشیتیب، ایچ دنیاسیدن بولردن قورقه دی لېکن رنگ بېرمه ی، بولر بیلن دوستلیک هوانی اۉینه ب، یرته لب اوییگه کېته دی.
انسان اۉغلی قدر نی یشه مسه بیلمیکن
هر بیر معدن ایچیده، جوهر قولگه ایلمیکن
دردلر کېلسه یره دن، کۉریلمیکن آق قاره دن
آق بۉلمگن بیر یۉلگه، طبیب هم کېلمیکن
علاج سیز ایلسه یره، بۉلیکن هر ایش قاره
کۉریلمگن یره نی علاج چاره قیلمیکن
دامله سه کۉزدن نم یېگن یوره ک غم
خدادن یازیلگن یازو، ایسته سنگ ـ ده سیلیلمیکن
کۉنگیل ده کی یازو قالر، دردی کېتسه ایزی قالر
هر یره نینگ دردلی ایزی، هر انساندن بیلیلمیکن
انسان اوچون، بازکېچماق (اوزاغلشماق) بیر هردملیک (کتّه لیک) دیر.
انسان اگر هر نرسه نی قۉلگه کېلتیرماق خواهله سه، قارانغی بیر قودوققه توشکن بۉله دی، چونکه او، اۉزی دن اییرلیب، اۉز شیطانیگه توتساق بۉله دی.
بونینگ اوچون بازکېچماغ نی اۉرگنسه انسان، اۉزی نی، قارانغی قودوقدن قوتیلتیراله دی.
گاه پیت ایستک نینگ حسی گه تسلیم بۉلمه ماق بیر هردم لیک دیر.
بعضی، مال ـ ملکدن بای بۉلگن آنه ـ آته لرگه، کۉپراغ عزیز بۉلگن نرسه، اولادنینگ هر ایستگی دیر.
او اولادلرنینگ هر ایستگی، ایکسیک سیز اولرنینگ اۉنگلریگه (پیشروی) کېلتیره له دی.
اگر بارلیک بیلن بیر اولاد تربیه کۉرسه، اونگه هر نرسه، او نینگ اۉنگیده سوریله دی لېکن، او بیر قارانغی قودوق نینگ ایچیگه توشکن بۉله دی؛ آته ـ آنه نینگ قۉلیدن!
زیرا، او اولاددن بازکېچماق کۉچی، آلیلگن بۉله دی.
او که او بارلیک نینگ ایچیده، او ایکسیلیک بیلن کتّه بۉله دی، حیاتنینگ بیر شمالی بیلن ییقیلماققه محکوم شکلده، کتّه بۉله دی؛
اگر بیلسه راز نی انسان!
حیات هر پیت انسان اوچون توز (هموار راست) اېمس که، هر زمان ایستگی ایکسیکسیز اۉنگیگه کېلسه!
بهادرجانینگ آته سی ایرته لب اویگه باردی. او کېچه او اویگه تشویش و اضطرابدن باشقه نرسه یۉق اېدی، چونکه او زمان ده کی او بۉلگه نینگ یشمی، تیکن اوستیده بیر یشم اېدی.
زیرا، قاعده قانونلر اُۉلگن اېدی و هر بیر ظالم نینگ ایکّی دوداغینینگ اۉرته سیده، علیحده قاعده قانون تاپیلگن اېدی.
او که اویگه باردی، هر کیم کۉریب بیر آه تارتیب، تېنگری گه شکر دېیب، او نی جان دلدن بغیریگه باستی.
بهادرجانینگ آنه سی، اینجه لب سۉره ب ـ سۉره شتیرماققه باشله دی. قنچه که خوجه یینی مراک اېتمنگ ملارووف قوماندان مېنی مهمان قیلگن اېدی دېسه ـ ده، قناعتی حاصل بۉلمه ی، باستیریب سۉراو گه توتتی.
خوجه یینی چاره سیز بۉلیب کۉزی نی چیقریب، بیرآز سرد شکلده، باله لرنینگ یانیده، مونچه اینجه له منگ دېب، کۉزـ قاش قیرپتتی.
خانیم اېسه، راز نی بیلیب، باله لرنینگ یانیده ایتتی: یخشی بۉلدی ملارووف قوماندان بیلن یخشی راق دوست بۉلدینگیز، کیم بۉلسه بۉلسین اۉز مسجدیمیزدن بیر مجاهد دېب، باله لرنینگ اضطرابی نی یۉقاتماققه چلیشتی.
سفره آچیلگن اېدی صبا قاووالتی (صبحانه) نی ېیب، باله لرنینگ کۉزی نینگ اۉنگیدن خلوت بۉلیب، یاتتکن تامگه کیردیلر.
اېشیک نی قفل قیلیب، یواش سېس بیلن گپیریب، خانیم ایتتی: خوجه یین مراککه من، اېندی حقیقت نی ایتینگ گپ نیمه دیر؟
خوجه یین گپ نی باش ـ اداغ قیلیب، بیرـ بیر همه گپلرنی ایتتی.
او ایتتی: بو کیشی انسانلیکدن چیققن بیر ظالم، اگر گپی نی قیلمسه ی، گلنارنینگ آته سی نینگ اُۉلیمی دیک، بیر اُۉلیم مېنیم و بهادرجانینگ باشیگه کېله دی او ظالم نینگ قۉلیدن.
مېن قورقیشدن، اونگه یالغان ایتیب، اونی قیشلاقدن تاشینماغیمیزگه (کوچ قیلماق) قناعت بېردیم. اېندی بو قیشلاقدن کېتمه سک، بیر چاره میز یۉق.
مېن یامان وضعیت نی کۉریب، رحیم قل دوستیمدن رجا (خواهش) قیلگن اېدیم، ایلدن مېنگه بیر دکان و حویلی تاپسه.
نیچه کون اول اوندن بیر خبر کېلبیدی، مېنیم اوچون بیر دکان نی کۉزیگه توتکن ایمیش. مېن اېسه، ایلگه باریب، اگر دلگه مقبول کېلسه، او دکان نی توته من و بیر حویلی نی کرا آلیب، سیزگه خبر اوچیره من، سیز اېسه، تیلینگیزنینگ هنری بیلن بهادرجان نی راضی قیلیب، بار یۉق نی یوکلب، ایلگه قیتینگ.
اوی و باغ و زمین نی اوکه لریمگه تاپشیریب کېلینگ. او پیت گچه ایکّی میزدن باشقه بیری خبر بۉلمسین.
خانیم چورتگه کېتیب: تۉغری ایته سیز، بو یامان وضعیتده، جاندن باشقه نرسه انسانگه شیرین اېمس.
او ظالم نینگ باشی نی یېسین بو ظلمی انشالله!
بهادرجانگه بیر تاتلی یالغان ایتیب، ایلگه (ولایت) بارگندن سۉنگره، اۉزیم کېلیب گلنارنی تۉی قیلیب آلیب باره من دېب، قناعت بېره من.
اوندن مراک اېتمنگ ذاتاً گلنارنینگ آته سی نی قیرغی تولمسه، بو ایش بۉلمه یدی. قۉلمیزنی آچیب توته ی لیک که قیرغی تولمه دن تاشینماق ایشی بیتسین.
ایر ـ خاتین گپ نی پیشیریب، بهادرجانگه بیر تاتلی یالغان ایتیب، اوکون ایلچه گه روان بۉله دی بهادرجانینگ آته سی.
قانونسیز توپراقلر ـ 14
بجریکسیز انسانلر، قلب بیلن عقل نینگ آره سیگه سقیشیب قالگن انسانلر دیر.
اگر انسان عقل بیلن قلب نی بیر یېرگه کېلتیرالمسه، وسوسه لرینینگ توتساقیگه توتساق توشه دی.
زمان انسانینگ دوستی و یاردمچی سی دیر؛ اگر اۉیله سک!
اگر انسان عقل بیلن قلب نی بیر یېرگه کېلتیریب، هدفلری اوچون زمانگه تابع بۉلسه، قلب که بیر آتشلی اوچاق و عقل که تیز قیلیچگه اۉخشه یدی، قرشی سیگه قنده ی قېینچیلیکلر چیقسه ـ ده، باره یتکن یېری، اونینگ سعادتی بۉله دی.
او کون ایلچه گه باریب، صبالب ایلگه روان بۉلدی بهادرجانینگ آته سی.
او ایلگه باریب، رحیم قل دوستی نینگ یانیگه باردی. دوستی عزت بیلن کوتیب آلیب، دمآلیش و چای ایچیشدن سۉنگره، کۉزگه توتکن دکان نی اونگه کۉرستتی.
دکانینگ باره سیگه رحیم قل نینگ توشونچه سی نی قبول قیلیب، دکانینگ اېگه سی بیلن انگلشدی (جورآمد) و دکان نی کرا آلدی.
اوندن سۉنگره دوستی بیلن دوستینینگ قیشلاغیگه باریب، او قشلاقدن بیر حویلی نی هم کرا آلدی.
حویلی و دکان ایچیده بیر قسم رنگ ـ روغن دیک ایشلر کېره ک اېکن، استا ـ ایشچی تشلب، بیر هفته ایچیده قۉلدن اۉتکزدی.
اوندن سۉنگره دوستی نینگ یاردمی بیلن بیر یوک تاشیتکن موتر نی (کامیون) تاپیب، بیر نامه بیلن او کامیون نی قیشلاققه یوباردی.
آره دن که بیر هفته اۉتکن اېدی، ملارووف بیر ایلچی نی بهادرجانینگ اوییگه یوباردی؛ بولرنینگ نیمه قیلگنلری نی بیلماق اوچون.
ایلچی که بهادرجانینگ اویگه کېلدی، اوشه پیت کامیونینگ هیداوچی سی ـ ده، نامه نی بهادرجانینگ آنه سیگه بېردی.
ایلچی ایتتی: ملا جنابلری مېنی یوباردی، اگر بیر خدمت بۉلسه، بویورسینلر خدمتگه تیار بیزلر.
بهادرجانینگ آنه سی ملارووف نینگ نیتی نی بیلیب آلگن اېدی ایتتی: ساغ بۉلسین ملا جنابلری، منه کامیون کېلدی، خدا خواهله سه، بوکون بار یۉق نی ییغیب ـ ییغیشتیریب، یقین بیر زمانده ایلگه روان بۉله میز.
ایلچی خبرنی ملارووف گه آلیب باردی، بهادرجانینگ آنه سی اېسه، بهادرجان نی خلوت تامگه سوقیب، حقیقت نی بیرآز باشقچه قیلیب، بهادرجانینگ کۉزی نی قورقیتیب ایتتی.
او ایتتی: اۉغلیم، زمانه جوده یامان بۉلگن، بو ظالم ملارووف نینگ نیمه دردی بیزلر بیلن بار، بیلمی من، ایکّی آیاق نی بیر پاپوشگه تیققن بو قیشلاقدن کیتمه سنگلر، اُۉلیملردن اُۉلیم سیله ی لر دېب.
بیزلرنی، چاره سیز قۉیگن بو ظالم.
سېن مراک اېتمه، شو بلادن قوتیله ی لیک، ایلگه باریب یېرلشگندن کېین، هر کیم نینگ کۉزیدن اوزاق شکلده، قیشلاققه کېلیب، قانقه م (دوستیم) بیلن گپ نی پیشیریب، گلنارنی آلیب باره من و تۉی توره سی نی (قاعده قانون) او یېرده، بو ظالمدن اوزاق، تینچ لیک بیلن اۉتکزه میز.
بهادرجان: گلنارنینگ آنه سی قبول قیلر می؟
آنه: البته اۉغلیم قبول قیله دی. سېن بیله سن که او مېنیم جانگه جان قانقه م بۉله دی.
بهادرجان: یا بو ظالم ملارووف نینگ بیر یامان نیتی گلنار اوچون بۉلسه؟
یا گلنارنینگ آته سی نی بو ظالم اۉلدیرگن بۉلسه؟
آنه: یۉق اۉغلیم مونده ی گپ بۉلاله می؟ ایچینگ نی فراغ توت، مونده ی گپ یۉق.
بهادرجان چورتگه کېتیب جیم قالدی، آنه سی: اۉغلیم فکرینگ نی فراغ توتکین، مېنگه یاردمچی بۉلگین بار یۉق نی ییغیب ـ ییغیشتیریب، بو بلا بیر یامانلیک بېرمه دن، بو قیشلاقدن چیقه ی لیک.
بهادرجان: بۉله دی یاردم بېره من لېکن گلنارگه بیر نامه یازه من.
آنه: تۉغری ایش قیله سن نامه یازگین. اونگه وعده بېرگین یقین زمانده او ـ ده بیزلرنینگ یانیمیزگه ایلگه کېله دی.
اونگه تکیدله راز نی هر کیمگه ایتمسین.
بهادرجان: مراک اېتمه نگ، تاتلی تیل بیلن بیلدیره من.
سیز اونینگ آنه سی بیلن بو باره گه گپیره سیزمی؟
آنه: اۉغلیم گپیرمسم بۉله می؟
البته گپیریب، ایچدن گپ نی پیشیریب کېته من.
سېن مراک اېتمه، مېن آته نگ بیلن هر بیر دیتای (نقطه گپ) نی، اۉیلب، قراریمیزنی بېرگن بیزلر.
شونده ی تاتلی یالغان بیلن اۉغیل نی قناعت بېریب، بار یۉق نی ییغیب ـ ییغیشتیرماققه باشله دی.
او کون کېچه گچه بهادرجان آنه سیگه یاردم اېتیب، بار یۉق نی ییغیب ـ ییغیشتیریب، ایش نینگ بویوک (کتّه) بیر بۉلیم نی بیتیردی.
کېچه طعام نی یېیب، بیرآز دم آلیب، قلم دفترنی آلیب یازدی:
فانی بۉلمم اېله سه نگ یوزمینگ جفا، سېودیم سېنی
مونده ی یازگن آنگلیمگه باری خدا، سېودیم سېنی
من بو سۉزدن قیتمم، دور اېله دیکچه نوری فلک
شاهد بۉلسین عشقیمگه ارض و سما، سېودیم سېنی
انسانینگ یشمی، امیدلرنینگ ایچیده گیزلی (پنهان) دیر.
بو دنیاده امید بۉلمسه، یشم بۉلمس.
یشم تیمیرچی نینگ مرحمت سیز چکشیگه اۉخشه یدی، قنده ی که چکش قزرگن تیمیرگه شکل بېریب، بیر نرسه گه اۉخشه ته دی، یشم ـ ده، انسان نی اوریب اوریب پیشیره دی.
انسان قنچه که عمر کۉره دی، قیلگن ایشلرینینگ ایچیدن، اونی قیینلیککه تشله گن عمللری، کۉزینینگ اۉنگیده کېله دی، او پیت، یشم نینگ اوریشی بیلن وداع قیلماققه باشله یدی.
او اۉتکن یشمدن درس چیقریب، اۉزی نینگ ایچیده کی یامان عمللریدن اۉزاقلشیب، الوداع دېیب، تۉغری توشونچه گه اۉته دی انسان.
وداع لشماق یامان ایش اېمس، یخشی ایش.
قنچه که تجربه سیز یشمدن گوشه کنارگه قالگن یامان فعللر بۉلسه، اولر بیلن وداع لشماق، اوشنچه آغیر یوکدن قوتیلتیره دی انسان نی.
او پیت مرحمت نینگ ایچیده توشه دی انسان.
او پیت مرحمتلی کۉز بیلن قره ماققه باشله یدی انسان تېوره گیگه.
مرحمت، عشق نی یره ته دی.
عشق اېسه، ینگی امیدلرنی بیسله یدی (غذا بیرماق).
امید، یشم اوچون کېره کلی بیر دیېر دیر انسانگه، اگر انسان اۉیله سه.
او پیت، یشم گۉزللشه دی، امیدنینگ معجزه سی بیلن.
عزیز جانیم، جان جگریم هیچ بیر زمان امیدسیز بۉلمنگ.
قۉیبیرمنگ قۉللریم نی، قۉیبیرمه نگ یالغیز مېنی
سۉنگ بۉلمسین عشقیمیز هر لحظه تاته ی سیزنی
سیره سین پنجره مگه عشقدن خوش خوان بلبل
مست بۉلیب ایضاح له ی من دېیه ی بو گۉزل سنبل
عشقنینگ عین گۉزلی نی خوشلیک بېرگن حالینی
سېز بیلن خواهله گن من یشه سم بالینی
هر لحظه کۉره ی سېزنی او گۉزل کۉز و یوزنی
بۉی بوکیب بو عشققه اۉپه ی عشقدن کۉز نی
چای، دمی نی آتشدن، انسان اېسه، دمی نی غمدن آله دی.
دمگه اېریشکینچه دوام بېره دی انسان چونکه، حیاتنینگ قانونی بو دیر سېوگلیم.
انسانینگ و انسانینگ قرارلری نی، بېللی قیلگن نرسه، اونینگ نیتی دیر.
اگر حیاتده، انسان نینگ عمری، انسانگه قنچه ایسّیق ـ ساووقلیکنی کېلتیرسه، مایه سی هر زمان انسان نینگ اۉزی نی تجریح سی دیر سېوگلیم.
انسان قیسی یۉلگه کیرسه کیرسین، قیسی ایستککه بۉلسه بۉلسین، اونگه یۉل کۉرسته تکن کۉچ، اونینگ نیتی دیر؛
باشده، انسان اۉز نیت یگه قره مه لی.
انسان قیسی ایش نی نېگه قیله دی، نېگه بعضی ایشلردن اوزاقلشه دی، اونینگ نیتی، اونگه بیلدیره دی.
بونینگ اوچون، حیات قنچه آغیر بیر حال نی اوستیمیزگه کېلتیرگن بۉلسه ـ ده، بیزلر نیتیمیزنینگ ساغلیگیگه بۉیین اینگن کیشلر بۉلمه لی ایز؛ تېنگری ساغسیز نیتدن اوزاقلشتیرسین!
آته نگیزنینگ اوستیگه کېلگن بو الم حادثه، اونینگ مکانی نی جنت باغچه سی توزه ته دی، چونکه گناه سیز بۉلیب شهید بۉلدی.
باشقه یاندن بو حادثه کتّه قورقو نی انسانلرگه بېریب، انسانلرنی هوشدن قیغوگه تشله گن بۉلدی.
اگر سیلطانیم اذن بېرسه، ایتماغیم کېره ک، بیزیمکیلر ینگی بیر قرار آلیب، عایله نی ایلگه تاشیماق فکری نی آلگنلر؛ چونکه آتم تهدید ایچیده بۉلیب، بیر ظالم نینگ تامانیدن قیشلاقدن قوویلگن دیر؛
رجام سیزدن (خواهش) بو بېلگی آراه میزگه قالسین.
بیله من او ظالم نینگ کیم بۉلگنلیگینی سۉره ماقچین سیز، باورینگیز بۉلسین مېن ـ ده بیلمی من.
سیز مراک اېتمه نگ، مصلحت شو بۉلدی که بیزلر ایلگه یېرلشگندن سۉنگره، آنم سیزلرگه کېلیب، سیزنی کۉزلردن اوزاق بیر شکلده ایلگه آلیب کېله دی و او یېرده برچه توره میزنینگ (رسم رواج) بویوریقیگه اویگون (مناسب) تۉی قیلیب، مقصدگه اېریشه میز انشاالله.
آنم بو گپ اوچون سیزلرگه کېلیب، آنه نگیز بیلن فکر آلیش بېریشی نی قیله دی.
ییغله یه ییغله یه توشه من قاره ایللرگه
توتساق من یخ بولانیق سیللرگه
آتی سانی بیلیلمه گن تیللرگه
اُۉلمه دیکچه کۉنگیل سیزدن اییریلمس
کۉزیم قالگن قلبیم نینگ امیدیگه
عزرائیل ده جان آلمه نینگ دردیگه
قیته قیته توشکن من درد استبدادیگه
اۉلمه دیکچه کۉنگیل سیزدن اییریلمس
سۉره مسلر غربت ایل گه کېتکن نی
تاغ اوستیدن آهو کبی یېتکن نی
گل اوستیده چقیر تیکن بیتکن نی
اۉلمه دیکچه کۉنگیل سیزدن اییریلمس
عزیز سېوگلیم، دریا بۉلگن عشقینگیزنینگ عین تېرنیگه مېنگه یېر بېرینگ، هر پیت سووگه چومیلگن دیک عشقینگیزنینگ ایچیده بۉله ی من.
بهادرینگیز.
او کېچه بارـ یۉق نی ییغیب ـ ییغیشتیریب، هوا آچیلگنده بهادرجانینگ آنه سی، بهادرجانینگ نامه سی نی آلیب گلنارنینگ اوییگه باردی.
او اوی که ماتم خانه اېدی، گلنارنی خلوت قیلیب نامه نی بېردی و یوزیدن اوپیب ایتتی: قیزیم چاره سیزلیکدن بوکون قیشلاقدن اییریله میز.
اگر تۉغری ایتسم قیشلافدن قاچه میز.
چونکه بهادرجانینگ آته سی نی ظالملر قیشلاقدن قوودیلر و دستور بېرگنلر اگر قیشلاقدن اوزاق بیر شهرده تاشینمه سک (کوچ قیلماق) همه میزنی اۉلدیره دیلر. بهادرجان بو نامه نی سیزگه یازدی بویورینگ آلینگ.
سیز مراک اېتمه نگ، بیزلر ایلگه بارگندن کېین و یېرلشکندن کېین، سیز اوچون کېله من. او پیت گچه آته نگیزنی قیرغی اۉته دی، اۉتکن او مراسمدن سۉنگره کۉزلردن اوزاق نکاح قیلیب، اۉزیم بیلن ایلگه آلیب باره من و حقیقی رسم رواج توره میزنی او یېرده قیله میز.
قیزیم چاره سیزلیکدن کېتر پلانیمیز عجله بۉلدی، مېن سیز اوچون دوگانه م بیلن گپیریب، گپ نی پیشره من.
گلنار: شاشکین حالده من، باشیمیزگه قنده ی یامان مصیبت کېلدی، نیمه دېگنیم نی بیلمه ی قالدیم. نامه گه جواب یازسم، بهادرجانگه بېره سیز می؟
بهادرجانینگ آنه سی: وقتیم جوده ضیق، نیچه آغیز گپ دگانه م بیلن گپیره من سۉنگره بیزلر یۉلگه چیقه میز.
مراک اېتمنگ بارگندیک اۉزیم سیزگه یازو یازیب، آدرس نی یوباره من، ذاتاً نیچه کونده قیتیب کېله من شو آته نگیزنینگ قیرغیگه آز بیر زمان قالدی.
گلنار اونده ی یامان وضعیتده نیمه قیلگنی نی بیلمه ی بیر گوشه گه باریب چورتگه کېتیب اولتیردی. بهادرجانینگ آنه سی دوگانه سی بیلن ییغلب، باشیگه کېلگن مصیبت نی، دوگانه سیگه باشقه بیر حکایه بیلن بیلدیریب، اوندن اذن آلیب، اویگه قیتیب کېلدی.
او پیت گچه بارـ یۉق کامیونگه یوکللگن اېدی و بهادرجانینگ یقین قوم قرینداشی خبر بۉلگن اېدی، هر کیم شاشکین ـ شاکین شاشریب نیمه دېگنی نی بیلمه ی تورگن اېدی.
بهادرجانینگ آنه سی دوگانه سی نینگ اویدن کېلیب، بهادرجانینگ آته سی نینگ اوکه لریگه حکایه نی بیلدیریب، چاره سیزلیکنی ایتیب، حویلی ـ باغ ـ زمینلرنی تاپشیریب ایتتی: قاچیش عجله بیلن بۉلدی، اگر آغیزمیزدن چیقرسک اېدی بیزلرگه ضرر بېریدیلر. سیزلر ملال آلمینگلر وضعیت نی همه لرینگیز بیله سیزلر، مېن خوجه یین نینگ بویورغی نی قیلدیم.
هرکیم نوبت بیلن: تۉغری ایته سیز، مونده ی یامان وضعیت بۉلدی، انسانینگ عقلی باشدن اوچتی.
بیزلر اوچون سیزلرنینگ ساغ ـ سلامتلرینگگیز مهم دېب، هر کیم معنوی دستک چیقتتی.
اولر قوم قرینداشنینگ دعاسی نی آلیب حرکت قیلدیلر.
قانونسیز توپراقلر ـ 15
انسان، مخلوقلرنینگ آره سیده، اوستون ذکالی بیر مخلوق دیر لېکن، قنچه ذکاسی بۉلسه ـ ده، حرص نینگه زندانیگه توتساق بیر مخلوق دیر.
کۉپی وقت حرص نینگ غلبه سی نی انگله یالمه یدی انسان.
مال ـ ملک کۉپیتیرماق حرصیگه، معنی سیز سودالیککه توتساق قالماق حرصیگه، اوستون مقامگه اېریشماق حرصیگه، انتقام آلماق حرصیگه، اۉزی نی باشقه لرگه اوستون کۉرستماق حرصیگه توشکن انسانلر، حقیقت نی کۉرماغدن عاجز انسانلر دیر.
چونکه انسان اگر حرص حبس خانه گه توتساق بۉلسه، عقلگه اۉنگدر (رهبر) بۉلالمه یدی.
انسان حیاتیده اینجه راز که بار، عقل گه اۉنگدر بۉلالمگن انسان، مېنیم عقلیم اوستون دېب، عقل نینگ بویوروغیگه بۉیین اینه دی.
او پیت، حرص دیک انسانینگ دشمنی، او عقل نینگ توتساقیگه، انسان نی آله دی و انسانگه مصیبت اوستی مصیبت بېره دی چونکه عقل گه او دشمنلر اۉنگدر (رهبر) بۉلگن بۉله دی.
او کون ملارووف نینگ ظلمی بیلن گلنار و بهادرجانینگ کېله جگیگه ینگی قدر یازیلدی لېکن بو قدردن بو ایکّی دلداده خبر بۉلمه دی.
بهادرجانینگ آته سی و آنه سی او یامان وضعیت نینگ قورقیشیدن، یالغان ایتماق زورینده (مجبورلیککه) قالدیلر.
اولر که ایلگه حرکت اېتیلر، ملارووف نینگ جاسوسی اولرنینگ کېتیشی نینگ خبری نی ملارووف گه آلیب باردی. میداندن بهادرجان چېکیلگن اېدی، اېندی نوبت کېلگن اېدی، گلنارنینگ بویوکلری بیلن گپ نی پیشریب، گلنارنی آلسه.
او گنارنینگ آته سی نی اۉلدیریب، لېکن راز نی یشیریب، دیپلماسی بیر اۉیین اۉینه ب، گلنارنینگ بویوکلری نینگ یوره کی نی تاپکن اېدی.
اېندی نیچه ایش توزتتیتکن یاشیلیغ کېره ک اېدی و گلنارنینگ آته سی نینگ قیرغی نینگ اۉتماغی شرط اېدی. ملاروف بیلیدی، بهادرجانلردن هیچ کیم، قیشلاققه گلنار اوچون کېلمیدی.
آره دن قیرق مراسم آۉتتی و او مراسمگه ینه یاردم بېریب، یخشی انسان رلی نی اۉینه دی.
کېچه کندوز که گلنارنینگ کۉزلری بهادرجانینگ آنه سیگه توشکن اېدی، خبرسیز بۉلیب قالدی، اونینگ تقدیری ملارووف بیلن یاشیلیغلرنینگ آره سیده یازیلدی و اوسیز هر کیم بو ایش یخشی ایش بۉله دی دېب، اونینگ آنه سی نی ـ ده قناعت بېردی.
آنه قناعت قیلدی اېندی گپ گلنارگه اېدی قبول قیلیب ملارووف گه نکاح بۉلسه.
قناعت قیلیشی قۉلای (آسان) بیر ایش اېمس اېدی، کۉچی باریچه ییغلب، بو گپ نینگ قرشی سیگه توردی. کیچیک ـ کتّه گپ نی بیر قیلیب، ملامتگه آلدیلر ینه قبول قیلمه دی. گپ ملارووفگه باردی ملارووف آپه اۉغلی بیلن مصلحت قیلیب، گلنارگه بیر نامه یازدی، او نامه ده ایتتی: اگر بهادرجان سېنینگ اوچون شهردن کېلیب سېنی ایسته سه، مېن سېنینگ تۉی ینگنی قیلیب اونگه بېره من. او سېنگه یالغان ایتیب کېتتی، او سېنی آلمه یدی، سېن اۉز آلدینگده اۉزینگ بیچیب تیکه سن.
اگر باور قیلمسنگ، قنچه وقت کۉتیب تورسنگ تورگین مېن راضی من لېکن شونی بیلگین اولردن بیر خبر کیلمه یدی.
ملارووف ملایم نامه بیلن ینه هر کیم نینگ آغزی نی گلنارنینگ اوستیگه آچتی. ملارووف بیلیدی بهادرجانینگ آته ـ آنه سی قورقیشدن کېلمیدیلر.
عین سۉنگده گلنار بویوکلردن وقت آلیب بیر نامه یازدی و بهادرجانینگ آنه سیگه یوباردی. نامه بهادرجانینگ آته سیگه یېتیشتی اولر بهادرجان نی خبر قیلمه ی، جواب یازدیلر و بیر حکایه اویدیریب، بو ایش بۉلمه یدی دېب یوباردیلر.
نامه کېلگندن کېین گلنار امیدسیز بۉلیب، چاره سیز بۉلیب قالدی و چاره سیزلیکدن ملارووف نینگ نکاه سیگه کیردی.
انسان کیم دیر؟ بو سۉز نیمه معنی بېره دی دېب، اره لشتیرسک گپ نی، بیله میز که بو سۉزنینگ توبی «نسیان» دن باشلنگن دیر؛ نیسان «اېسدن چیقرگن» معنی بېره دی.
انسانینگ ذاتیگه اونوتماق یعنی اېسدن چیقرماق بار.
انسانینگ یشم شرط لری، انسانینگ عقلیگه، اونوتماق نی کېلتیره دی لېکن انسانینگ فرقی باشقه مخلوقلردن، اونینگ قلبی نینگ معجزه سیگه باغلی دیر.
انسان اونیتیتکن بیر بارلیق دیر بونینگ اوچون روزگارنینگ ایسّیق ـ ساووقلریده، قه یېردن کېلگنی نی اونوته دی انسان.
تېنگریگه بېرگن سۉزنی اونوته دی انسان.
یخشی ـ یامان قیلگن ایشلریدن درس چیقرمه ی، کېچمیشی نی اونوته دی انسان.
کیم بۉلگنی نی اونوته دی انسان، بو یوزدن بو یېردن او یېرگه ساوریلیب توریب، اېپ بیر نرسه ییتیرگنی نی اختره دی.
انسان نی باشقه مخلوقلردن قلب معجزه سی فرقلی قیله دی دېدیم یه، انسان اگر عقلده هر نرسه نی اونوتسه ـ ده، قلبی هر دایم، عقل اونتوتکن نی اۉز ایچیده سقله یدی!
بونینگ اوچون دیر که اگر انسان عاصی بۉلیب، تېنگری نی اونوتسه، قېین حالده قالگنده، قلبی بیلن تېنگریم یاردم بېرگین دېب تېنگریگه عبادت قیله دی.
چاره سیز قالگن گلنار ینگی یازیلگن قدریگه بۉیین اینیب، ملارووف نینگ نکاح سیگه کیردی.
بو اۉلایدن (حادثه) بهادرجان خبر بۉلمه دی. اولر شهرده بوکون ـ ایرته دېب، غربت کېلتیرگن قېینچیلیکلردن قوتیلماققه چلیشیدیلر.
بهادرجانینگ فکریده، بیرآز اۉزلری نی تۉپله گندن سۉنگره، ازدواج ایشی بۉله دی دېب، دېگن توشونچه بار اېدی، اونینگ اوچون اویه لندی (مصروف بولدی)
آره دن قنچه زمان اۉتکندن سۉنگره، بیرآز او یان بو یان نی ییغیب ـ ییغیشتیریب، یشم نی یۉلگه قۉیگندن سۉنگره، بهادرجان آنه ـ آته دن رجا (خواهش) قیلدی گلنار اوچون قیشلاققه بارسه لر.
آته ـ آنه گه قره دی، آنه ـ آته گه قره دی عین سۉنگده ایتتیلر: اۉغلیم گلنار یخشی قیز اېدی بیزلر جوده سېوگن اېدیک لېکن قدر بیزلر بیلن اۉیین اۉینه دی.
بهادرجان: نیمه اۉیین، نیمه دېیه سیزلر؟
آنه: اۉغلیم ملارووف دېگن ظالم گلنارنی زور بیلن نکاح سیگه آلیبتی.
بهادرجان: نیمه نیمه؟ نیمه دېسیز ملارووف نکاح سیگه آلیبتی؟ آنه مېن سیزگه ایتکن اېدیم بو ظالم نینگ بیر پلانی گلنارنینگ اوستیگه بار دېب.
آته: تۉغری ایته سن اۉغلیم او ظالم بیزلرنی زور بیلن قیشلاقدن چیقرگنی، بو پلان اېکن.
آنه: اۉغلیم نه بیزلردن خفه بۉلگین نه گلناردن خفه بۉلگین، او ظالم آدم لیکدن چیققن، خدا بیله دی قنده ی تهدید بیلن بو ایش نی بجردی.
اېندی گپ باشقه یانگه ایلنگن، دعا قیلگین گلنار او ظالم نینگ قۉلیدن اۉلیمگه کېتمسین؛ مېنیم اونگه یوره گیم کوییه دی.
سېن اېسه خواهله سنگ باشقه قیزنی آلگین.
بهادرجان: باشقه قیزنی آلمی من، عمریم نی ازدواج سیز اۉتکزه من.
آته: اۉغلیم قدرگه نیمه بۉلسه او بۉله دی تېنگری یاردمچی میز بۉلسین.
بهادرجان بۉیین بوکیک شکلده اۉز تامیگه کېتتی و کۉز یاش بیلن اۉزی نی یاتاققه (بستر) تشلب، شونی ایتتی:
ییغله یه ییغله یه قالدیم دردلی حالگه
بولانیق سیل کبی توشکن من بواحوالگه
قناتی قیریق قۉنگمن قوروق بیر تالگه
اۉلیم نیرده مردچه کېلسین یانیمگه
آلسین جان نی زهر بېرسین قانیمگه
قلبدن اوچتی امیدلریم قوش بۉلیب
عزرائیلگه باریب ایتتی جان یولیب
آلگین جان نی بو احوالیگه کولیب
اۉلیم نیرده مردچه کېلسین یانیمگه
آلسین جان نی زهر بېرسین قانیمگه
سۉره مسلر قاره کون کېلسه باشگه
خام دېمسلر پیشمه گن هر بیر آشگه
اۉزدن باشقه قره مس آققن یاشگه
اۉلیم نیرده مردچه کېلسین یانیمگه
آلسین جان نی زهر بېرسین قانیمگه
انسان، روزگارنینگ اۉنگیده (دمیده) ساووریلگن بیر یامغیر دامله سیگه اۉخشیکن.
قنده ی که یامغیر دامله سی، بعضاً بیر درختنینگ شاخچه سی نینگ اوستیگه، بعضاً بیر گل یپراق نینگ اوستیگه، بعضاً اېسه، بیر پنجره نینگ شیشه سیگه داملب، اۉزیدن کیچیک بیر ایز قۉییب، یۉقالیب کېته دی، بو دنیا حیاتیده، او مثال اېکن انسانینگ بارلیغی!
حیات، انسان نی بیر یامغیر دامله سی کبی، قېینچیلیکلرگه، بېریب ـ بېریب، پیشیریکن.
بو حیاتده، انسان، انسان بۉلماق اوچون قېینچیلیکلرگه محتاج بیر بارلیق اېکن.
هر زمان بیر دیېردن (ارزشدن) کېتماق و اۉتماق قۉلای (آسان) انسان اوچون لېکن قېین بۉلگن یانی، کېتکندن و اۉتکندن سۉنگره، حیات اوریشلری نی یېب ـ یېب، اینیلیب، قیتیب کېلماق دیر، او دیېر اوچون!
قیتیب کېلماق قېین، چونکه اینیلگن لیککه (بایبیگرن) بۉیین اینماق و او اینیلگنلیکدن درس چیقریب دوباره او درس بیلن کېلماق، هر ییگیت نینگ حدی اېمس.
حیات انسانگه دوست می یا دشمن می؟
حیات انسانگه دوست اېمس، او انسان نینگ قرشی سیگه، انسان نی اینیلگیگه تشله ماق اوچون، بویوک رقیب دیر.
قیتیب کېلماق نی قېین دېدیم یه، هر پیت انسان نی بیکله گن (منتظر) بیر دل کویدیرتکن بیر کیشی سی بۉلالمه یدی؛ بۉلمگنده، یکه لیک قېین اېمس می؟
سوراوسیزـ سوالسیز، دردیگه علاج بۉله یتکن بیر کیشی، انسانینگ اینیلگیلرینینگ قرشی سیگه بیر جان کوتریچی بۉلسه، هر پیت حیات اذن (اجازه) بېره می؟
هر انسان اۉز دنیاسیدن یشمگه قره مه ی می؟
اگر قره مسه ملارووف بو خیانتلرنی قیلیدی می؟
حیات نی بعضیلر دوست کۉره دی، بعضیلر اېسه دشمن، انیق بیر نرسه بار می دېسنگلر، مېن که بو حیاتدن کۉردیم، حیات برچه انسان نی بیر کۉز بیلن کۉریکن.
چونکه او فرصت تاپکن پیتده، کۉزینگنینگ اوستیگه قاشینگ بار دېمه ی، اینیلگیگه بېرماققه باشله یکن.
یامان کونده هر انسان اوچون بیکله گن (منتظر) کیشی یا کیشلر، اونینگ تصویری اېکن، اونینگ آینه سیده.
چونکه باشقه لرنینگ دردیگه درمان بۉلسه انسان، باشقه لر دردیگه درمان بۉلماق اوچون بیکله یدیلر یامان کونده.
مهم بو حیاتده، تۉغری و یخشی ایز قالماق اېمس می، بیر تۉغری انساندن؟
اگر بوکون حیات بیزلر بیلن اۉیین اۉینه گن بۉلسه، ملارووف نی هم، بو کۉز بیلن کۉریب، بیر اۉیینگه تشله مس می حیات؟
مونده ی ایتیب، چقور اۉیلاوگه توشیب، چورتگه کېتتی بهادرجان.
بهادرجانینگ تامانی موندن عبارت اېدی، گلنار اېسه، دامله ـ دامله یاش توکیب، ملارووف نینگ نکاح سیگه کیردی.
ملارووف اویله نگن اېدی لېکن ایکّینچی اولادیگه خانیمی دنیادن اۉتکن اېدی.
گلنارکه اونینگ نکاح سیگه کیریب، اونینگ اویگه باردی، اونینگ اوی نی ایرکک خانه کۉردی. چونکه ملارووف نینگ ایکّی باله سی، دایی لریگه بېریلگن اېدی، اویده آپه اۉغلی بیلن خاص بیر آدمی ملارووف بیلن بیرلیکده یشیدیلر.
او جغرافیه دولت قوتلریدن اوزاق بۉلسه ـ ده، زمان ـ زمان تاققه قاچیش بار اېدی؛ چونکه زمان ـ زمان دولت، روس قوتلر بیلن او جغرافیه گه کېلیب، مجاهدلر بیلن اوریش قیلیدی.
اوی که ایرکک خانه اېدی، گلنار هم حیاتگه علاقه سیز اېدی، زیرا، او دلدن سنگن بیر عیال بۉلگن اېدی.
آپه اۉغلی بیلن ملارووف نینگ خاص آدمی، گلنار بارگندن کېین باشقه بیر اویگه؛ باشقه بیر حویلی گه اۉتیلر و ملارووف نینگ مجاهدلری باشقه اوی ـ حویلی گه یشیدیلر.
ملارووف گلنارنی شوخ حرکتلی بیر قیز تنیگن اېدی لېکن اونگه، نه شوخ لیک قالگن اېدی و نه حرکت.
او ملارووف گه خاتین بۉلگن اېدی لېکن بیر اُۉلی دن فرقی یۉق اېدی چونکه اونینگ روحی سۉلگن گل مثالی سۉلگن اېدی.
ملارووف قنچه اونی زنده توتیب، اونینگ شوقیگه خدمت قیلسه ـ ده، اونینگ روحی، اونینگ یوره کی اُۉلگن اېدی و او، اۉزی نی جانسیز بیر روبوت شکلده بیلیدی.
ملارووف نینگ هر ایستگی، اونی ایسکی گلنارگه آلیب بارالمه دی، چاره سیز اونینگ بیلن سازش قیلدی.
اونینگ اۉن آلتی اۉن یېتی یاشده، خاص بیر آدمی بار اېدی. او آدم اصلنده اونینگ کېچه اۉیناشی اېدی.
گلنار باشده اونینگ بو فعلی نی بیلمه دی، سۉنگره دن اۉرگندی.
بعضی کېچه لر گلنار بیر جستدن فرقسیز بۉلیدی، ملارووف اېسه، اۉز ایچیگه سۉکیب ـ سۉکیب اۉیانشی نینگ یانیگه باریب، اونینگ خاتین قیلیب یاتیدی.
آره دن بیر ییلدن کۉپراق زمان اۉتی بیرینچی اولادی قیز بۉلیب دنیاگه کېلدی. ملارووف اۉیلیدی که قیزی بۉلگندن سۉنگره، گلنارگه بیر دېیشیک لیک (تغییرلر) کېله دی دېب لېکن گلنار تیلسیزـ زبانسیز بیر ربووت مثالی روح سیزلیگی نی دوام بېردی.
آره دن اۉچ ییل اۉتی بو دفعه بیر ایرکک اولاد دنیاگه کېلتیردی، ینه گلنار اوشه تیلسیزـ زبانسیز سۉلگن گل دیک، دوداغلری کولگیگه بارمه دی.
قانونسیز توپراقلر ـ 16
او، اۉز ایچیده یشمدن کېچکن اېدی، اونینگ نزدیده یشماغنینگ بیر منطقی یۉق اېدی. او اۉزی نی بیر ظالم نینگ قۉلیگه بیر مال شکلده کۉریدی.
ملارووف نیمه قیسله نتیجه بېرمه دی، چونکه گلنار ایچدن سۉلیلگن بیر گل اېدی.
او، اۉز ایچده اۉیلاو، گپیریب، برنامه آلیب بیر وضعیتده اېمس اېدی چونکه اونگه هر نرسه منطق سیز و معنی سیز بۉلگن اېدی.
او با وضعیتده اېدی تیلدن شو گپرلرنی تۉکتتی: بو حیاتده خیاللر تورلی ـ تورلی بۉلیکن. بعضی خیاللر سۉنگی بۉلمگن بیر چۉلگه اۉخشیکن، بعضیلری اېسه، هیبتلی بیر تاققه اۉخشیکن.
بعضیلری بهارنینگ ملایم اېسگن بیر یېلگیه اۉخشهب، متوازی بۉلیکن؛ مېنیم خیاللریم کبی.
مېن اۉزیم نی بیلدیم بېللی، کېلینلرنینگ کېلین بۉلگن خیاللرنی اېپ کۉزگه توتتیم.
قه یېردن بیله من بلکه مېنیم ایچیمده کېلین بۉلماق ایستک کۉچلی اېدی.
مېنیم اۉینچاقلریم اېپ کېلین چیکلر بۉلدی؛ آته منینگ آرقه سیدن، مېنگه قاوورچاق کېلین کېلتیرینگ دېب سپارش بېرگنلریم، هر زمان اېسیمده؛
او خاطره لر مېنی جانلی توته دی.
کېلین چیکلریمگه اېپ آق البسه کیدیریدیم. آق البسه، کېلین لرنی سانکه آق پری توزتسه، اېپ او فکرده اېدیم.
اېپ کۉزیمگه کېلینلر جنتدن کېلگن آق پری گه اۉخشه ب جانلنیدی.
خیاللریمده، کېلینلر اېپ اۉز ایستکلریگه باریب مطلقه مطلوع بۉلیدیلر.
نیمه دېسم او زمانینگ عقلی و هوسلری گه!
مېن بو توشونچه دنیام بیلن کتّه بۉلدیم و بو توشونچه بیلن یوره ک بېریب یوره ک آلدیم.
امّا بیر قاره بولوت، قاپقاره یاغیشی بیلن مېنیم خیاللریم نینگ آق البسه سی نی، قاره گه بوییه دی.
اېندی که اۉتکن او توشلریم بیلن تیریک من، قیته باشدن او باله لی دوره کېله می دېب، توشونچه گه من، قارانغی بو کونلریمده.
کېلاله می؟
کېلمه مسلیگی نی بیلیب، بو توشونچه گه بار بۉلگن من زیرا، تیریک قالماق اوچون حیاتنینگ اۉینه گن اۉیینی نینگ بو تال یگه توتیلگن من.
اصلینده، انسان هر نرسه نی کۉپراق خواهله سه، حیات او نرسه بیلن او انسان نی امتحانگه آلیکن.
مېنیم امتحانیم بو بۉلدی.
باشیمگه اوریب ـ اوریب اۉرگتتی حیات!
مېن کۉپ نرسه خواهله مه دیم، ینه حیاتنینگ امتحانیگه بجریکسیز بۉلیب اینیلدیم.
گلنار یوره کدن سینگن اېدی. انسان هر تورلی سینسه سینسین، یوره کدن سینمه سین اېکن. گلنار او یوره ک سنگنی بیلن ایتتی: عشق نیمه دیر؟
عشق انسان اوچون بیر زینت می، یۉقسه یشم اوچون بیر ضرورت می؟
ایرکک، خانیم نینگ بیرینچی عشقی بۉلماق خواهله یدی، لېکن خانیم نینگ هوسیده، ایرکک نینگ سۉنگ عشقی بۉلماق یاتکن. بو ایکّی ضد ایستک، عشق نی می یره تکن؟
مېن که دل بېردیم سۉنگ عشقینگ بۉله ی دېب، سېنینگ وجدانینگگه باغلی سېنینگ خیال دنیانگ دېب، دلدن توکتتی:
کېتکنیدن بیری روحیم قوش بۉلیب اوچتی
باره ی اونگه دېب بو روح، دردلردن غم سوو ایچتی
اۉخشه مه یدی هر آغری بۉلمسلیگیدن کېلسه
بو آغری بو احوالدن قدر نی یامان بیچتی
سورگین یامغیر سورگین قار ساووق بۉلگن تاغلرگه
بهار اۉلدی تقدیردن ذاتاً جان زهر ایچتی
نې اېله ی یالغیزلیککه شاشیرگن یۉلیم بۉلگن
قاره سودا قیش هوادن غم بېریب یاندن کېچتی
پریشان من حالیم له تومن اوستیمگه چوککن
قدر یامان قسمتدن بو یامان حال نی بیچتی
گلنار ملارووف نینگ خاتینی اېدی لېکن اونینگ عقلیده و اونینگ قلبیده اېپ بهادرجان بار اېدی.
اگر بیر انسان عشققه توتیلیب، بیری نی سېوسه، روزگار قنده ی یامان کون کېلتیرسه، کېلتیرسین، اگر عقل اونینگ سېوگلی سی نی اونوتسه ـ ده، اونینگ قلبی او سېوگلی نی اونوتمه یدی.
بونینگ اوچون قلب، عقلدن باستیریب، تیلدن توکتیریدی، گلنار ایتتی: بو عشق می؟
نېگه حیاتدن مونچه امیدسیز بۉلدیم؟
اگر عشق دېگن تویغو انسان گه اېگه مند بۉلمسه اېدی، انسان امیدسیز تویغویگه توتساق قالیدی می؟
آغیزدن سېس چیقرماق ادبیات می؟
یۉقسه او سېس، عشق البسه بیلن اوره لیب چیقسه، ادبیات بۉله می؟
اگر انسانگه، عشقدن تویغو بېریلگن بۉلمسه اېدی، ایکّی انسانینگ ایلیشکی سی، توری نینگ دوامی اوچون بیر کۉراو (وظیفه) بۉلیدی؛ خودّی حیوانلرنینگ یشمی دیک!
عشق دیر که، آغیزدن چیققن سېسگه، مرحمت قۉشه دی، محبت قۉشه دی، تاتلی لی قۉشه دی و گۉزللی قۉشه دی و او سېسدن، یوره ک و روح نینگ غذاسی یره تیله دی.
عشققه توتساق قالماق گناه می؟
گناه یا گناه سیزلیکنی بیلمی من، بیلگنیم تک بیر شی بار، عشق، کیم بۉلسه بۉلسین، یا چیرکین بیر یوز، یا پری مثاللی بیر ملک، یا نان گدا بیر فقیر، یا قارون بیر پادشاه نی بیر تور آتش بیلن کودیره دی دېب، دلدن تۉکتتی:
بیر گناه می عشق؟ کۉزلریمده حسرتی
آققن یاش کۉزلریمدن کۉزلریمده صورتی
اوسیز اۉتکن کېچه لر تۉکن یاش هر صباده
قدر نی آنگله مه دیم چاره یۉق بو هواده
عشق دېگن بیر حیاتگه گناه کار بۉلیب ایندیم
بو گناه بیلن بو دل ییغله یدی اوندن سیندیم
کېچ آنگله دیم بو دردنی ایلگن دیر خاطره لر
یالغیز خطالر بیلن توشکن من یره لر
بیر بهار هواسی نی کاشکی یره تسه قدر
گناه کار بو قوُل گه تېنگری بېرسه ینگی در
او یوره کدن تۉکیب ایتتی: عشق، یشینگن بیر جوهر می؟
بیز می اختریب تاپه میز؟
یۉقسه او تېنگریدن بېریلگن بیر نعمت می؟
او می بیزنی تاپه دی؟
آغیزدن چیققن سېس ایکّی تورلی بۉله دی، بیری سی عقلدن کېله دی، یشمگه یۉل بېره دی و او بیری سی قلبدن کېله دی، یوره ک نینگ محبتی نی باشقه بیر انسان اوچون توکه دی.
اگر هر سېس قلبدن چیقسه، اونینگ جوهری نی کۉزلر یانسیته دی زیرا، عشق کۉزلردن یانسیب، دوداغلردن تۉکیله دی.
عشق قۉلگه توتیلگن بیر جوهر اېمس، اونی بیری گه بېرسه انسان، عشق کرامتلی بیر جوهر دیر، انسان نی جوهر توزتیب، بیری نی قلبیگه بېره دی دېب، کۉز یاشی بیلن تیلدن تۉکتتی:
ییقیلگن بیر یوره ک من دالگه دالگه دینگزگه
بېریلدیم آو مثالی توشگنیم قاره ایزگه
ساحلگه چیقالمه دیم دینگیز ایچیگه توشیب
دالگه سی اورگن مېنی قاره غم بیلن پیشیب
بیر بلاگه اۉخشه گن قدر دېگن بو تقدیر
اویقوسیز یوره گیم دور بو تقدیر یامان تیر
آلدی کېتتی بی انصاف، بیر کره قره مه دی
فلک او ظالم بۉلیب قرهب او یره مه دی
یاقدیم خوجه عمر نی ظفرسیز بۉلیب هر آن
ظفرسیزلیک قدر می؟ کېلمه دی مېنگه بیر شان
حیات گلنارگه قرشی بۉلیب، اۉیین اۉینه گن اېدی و او اۉزی نی، اۉیینینگ قرشی سیگه اینیلگن شکلده کۉرگن اېدی، امّا خبرسیز اېدی چونکه حیات ینه اۉیین اۉینیدی.
او ملارووف گه خوش اېمس اېدی لېکن، اونینگ قرشی سیگه بیر کین و دشمنلیگی ـ ده یۉق اېدی زیرا، اونینگ فکریده، اۉرته ده بیر گپ یۉق اېدی؛ او اصل گپلردن خبرسیز اېدی.
اونینگ فکریده نامردلیکنی بهادرجان قیلگن اېدی. اونینگ فکریده نامردلیگنی اونینگ حیاتی قیلگن اېدی. ملارووف اونینگ فکریده گناه سیز بیری اېدی چونکه ازدواجدن اول، ملارووف اونگه امکان تنیگن اېدی اگر بهادرجان شهردن کېلیب اونگه طالب بۉلسه اېدی، ملارووف اۉرته دن چېکیلیب فرصت نی بېریدی.
گلنار بو فکرده اېدی لېکن او اصل گرچکلردن خبرسیز اېدی. او که اۉزی نی بیر سۉلیلگن گل کۉریدی، یوره کی ملارووف گه ایسین می دی لېکن وجدان نزدیده اۉزی نی ملامت قیلیدی.
زیرا اونینگ نظریده ملارووف معصوم بیر کیشی اېدی.
بو حالده اېدی بیر کون ملارووف نی اۉیلب، یامان ایش قیله من، ایسکیدن یوره گیم لاله گللر کبی تیتره مگه اېدی، اېندی اېسه بیر اُۉلیدن فرقی یۉق دېب اۉزیگه ایتتی:
اول، سن ـ ده اوست قتلردن اوچردینگ
اېندی اینگین لرگه ایندینگ می کۉنگیل؟
دریا دینگیز تاغ تاشدن کېچردینگ
قاره خاک نی کۉریب سیندینگ می کۉنگیل؟
جوان لیگیم قۉلدن کېتتی لال بۉلیب
تماغیمگه تاتی قالدی بال بۉلیب
بیر ایسکه دیم قۉل تېگمه دیم تال بۉلیب
ایسکی حالدن اۉزگه دۉندینگ می کۉنکیل؟
وجدانینگدن اېشیت سۉزله سوزینگنی
حققه تسلیم قیلگین دلدن اۉزینگنی
ناکس ایشگه قاره لمه یوزینگنی
تۉغری یۉلگه اېندی ایندینگ می کۉنگیل؟
انسان بیر ایشگه کیررکن، یا بیر هدف نی کۉزگه توترکن، بیر حرص انسان بیلن بار می؟
یۉقسه حقیقی ضرورتلر می بار؟
بو ایکّی سی نینگ فرقی، انسان نی تۉغری یۉلگه سوره دی.
بعضاً تویغولریمیز، نیتلریمیزنینگ اوستی نی قاپله گن بیر کول طبقه سی کبی بۉله دی و بیزلرنی تۉغری یۉلدن اوزاقلشتیره دی، او پیت او تویغولرنی، قوزغه له ماق کېره ک؛ حقیقتگه اېریشماق اوچون!
دېوانه کۉنگیل بیلن توشکن من بیر جنگگه
حکمتی سۉریله می بۉلسه آتی کۉنگیل؟
کوندن کونگه کیرر هر تورلی رنگگه
قوماشی کۉریله می بۉلسه آتی کۉنگیل؟
بعضی توره سی نی تېرن یوروتر
بعضی آه ـ آه دېب عمر چوروتیر
بعضی ظلم سووی قوروتیر
قاعده گه بېریله می، بۉلسه آتی کۉنگیل؟
آتی کۉنگل بۉلمسه عشق اوندن کېلر می؟
تار ذهنیتدن بۉلسه، علم و ادب بیلر می؟
تجربه سیز مرامگه بیر هدف ایلر می؟
ایستککه سوریله می بۉلسه آتی کۉنگیل؟
یوره کدن دردلری نی تۉکیب، اۉیلاوگه کېتتی و وجدان عذابیگه توشیب، قرار آلدی و اۉزیگه ایتتی: نیمه قیله ی قدر مېنگه بیر اۉیین اۉینه دی، ملارووف نینگ بیر گناه سی می بار، اونگه بیر اُۉلی مثالی خاتین بۉلگن من؟
اېندی که قسمتیم اونگه قوشیلگن، اونینگ اوچون بیرآز اوزگریب (تغییر ییب) اونگه خاتین لیک قیلسم، یخشی بۉلمه ی می؟
او بو اراده بیلن خواهله دی ملانینگ یانیگه بارسه. او که ملارووف بۉلگن اویگه کیرماقچین بۉلدی، آپه اۉغلی کمال الدینینگ سېسی نی اېشیتتی، ملارووف گه ایتتی: ینگه نی که سیز مونده ی دېیه سیز، یا آته سی نینگ اُۉلیمیدن خبر بۉلگن بۉلسه؟
یا او بهادرجانینگ آته سی نینگ اوستیگه، اۉزی نی شرط قۉیگنیمیزنی اېشیتکن بۉلسه؟
ملارووف: فکر قیلمی من او هر گپدن خبر بۉلگن بۉلسه. او یوره کدن بهادرجانگه عاشق اېدی. او اۉزی نی بهادرجانگه باغلی بیلیدی، اېندی که ایکّی باله نینگ آنه سی بۉلگن، ینه او اۉز ایچ سوداسیگه اراده قۉیالمه یدی.
مېن نیمه قیلسم بۉلمه یدی، اېندی او بیر اُۉلی شکلده، بو حیات نی دوام بېرماق ایستگیده.
گلنار بو گپلرنی اېشیتکندن کېین، اولرگه اۉزی نی بیلدیرمه ی، باله لری یاتکن تامگه کېلدی و اۉیلاوگه توشیب اۉزیگه ایتتی: بو نیمه گپ؟ آتم نینگ اۉلگنیدن همه نی خبری بار، یۉقسه آتمنینگ اُۉلیشیگه بولرنینگ قۉلی می بار؟
یۉقسه مېنیم اوچون، بهادرجانلرنی قیشلاقدن بولر می تهدید قیلیب چیقرگن؟
عقلیم نی ییتیره من، بو نیمه سِر؟
او آرقه سی نی دېوارگه بېریب، چورتگه کېتیب اولتیردی. او کېچه ملارووف بچه بېریشی بیلن باشقه تامگه یاتتی. گلنار اېسه، مېنگ بیر چورت فکر گه کېتیب، اولتیردی. سحر وقتی اېدی اوزیگه ایتتی: بو سِرنی اۉرگنماغیم کېره ک، امّا قنده ی؟
کیمدن اۉرگنه ی؟
او که چورتگه کېتیب اۉیلاوگه توشکن اېدی، عقلی ایش بېردی اۉزیگه ایتتی: بیر یۉل بار سِرنی بیلماق اوچون.
باشقه بیر گلنار بۉلماغیم شرط بو یۉلگه.
بیر شیطان بۉلماغیم شرط!
چونکه باشده ملارووف، هر کیم نی یۉلدن چیقریب، هدفگه بارماغیم کېره ک، بونینگ اوچون یوزدن تاتلی شیطان و ایچدن ابلیس رلی نی اۉینه مسم، بۉلمه یدی.
ملارووف مېندن نیمه خواهله یدی؟
طبعی که چیرایلی کییملر بیلن خوشری بیر یوز.
خوشروی بیر یوز بیلن تبسملی بیر دوداغ.
تبسملی بیر دوداغ بیلن، ایّسیق بیر قوچاق.
مېنگه همه سی بار.
او پیت نېگه شیطان بۉلیب، سِر نی بیلیب آلیب، اگر آتمنینگ اۉلیمیگه قۉلی بۉلسه، ابلیس بۉلیب حرکت قیلمه ی؟
او سحر اونینگ اوچون میلاد اېدی؛ زیرا اۉزیدن باشقه بیر گلنار یره تتی.
او اولتیرگن یېردن توردی آینه نینگ قرشی سیگه باریب، بۉی پوستیگه قره ب ایتتی: یمینیم بۉلسین تېنگری، اگر بو ایشگه قۉلی بۉلسه، اونگه قان قوستیره من.
کېچه بۉییچه اۉخله گن اېمس اېدی کېتتی اۉزی نی یاتاققه تشلب، جانانه اویقی آلدی.
باله لری اویغنگن اېدی، باله لریگه قره یتکن بیر عیال بار اېدی او عیال باله لرگه قره دی، گلنار اېسه پیشین گچه اۉخله دی.
پیشینده اویقیدن اویغنیب حمامگه باردی. حمام آلیب، کېلینلی قیرمیزی کویلگی بار اېدی، صندوقدن چیقریب اونی کییدی و دوداغلریگه لب رنگی سورتیب، ساچ یوزی نی توزتیب، ملارووف نی سۉره دی.
ملارووف مجاهدلری نینگ یانیده اېدی، اونینگ خاص آدمی نی یوباریب، کېلیسن دېب بویوروق بېردی. بیرینچی مرته اېدی گلناردن ملاگه بیر بیوروق کېلگن اېدی، نیمه گپ دېب اوییگه کېلدی ملارووف.
او که اوییگه کېلدی، گلنارنی آچیلگن ـ ساچیلگن کۉردی جیم بۉلیب شاشکین ـ شاشکین قره دی. گلنار تبسم بیلن کېلیب قۉلی نی توتیب، کېلینگ خوجه یین سیزگه ایشیم بار دېب ایتتی و یاتیتکن خلوت تامیگه آلیب باردی. ملارووف تیلسیز بۉلیب جیم قالگن اېدی، گلنار ایکّی قۉلی نی توتیب یوزیدن اوپیب ایتتی: بیله من مېنیم ایسکی آلیمدن خوشینگیز کېلمیدی، مېن اېسه، بیر رووبوت مثالی روح سیز، قلبسیز اېدیم سیزنینگ قرشینگیزگه.
تۉغری ایتسم، اۉز تقدیریمدن اچیقلگن اېدیم.
اچیقلگن اېدیم لېکن سیزنینگ نیمه گناه نگیز بار اېدی، سیزنینگ حیاتینگیزنی زندان قیلگن اېدیم!
خوجه یینیم شو نی بیلینگ، مېن سیزدن راضی من، الله سیزدن راضی بۉلسین.
سیز هر بیر یامان دورانیشیمگه (رفتار) محبت بیلن مېنگه قره دینگیز بیر یامان حرکت قیلمه دینگیز.
قلبینگیزگه چوق آلاو تشله دینگیز لاکن بیر ساووق گپ یا یوره ک قیریچی بیر دورانیش قیله مدینگیز، مېن سیزدن راضی، خدا سیزدن راضی بۉلسین.
شو کېچه عقلیم باشیمگه کېلدی. بیزلرگه که تېنگری ایکّی گل دیک اولادلر بېرگن، مونچه ظالم بۉلیب حیاتینگیزنی زهر قیلگنیم تۉغری بیر اخلاق می دېب اۉیله دیم.
البته اۉزیم نی ملامت قیلدیم.
بو کوندن عتباراً ایسکی ایچیگه قبنگن، سېسسیز، روح سیز گنار کېتتی، عوضیده جوده ایسکی گلنار اۉقیل دوره سیده کی گلنار کېلدی.
اگر اذن بېرسنگیز بازارگه باریب اۉزیمگه ینگی البسه لر آلیب، ینگی البسه لر نی کییب، باشدن سیزگه خاتین بۉله من.
بو مرته، قیلگن یامانلریم نی سیزگه اونوتیریب (اېسدن چیقرماق) سیزنینگ خواهله گنینگیز دیک بیر یار بۉله من.
ملارووف: هه مېنیم خواهله گنیم بو گلنار.
بو گلنارگه جانیم قربان.
قنده ی اېسته سنگیز اوشنده ی بۉلسین.
طبعی که بازارگه باریب، خواهله گنینگیزنی آلینگ.
مېن سیزگه قربان، سیز بویورق بېرینگ ملانگیز قوُل بۉلیب بجرسین.
شونده ی بۉلسه، شو خاص آدمینگیز، هه سیزنینگ بادیگاردینگیز مېنیم بیلن بازارگه بارسین. مېن اېسه دوگانه لریمدن ایکّی عیال نی اۉزیم بیلن آلیب باره من. خاص آدمینگیز...
ملارووف: آتی حکیم جان.
گلنار: هه بیله من حکیم جان، جیپ نی شهردن اوزاقراققه بیر خلوت یېرده تۉخته تسین، مېن دوگانه لریم بیلن کېره ک بۉلگن نرسه لرنی آلیب کېله من.
ملارووف: بۉلدی گپ یۉق.
اوست تامده صندوق نینگ ایچده پول بار، کلید قۉلینگیزگه، قنچه کېره ک بۉلسه آلینگ یېتر که سیز آچیلگن گل بۉلینگ.
گلنار: رحمتلر.
ملارووف دودواغلرنینگ تبسمی بیلن تامدن چیقیب حکیم جان نی گلنارنینگ یانیگه یوباریب تاکیدله دی، بویوروقلری نی قیلگین دېب.
گلنار تامدن چیققنی یۉق اېدی حکیم جان ینگه م نیرده دېب سۉره دی. گلنار یاتیتکن تامدن چیقیب، اونی اولتیریتکن تامگه چقیردی. تام خلوت اېدی حکیم جان تامگه کیرگن پیتده، اونی قۉلیدن تارتیب دېوارگه سقیشتیریب، لبی نی لبیگه قۉییب لبیدن اوپتتی و برماغی بیلن اشاره قیلدی گپیرمه نگ دېب. حکیم جانینگ یوزی قیزریب تیتره مه گه اېدی گلنار ایتتی: جیپ نی تیارلنگ بازار کېته میز. حکیم جان باش نی بوکیب تامدن چیقتی. گلنار اېسه باله لری نینگ یانیده باریب، یېماق اوچون یاردم بېره یتکن خانیمگه (خادمه) بیر نرسه تیارلنگ دېب، بویورق بېردی.
خادمه: گلنار بیگیم پلو آش پیشیرگن من آز زمانده دم آلیب پیشه دی، یا باشقه بویوروقینگیز می بار؟
گلنار: یۉق یۉق بۉله دی. آش پیشگینچه عبدالله نینگ آنه سیگه باریب ایتینگ تیار بۉلسین بازار باریب کېله میز.
خادمه: خو گلنار بیگیم دېب تامدن چیقماقچین بۉلدی گلنار اییتی: باشقه دوگانه لر هم کېتسه جیپ گه یېر بار، ایتینگ.
خادمه: خو ایته من.
گلنار باله لری بیلن اۉینه ب، اۉزی نی باله لریگه بېردی. خادمه بویورق نی بجریب، اولر ایکّی کیشی کېتیتکن دېب ایتتی. اوندن سۉنگره آش تیار بۉلگن دېب آش خانه گه کېتتی.
حکیم جان جیپ نی تیارلب کېلیب اییتی: جیپ تیار.
گلنار بیر کولیمسه بیلن: آش خانه دن آش آلیب یېیب مېنی بیکله نگ.
حکیم جان: بۉلدی بیکلی من دېب تامدن چیقتی.
سفره آچیلدی طعام یېیلیب، چای لر ایچیلیب، گنار یېریدن توردی خادمه گه اییتی: کېره کلی نرسه نگیز بار می آلیب کېلتیرسم؟
خادمه: ساغ باریب ساغ کېلینگ.
گلنار جیپ گه باردی حکیم جانگه ایتتی: عبدالله نینگ اویگه هیده نگ.
حکیم جان جیپ نی عبدالله نینگ اویگه آلیب باردی تۉخته تیب جیم توردی.
گلنار: موندن سۉنگره سیز یکه ملارووف نینگ بچه بېریشی اېمس سیز، مېنی خوش قیله یتکن بیر ییگیت سیز.
حکیم جان: سیز نیمه دېسیز بچه بېریش؟
گلنار: بچه بېریش اېمس می سیز؟
حکیم جان: بو سرنی هیچ کیم بیلمه یدی سیز نېردن بیله سیز؟
گلنار: ساده سیز. آپه اۉغلی و باشقه لر، هر کیم بیله دی، بیلمس لیککه اۉزی نی اوره دی.
قوماندان سیزنینگ اوستینگیزگه چیققه دی اېندی مېن اوچون تیار بۉلینگ بیرآز مېنیم دردیمگه تیگینگ.
حکیم جان: قوماندان بیلسه ایکّی میز نی اۉلدیره دی. مېنیم عایله م بیلن اۉلدیره دی.
گلنار: مراک اېتمنگ مېن ایتمسم، بیلمه یدی.
حکیم جان: سیز ایتسنگیز سیزنی تیریک قۉییر می؟
گلنار: سېنی بچه بېریشینگ مېنگه کۉز قیزرتیرگن دېب ایتسم قنده ی بۉله دی؟
حکیم جان: توبه توبه، نیمه دېیه سیز اوستیمگه تهمت می قیله سیز؟
گلنار: اگر مېنیم بویوغیمدن چیقسنگیز مېنیم اوچون فرقی یۉق، تهمت قیله من.
قوماندان مېنیم ایریم لېکن مېندن کۉپراق سیز اونینگ قوچاقیگه سیز.
سیز بو خیانت نی نیمه گه مېنگه قیله سیز؟
حکیم جان: نیمه قیله ی، اگر قبول قیلمسم اېدی اۉلدیریدی.
گلنار: هه شونی بیلینگ اگر بویورقلریمدن چیقسنگیز مېن اۉلدیرتیره من.
یۉقسه مېن خوشروی اېمس می، من؟
قوچاقینگیزگه آلسنگیز خوشینگیز کېلمه ی می؟
حکیم جان: نیمه دېسیز؟ سیز بیر گل بیر پری. بیر قوچاققه جانیم نی بېره من.
گلنار: شونده ی بۉلسه، جانینگیزنی بېرمه نگ، قوچاقینگیزنی بېرینگ و مېنیم خاص ییگیتیم بۉلینگ.
حکیم جان: بۉلدی گپ یۉق، مېنیم قورقیشیم قومانداندن، او بیلمسه، قچان که خلوت تاپسنگیز جانیم کۉزیم بیلن سیز بیلن یاته من.
گلنار: هه شونده ی یۉلگه کېلینگ، اېندی بارینگ عبدالله نینگ آنه سیگه کېلگنیمیزنی ایتینگ.
ساده حکیم جان شوق بیلن جیپ دن توشیب عبدالله نینگ اوییگه کېتتی، گلنار اېسه اۉزیگه ایتتی: بو حمق نی اۉزیمگه باغله دیم، اېندی هر سِرنی بوندن اۉرگنیب، یوره گینی کباب قیلیب، بو ساده نی قۉللنه من.
او کون اۉچ کیشی بۉلیب بازارگه باریب، خواهله گن نرسه آلدی. کویلک، زیب ـ زیور نرسه لر، یوز ـ کۉزگه سورتیتکن رنگلر و خادمه بیلن حکیم جانگه سوغاتلر آلیب اوییگه کېلدی. جیپ دن توشیدی حکیم جانگه ایتتی: اېندی ایرکک بۉلیب، مېنگه ایرککلیک قیلینگ. بو تسبیح بیلن بو رومال نی خاطره قالسین دېب سیزگه آلدیم. هر کېچه مېنی یاد قیلیب اویقیگه کېتینگ دېب، بیر تبسم بېریب جیپ دن توشیب اویگه کېلدی.
او کون ساده حکیم جان اۉزی نی یوره کدن قوُل قیلگن اېدی. او کوندن سۉنگره گلنارنینگ قوچاغی نینگ شوقیگه کېچه کوندوزلرنی بېریب، اونگه قوُل بۉلېدی و گلنارنینگ اۉیینیدن خبرسیز قالیب بیرـ بیر بویورقلری نی بجریدی و هر بجرگنده یخشیراق باتیب گلنارنینگ قۉلیگه توشیدی.
قانونسیز توپراقلر ـ 17
گلنار که اۉیین نی ینگی باشله گن اېدی، بهادرجان یاریدن خبرسیز، ساووق روزگارگه توشیب، امید نی یاریدن کیسگن اېدی لېکن یوره گی، هیچ قچان یاری نی اونوتکن (فراموش) اېمس اېدی.
او بیر آقشام دلدن سقیشیب تیلدن تۉکتتی: دریا دالگه سی بۉلیب کېلیدینگ، ساحل گه قۉیمه ی ایچینگه آلدینگ و عشق ینگگه چومیلتیریب، مېنی مېندن آلیب یکه قۉییب کېتینگ.
عشق نیمه دیر، ایکّی انسانینگ بیر بیریگه قره ماغی می دیر، یۉقسه اورتاق فکر بیلن بیر یانگه باقماق می دیر؟
باشده بیر بیراوگه قره ماغنی اۉرگتینگ، لېکن اورتاق فکر بیلن بیر یانگه باقماغنی اۉرگتمدینگ.
اېندی که دردنینگ بولانیق سوویگه چومیلگن من، اگر بو دردنی دنیاگه ایقیرسم دنیا ییغلر دېب تیلدن تۉکتتی:
یوره کدن دردنی ایتسم، بو درددن جهان ییغلر
کېلگن ظلمدن ایتسم بو قوُلگه هر جان ییغلر
بو درددن توشسه آتش اگر که بیر کیشیگه
صبر و تاقتسیز بۉلیب او کیشی چنان ییغلر
نېوچوک طاقت من قیله ی هجردن کېلگن درددن
غم بیلن المیمدن بو یوره ک فغان ییغلر
بې خانمان عقلیم دور هوش کېتکن فراغیدن
فلک دېب مېن ییغله دیم اوندن بو زبان ییغلر
قت لمه دېک قتلندیم بو تقدیرنینگ ظلمیدن
چاره سیز بیر حالده من بو حالدن بو جان ییغلر
عشق سیز بیر یشمگه هیچ بیر زمان بۉیین اینمه دیم. هر زمان ایستگیم اېدی، سېنینگ عشق دریانگ نینگ سوویگه چومیلیب، اۉزیم نی بختیار بیلسم.
آگر حسد دن بیری لری، کین آتش یاقسه اېدی، او آتشگه اۉزیم نی بېریدیم لیکن سېنینگ عشقینگنینگ، دریا سووی نینگ ایچیدن اوزاقلشمیدیم، نیمه بۉلدی هوس و آرزولر؟
یشم نی بیر گل بیلیدیم، او گلدن یره تیلگن عسل نی، سېنینگ عشقینگ بیلیب، یۉلینگه باش قویگن اېدیم، نیمه بۉلدی هوسلر؟
باغ گه که قویاش نوری توشمسه، عشق سیز یشم نینگ حالی او دیر.
عشقدن نور یره تیب، او نورنی اوستیمگه سیپیب، یکه تشلب کېتینگ، یشم قناتیم که سوداگه تېگدی،اېندی سنسیزلیگدن اوچالمه ی قالگن من دېب تیلدن تۉکتتی:
تېگدی قنات سوداگه، قۉندیم من اوچالمه دیم
عشق شراب دېیه دېیه سووسه دیم ایچالمه دیم
توشدیم قاره سوداگه مصیبت بیر بلاگه
زندان اېکن بیلمه دیم بیلمه ی توشدیم سوداگه
بو اېکن بیر خام خیال اوچتیم اونگه بو احوال
او احوالدن اینیلدیم ایچگنیم زهرلی بال
یانگین یوره گیم یانگین بو درد اوچون قان توککین
قانه گن عشققه توشدیم چاره سیز بۉیین بوککین
بۉلسه طبیب یره گه، سورتسه علاج سینه گه
عشق مرهم دېیه دېیه سورتالمه دیم یره گه
ایلگنیم نازیک حالگه، ساووریلر سخت روزگارده
اوسیز بو روزگار ویران چاره سیز من بو بار ده
ایچه من بو سودادن عشق شراب دېب آه یمدن
عشق شراب دېیه دېیه یاندیم من گناه یمدن
قۉل آچیق بیری اېدیم، مال ـ ملک نی بیر دیېری یۉق اېدی لېکن، نی زمان که سېنینگ عشقینگگه اوریلدیم، نه بیر زمانی نی، نه بیر ذره سی نی جانیم ایستمه دی بیرلرگه بېرسم!
اونده ی حریص بۉلگن من، سانکی (مثلیکه) تېنگری لیککه آلگن بۉلسم عشقینگ نی.
تویمس بیر کسل لیککه اوچره گن من؛ بو کسل لیک بیلن قۉییب کېتینگ.
عشق نی قوتلی بیر کۉچ بیلدیم؛ باش ـ اداغی بیللی بۉلمگن بیر کۉچ.
بو کۉچ نی که اداره مگه آله ی دېدیم، مېنی او توتساق قیلیب آلدی.
اونینگ نیمه بۉلگنی نی بیلماققه چلیشدیم، مېنی اۉز حسیاتیم بیلن یکه قویماققه باشله دی. عین سۉنگده بیلدیم که، زحمت بیلن تاپیله یتکن بیر نرسه اېمس اېکن عشق، اۉز قوت ـ کۉچی بیلن انسانگه یۉل بېره یتکن بیر سِر اېکن.
مېنی که عشقینگ عجایب تویغوگه تشله گن، بۉلمه گنینگ نی حسرتی یوره کدن ییغلتکن دېب تیلدن تۉکتتی:
کۉزیمده حسرتی بار یوره ک یامغیرلی
یۉق او گلیم یانیمده احوالیم کیرلی
هجریدن سوو بۉلدی دل، تیلده او سنبل
سۉلگن یوره گیم غمدن قه یېرده او گل
امیدیم بیسله بیدی بو دلگه اونی
قدر اۉیینی می بو؟ عجیب دیر کونی
ریا می مونده ی یشم قه یېرده دیر چین؟
چنین یشم نینگ حقی بۉلسین او چرکین
ایچتیم من اېپ زهر نی تېنگری دېب اوندن
یېدیم خنجرنی دلگه اېپ یامان کوندن
ایکّی آرقه داش دمبوره اۉرگنماق اوچون بیر دمبوره استادی نینگ یانیده باریب ایته دیلر: بیزلر دمبوره اۉرگنماق اوچون کېلدیک، آی لیک قانچه ایسته سنگیز بېره میز، بیزلرگه دمبوره اۉرگتینگ.
استاد سوره یدی: بوکونگچه دمبوره چلدینگیزلر می؟
بو ایکّی آراقه داشدن بیرسی ایته دی: مین چل گنمن بلکه یوزده قیرق بیلسم.
استاد دمبوره نی قۉلیگه بېره دی ایته دی: شونده ی بۉلسه، کمالینگیزنی کۉرستینگ.
هه هه دېب دمبوره نی قۉلگه آلیب چلماققه باشله یدی، استاد نی اۉیلاوگه تشلب، یانگلیش اۉرگنگنینی کۉرسته دی. اوندن کېین استاد دمبوره نی ایکّینچی کیشیگه بېره دی. ایکّینچی کیشی اېسه، دمبوره نی قۉلگه آلیب ایته دی: مېن دمبوره چلگنیم یۉق، قۉلگه قنده ی توتیلری نی ـ ده، بیلمی من.
استاد ایکّی سی نینگ یوزیگه قره ب، یوزده قیرق بیله من دېگن کیشیگه ایته دی: سیز یوز آقچه بېرینگ و ایکّینچی کیشیگه ایته دی: سیز ایلیک آقچه بېرینگ.
استانینگ گپیگه ایکّی سی شاشیریب: بو قنده ی گپ، بیلمه گن کیشیمیزدن ایلیک آقچه ایسته دینگیز، بیلگنیمیزدن یوز آقچه طلب قیلدینگیز، بو قنده ی گپ دېب سۉریگه توته دیلر.
استاد ایته دی: بیله من دېگن کیشی نگیزنینگ، بیلگنلری نی اونوتتیریب (فراموش بیریب) باشدن اۉرگتکینچه، ایکّی اولچیده خدمتیم بۉله دی، بیلمگن کیشی نگیزگه، بو اضافه خدمت یۉق دېب، جواب بېره دی.
حیات هم خودّی دمبوره نینگ استادیگه اۉخشه یدی، اگر بیر کیشی، مېن هر نرسه نی بیله من دېب، اۉز عقلیگه توتساق بۉلسه، او عقل نینگ باشیگه اوریب اوریب اۉزی نی اۉرگته دی.
اگر بیر کیشی هر آدیم آتکنیم نینگ سِرلری نی، هر آدیمیم بیلن اۉرگنه من دېب، عقلیگه اۉنگدر بۉلسه، حیات ساده بیر تیل بیلن اۉزی نی، نیمه بۉلگنی نی اۉرگته دی.
او کون گلنار بازاردن آلگن ینگی البسه سی نی کییب، کۉز ـ یوزی نی آرایش بېریب، بیر جانانه سفره تیارله دی.
آقشام که طعام وقتی بۉلدی، سفره آچیلیب ملا دعوت بۉلدی. ملا که سفره نی کۉردی و گلنارنینگ آچیلگن ساچیلگنی نی کۉردی، یوره کدن خرسند بۉلیب: منه مېنیم ایستگیم بو گل انار.
بو گل انارگه جان قربان، سیز مېنگه آچیلیب ساچیلینگ، مېن اېسه، دایم قوُل بۉله ی.
گلنار: موندن سۉنگره بو گل انارینگیز سیزینگ اوچون یشه یدی.
یمینیم بۉلسین سیزنی خوش توتماق اوچون، هر کون باشدن، گینجلشه من. (جوان بۉله من)
ملارووف: هه شکر خدایم بو کونلرنی کۉرستینگ دېب سفره گه اولتیردی.
او آقشام خوشلیک بیلن طعام یېیلیب، او کېچه ملانینگ خواستیگه گلنار خاتین لیک قیلدی. او کېچه دن سۉنگره، یواش یواش (آهسته) ملانینگ سِرلری نی بیلیب آلدی.
او اۉزی نی ملانینگ کۉزیگه یخشی کۉرستتی و ملانینگ آدملری نی بیرـ بیر تنیب آلدی.
او که ملارووف نینگ سِرلری نی بیلیب آلدی، گپ کېلدی اصل سِرنی بیلماققه.
او حکیم جان نی خلوت یېرگه چقیریب، اونگه بویوروق بېردی، سېسسیز شکلده آته سی نینگ اُۉلیمی نینگ باره سیگه مجاهدلرنینگ آغزیدن گپ نی آلسه.
حکیم جانینگ چاره سی یۉق اېدی (ملارووف نینگ قرشیسیگه گناه گه باتکن اېدی) اونینگ بویوروقلری نی، گیزلی (پنهان) شکلده قیلمسه.
چونکه خام ایپککه باغلنگن اېدی او ساده حکیم جان!
او یواش یواش فرصت تاپکینچه بو گپ نی مجاهدلرنینگ آغزیدن آلماققه باشله دی.
اصل جنایت نی هیچ بیر مجاهد بیلمیدی، چونکه سِر ملارووف و آپه اۉغلی کمال الدین نینگ آره سیده بۉلگن بیر سِر اېدی.
حکیم جان قنچه اۉزی نی او یان بو یان تشلسه ـ ده، نتیجه آلالمه دی. نتیجه سیزلیک گلنارنینگ یوره گی نی قیسیب ضیق قیلدی.
بیر کون بیر مجاهد حکیم جان نی خلوت قیلیب ایتتی: مېندن اېشیتکن بۉلمه، ینگه نینگ آته سی نینگ اۉلیمیگه، کمال الدین قوماندان نینگ رلی بار دېب بیر مرته اېشیتیم.
سېن، سېن بۉلگین بو گپ نی آغزینگدن چیقرمه. اگر چیقرسنگ، ایکّی میز ـ ده، اُۉله میز، او ظالم اۉلدیره دی.
حکیم جان قول ـ قرار بېریب، مراک اېتمه دېب، گپ نی گلنارگه یېتشتیردی. گلنار بو گپ نی اېشیتکندن سۉنگره، یوره کنی ضیق راغ قیلیب اۉزیگه ایتتی: اگر کمال الدین بو ایش نینگ ایچیده بۉلسه، محقق ملا هم بار.
اېندی کۉپراغ دقتلی بۉلیب، آپه اۉغلی نینگ اوستیگه بیر اۉیین اۉینه ایش کېره ک دېب، یوره کدن تصمیم آلدی.
او کوندن کېین فکرـ ذهنی بو گپ بۉلیب، بیر کون آپه اۉغلی گه ایتتی: آتم نی قنده ی اُۉلگنیدن خبریم بار، بیر کون سیزگه ایته من.
بو گپ نی ایتیب، کولمسه لب، دقت بیلن اونینگ ایکّی کۉزنینگ ایچیگه قره دی.
کمال الدین بو گپ نی اېشیتکندن سۉنگره، بیرآز سرسان بۉلیب یوزی نی قیزرتیردی. گلنار اونینگ قیزرگن یوزیگه کولیب: هزیللب سیزنی مراککه قۉیدیم. نیردن بیله من ظالملر قنده ی اُۉلدیردیلر دېب اونگه هزل بۉلگن نی ایتتی.
کمال الدین: چین ایته سیز ینگه، قه یېردن بیله سیز بو هولناک حادثه نی؟ بیزلرـ ده بیر گپ اېشیتمه دیک سیزلرگه ایتسک.
قوماندان اۉزی نی او یان بو یان اوریب، سۉره ب سۉراغلشتیردی، بیر ایپ اوچی تاپسه، تاپالمه دی.
گلنار: اېندی بۉلگن ایش بۉلدی، قوماندان نی مراککه قۉییب، بو گپ نی قوزغه له منگ دېب، باله لری بۉلگن تامگه کېتتی.
او پیت، ملارووف دیشقریدن کېلیب، آپه اۉغلی بیلن گپلشیب چای ایچیب اولتیردی.
آپه اۉغلی گلنارنینگ امتحانیگه اۉزی نی بای بېرگن ایدی لېکن، گلنارنینگ هدفی نی بیلمی دی.
او کوندن کونلر اۉتتی، گلنار خلوت بیر کون نینگ فکرده اېدی کمال الدین آپه اۉغلی نی بو گپ اوچون سقیشتیرسه.
سقیشتیرماق اوچون قۉلیگه کمال الدین نینگ بیر سِری بۉلماغی کېره ک اېدی. ینه حکیم جانگه بویوروق بېردی مجاهدلردن سۉره ب ـ سۉرشتیریب بیر ایپ اوچی (معلومات) تاپسه، کمال الدین نینگ سِرلریدن.
اونگه قنده ی سۉره ب ـ سۉره شتیرماغنینگ هنری نی اۉرگتیب، مجاهدلرنینگ ایچیگه یوباردی. حکیم جان که یواش ـ یواش مجاهدلرنینگ آغزیدن گپ آلماققه باشله دی، بیر مجاهد مېندن اېشتیتکنینگ یۉق دېب بیر مهم سِرنی افشا قیلدی.
او ایتتی: کمال الدین قوماندان بیر قیزگه تجاوز قیلدی، آته سی ییغلب کتّه قوماندان نینگ یانیگه بارماق خواهله گنیده، اونینگ زور بیلن دشت گه آلیب باریب، سېنی و عایله نگنی اۉلدیره من دېب، اوستیگه نیچه اوق آتتی.
او کیشی قورقیشیدن بد قیلدیم سېسیم نی چیقرمی من دېب، ییغلب کمال الدین نینگ قۉل ـ آیاغیدن اۉپتی.
او ولایده (حادثه) مېن و نیچه باشقه مجاهد نی ـ ده کمال الدین آلیب بارگن اېدی؛ شاهد بۉلدیک.
کمال الدین بیزلرگه هم، قوماندانگه ایتمه ی سیزلر دېب، تکیدله دی.
حکیم جان او سِر نی گلنارگه ایتتی. گلنار مجاهدنینگ آتی نی سۉرهب، او نی یانیگه چقیردی و اوندن او قیزنینگ عایله سی نی سۉره ب آلدی.
مجاهد قوروقیدن گپیرمیدی، اونگه گواهنچه (اطمینان) بېریب ایتتی: اگر او عایله نی کیم لیگی نی ایتسنگ، گپ بو یېرده قاله دی، اگر ایتمه سنگ، قوماندان بو سِر دن خبر بۉله دی.
مجاهد چاره سیز قالیب او عایله نینگ کیملیگی نی ایتتی. گلنار رحمت دېب بیرآز پول بېریب اونینگ قویینی نی آلدی.
عایله نی سۉره ب ـ سۉراغلشتیریب، تنیب آلدی. او تنیب آلگندن کېین، ملارووف گه بهانه قیلیب بازار کېتماق اوچون اذن آلدی و حکیم جان بیلن او عایله نینگ یانیگه باریب، او قیزنی کۉردی.
تجاوز بیر سِر شکلده قالگن اېدی، باشده قیز مونده ی گپ بۉلگنی یۉق دېب، قسم ایچدی.
گلنار اېسه قنچه او قیزگه گپیرسه ـ ده، نتیجه بېرمه دی، عین سۉنگده ایتتی: شونده ی بۉلسه بو گپ نی قوماندان ملارووف گه ایته من، آته نگنی چقیریب، مونده ی بیر تهمت نی کمال الدین گه مال قیلگنی نینگ جوابی نی بېرسین دېب، قورقیتی.
قیز قورقیشدن چاره سیز بۉلیب، دیتای ـ دیتای (نقطه نقطه) حادثه نی باش ـ اداغ قیلیب ایتتی. گلنار اونی بغیریگه باسیب، اونینگ بیلن ییغلب، اونگه دل تسلی بېریب ایتتی: بوکوندن، مېن سېنینگ آراقه نگه توره من.
بو سِردن هیچ کیم نی خبری بۉلمه یدی، یوره گینگنی فراغ توت.
قۉلیمدن کېلگن یاردم نی بېریب، سېنی عزت آبرو بیلن اۉیله ندیره من دېب اونینگ کۉنگلی نی آلیب، اونی بازارگه آلیب باردی.
بازاردن اونگه البسه و باشقه نرسه لر آلیب بېریب، اونی اویگه کېلتیردی و اونگه باله لری نی کۉرستیب، اونگه سفره آچتی.
سفره گه طعام نی تیرگینچه، کمال الدین نی چقیردی. کمال الدین او قیزدن خبرسیز گلنارنینگ یانیگه کېلدی. گلنار اېسه، کمال الدینگه اوزاغدن او قیزنی کۉرستیب، سیزگه بو قیزنی آله میز دېب ایتتی.
کمال الدین او قیزنی کۉرگنده، قۉل ـ آیاق نی تیتره تیب اۉزی نی عجیب بیر حالگه سوقتی. گلنار کولیمسه لب: اۉزی که کۉزینگیزگه جوده قیزیق کۉریلدی، بۉلمسه مونجه هیجانگه توشمس اېدینگیز دېب ایتتی.
کمال الدین نیمه قیلگنی نی و نیمه دېگنی نی بیلمه ی قالگن اېدی، گلنار کولیمسه لب ایتتی: سیز اېندی بارینگ خلوت بیر وقتده ایکّمیز بو گپ نی مصلحت قیله میز.
خلوت بیر وقتده فقط ایکّی میز؛ او پیت گچه قوماندان خبر بۉلمسین.
کمال الدین: تۉغری ایته سیز هیچ کیم خبر بۉلمسین دېب آراقه سیگه قره مه ی قاچتتی، گلنار اېسه آراقه سیدن کولیمسه لب: اېندی سېنینگ قویروغینگ (دم) مېنیم آیاغیمنینگ تگیده دېب، مهمانینگ یانیگه باردی.
او کون گلنار پلانینگ بیرینچی بۉلیمی نی بجرگن اېدی چونکه کمال الدینینگ سِری اونینگ قۉلیگه توشکن اېدی.
او کون او قیزنی عزت لب دعوت بېریب، حرمت بیلن اوییگه آلیب باریب، او کوندن اعتباراً اونگه آراقه چیقتی.
قانونسیز توپراقلر ـ 18
(بېلگی: افغانستانده ایچ اوریش باشلگندن سۉنگره، تجاوز حکایه لری مېنگلرچه ـ اۉنمینگلرچه بۉلدی چونکه انسانلی قاعده قانونلر کېتیب، انسانیمیزنینگ قدری سرسری لر و ظالملرنینگ قۉلیگه توتساق توشدی. افغانستان خلقی اۉز سنتلری بیلن یشگن بیر خلق اېدی، تجاوز حکایه لری اگر میدانگه توکیلسه اېدی، تجاوزدن کۉپراغ، عایله لرگه ضرر بېریدی اونینگ اوچون تجاوز حکایه لری، خلقیمیزنینگ الملری نینگ ایچیگه کومیلیب کېتتی)
انسان حیات ایچیده، پیشیمانلیکلری بیلن پیشه دی. بو دنیاده بیر انسان یۉق که، پیشیمانلیگی بۉلمسه.
پیشیمان لیکلر آلاونینگ ایچیده کی قیزغین تمیرگه اۉخشه یدی.
تیمیر قیزغین آتش ایچیده قیزریب پیشه دی؛ انسان نی ـ ده پیشیمانلیکلری، انسان توزه تیب پیشیره دی.
پیشیمانلیک، چقیر تیکن گه اۉخشیدی. چقیر تیکن نی اوزاغدن کۉرسه انسان، گۉزل گل گه اۉخشه ته دی.
چونکه، تیکنینگ اۉرته سیدن اونینگ گلی کۉریله دی. اگر یقین بۉلیب، او گل نی آله ی دېسه انسان، او چقیر تیکن اونینگ قۉلیگه اونده ی باته دی، دردیدن، توبه لر ترتیب، پیشیمان بۉله دی.
انسان کېله جکیگه قره می، اۉیلاوسیز ایشلرنی قیله دی.
زمان اېسه، تیمیر یۉلنینگ یۉلچی ترنیگه (ریل) اۉخشهب، انسان نی، باشقه بیر عقل دیارگه آلیب باره دی.
زمان که انسان نی دیار دیار فکرلرگه گیزدیره دی، انسانینگ اۉیله مدن قیلگن ایشلرینینگ پیشیمانلیکلری، او انسانینگ جانی نی چقیر تیکن باتکن دیک، قانه تیب اونگه درد بېره دی.
او پیت انسان اېسه، او یانگه اۉزی نی تشله سه، او یانی قانه یدی، بو یانگه اۉزی نی تشله سه، بو یانی قانه یدی.
کۉپی انسان، هر لذت نینگ سۉنگیده بیر الم بارلیگی نی و هر المنینگ سۉنگیده بیر لذت بارلیگی نی بیلمه یدی. اونینگ اوچون پیشیمانلیکلر کۉپ بۉله دی چونکه اۉیله می ایش قیله دی.
حکایه نینگ گلنار تامانی موندن عبارت اېدی، بهادرجان تامانیده، بهادرجانینگ حیاتی بیر تورلی تۉغری یۉلگه کېتمیدی. اونینگ آنه سی یامان بیر کسل لیککه توشیب دنیادن اۉتکن اېدی. آنه سی نینگ اُۉلیمی آته سی نی یوره کدن یره له گن اېدی. او عایله نینگ یشمی اوچون صبالب دکانگه باریدی آقشام کېچگچه، آلیش ـ ساتیش دکان ایشیگه اېدی. او بو وضعیتده اېدی بیر کون تیلیدن توکیب ایتتی: حیات نی قازانماق یا قازانمه ماق، فوتبال مسابقه نینگ نتیجه سی گه اۉخشیکن.
اگر مسابقه نینگ یریمیگه گول یېمه ی، ایکّینچی یریمیگه گولسیز آلیب بارالسه انسان، مسابقه نی قازنماق اوچون، بیر شانسی بۉلیکن.
لېکن مېن حیات مسابقه نینگ بیرینچی دوره سیده، برچه گوللریم نی یېدیم، اېندی ایکّینچی دوره سیده، قازنماقدن بیر آمیدیم قالمه دی.
انسان بو حیاتگه توتیلماق اوچون اۉزیگه بیر تال آختریکن، او تال نی توتیب، بو حیاتگه مېن هم بار دېماق اوچون!
مېن بیر خیال نی اۉزیمگه تال بیلیب، توتیلماق خواهله دیم، لېکن قۉیمه دیلر او خیال مېنگه بیر تال بۉلیب چنار بۉلسه.
آنه ـ آته رضاسی بیر قفل نینگ کلیدیگه اۉخشیکن، یا جنتدن بیر اېشیک آچیکن، یا ـ ده جهنم نینگ تېرن آتشیگه تشلیکن.
آنه ـ آته نینگ رضاسی گه قرشی، مېنیم ایستکلریم بۉلمه دی، اېندی نیمه قیله ی بو کۉک گنبدنینگ تگیگه توریب؟
بو وضعیتده، اُۉلیم نی بیکله ماقدن باشقه نرسه بار می مېنگه؟
انسان اوچون خیاللر، بویوک بیر تاغ کتله سیگه اۉخشیکن چونکه، انسان خیاللری بیلن بو دنیاده بار بۉلالیکن؛ مېنیم خیاللریم نی مېندن آلدیلر نیمه قیله ی اېندی؟
بهادرجان یوره کدن سنگن وضعیتده، عایله نینگ دردیگه توشکن اېدی. اونینگ کېچکن کونلری، کۉزی نینگ اۉنگیده تیاتر مثالی تورگن اېدی.
او گلنارنی یوره کدن سېوگن اېدی، اېندی عشقیدن اوزاق حیاتنینگ ظالم قۉلیگه توشکن بیر توتساق اېدی. او بیر آقشام دکاندن کېلیب آته سی نی کۉره دی، آته سېسسیز ییغلب تورگن. او یقین بۉله دی آته اېسه کۉز یاشی نی ارته دی بهادرجانگه بیلدیرمه ی دېب. بهادرجان: آته بیر دردینگیز می بار؟
آته: یۉق اۉغلیم.
بهادرجان: خواهله سنگیز نیچه کون قیشلاققه بارینگ بیر هوا آلسنگیز یخشی بۉله دی.
آته: کېره ک یۉق اۉغلیم، خوش خاطره بیلن قیشلاقدن چیققنیمیز یۉق که او یېردن هوا آلسم.
بهادرجان اۉز تامیگه باریب چورت لب تیلیدن توکه دی:
جنون کۉنگیلگه قرشی توشدیم من بیر جنگگه
اۉینه یدی اۉز حال بیلن کیریب او رنگارنگگه
ییغلی من و کوله من بو حال نی کۉریب
اۉز حری بیلن توشکن، توشکن او ایری بنگگه
انسانلی یشمنینگ، بیر یۉلی باره کن، او یۉل: تورمه ی یۉلگه یوروماغنی اۉرگن سین اېکن انسان.
انسان یۉلگه یوروگنده، یۉل توراقلرنی (ایستگاه) کۉریکن؛ سودا توراغی، حسرت توراغی، وداع توراغی، اۉلیم توراغی...
انسان بو توراغلرنینگ بیری سیگه کېلگنده، او توراغ نی اگر یشه مسه، او توراغدن اوتالمیکن.
انسان هر بیر توراغنینگ بېرگن یشمی نی یشه ب، بو حیات نینگ سِرلری نی اۉرگنیکن.
یۉلگه یورماق یخشی بیر ایش اېکن؛ انسان نی هر زمان جانلی توتیکن.
یوروماق هر اۉتکن کوندن، تورلی ـ تورلی نرسه لرنی انسانگه اۉرگتیکن.
بو دنیاده انسان اۉزی نی باربۉلگنی نی و یشه گنی نی یوروماغ بیلن حس اېتیب اۉرگنیکن.
انسان، بو دنیاگه کېلگنیم نی، بیر انگلمی بار دېب، اۉز یشمیگه معنا بېریکن؛ اگر یۉلگه یوروسه!
عین مهمی، حیات یۉلی نینگ سۉنگی نی بیلیب آلیکن انسان امّا، یۉل نینگ سۉنگی نی بیلمگن انسانلر، او توراغلرده، یانیب کول بۉلیکن.
بعضی لرنینگ توشونچه لری، کبیرلری، سودالری اونچه کتّه که، بۉیی نی آشیب، اونی کۉر قیلگن.
او کیشیلر، حیقیت نی کۉرالمگن کیشیلر دیر و او کیشیلر، توراغلرده کول بۉلیب ساوریلگن کیشیلر دیر.
کۉنگیل! نه گیزه سن اوست بولووتلرده؟
اینیب کېلگین تۉغری یۉلدن یېته لیم
بیر گۉزل سېوماق له، کۉنگیل ایلنمس
گۉزل گل نی تاپیب هدفگه بیز کېته لیم
قۉیگین کېتسین سفیل بۉلگن بای قوشینگ
کۉریلمه یدی عقل و آنگینگدن هوشینگ
بیلیلمس دیر خام بۉلسه توتکن توشینگ
قدیرلی قیمتلی ایلگه کېته لیم
ییگیت اۉغلان ایته دی، یېیب ایچمه دن
تۉغری کوپریکدن بیلیب کېچمه دن
گۉزللر اوسانمس غزل بیچمه دن
توشلیم ـ ده، آزغیر سیلگه کېته لیم
حیات، انسانینگ یشمی نی قۉلای (آسان) توزتماق اوچون، انسانگه تورلی ـ تورلی تیللر بېرگن اېکن؛ انسانلر بیلن ایلتشیم (ارتباط) قورماق اوچون.
هر تیلنینگ ایچیده میلیونلرچه تاووش (کلمه) و هر تاووشنینگ ایچیده سحِرلی انگلملر (معنا) قۉیگن اېکن؛ انسان بیر بیری نی انگله سین دېب. (درک)
انسانینگ حیاتیده اورتاق تیل موسیقی دېب، اۉیله گن اېدیم.
موسیقی قیسی تیلگه بۉلسه بۉلسین، انسان او تیلدن انگلم چیقریب، بیر بیری نی انگله یدی دېب، اېپ توشونچه ده اېدیم.
بو توشونچه اوستیمگه اونچه یېتکیلی (تاثیرلی) اېدی، سانکی (مثلیکه) قیزغین تیمیر انسانینگ تیری سی نی داغله گن بۉلسه، او احوالده اېدیم.
قنچه که حیات، عمریم نی یېیب بیتیردی، انگلدیم که انسان، انسان نی انگله میکن؛
چونکه انسان اۉز عقلیگه توتساق بۉلگن بیر بارلیق اېکن.
انسانگه خطرلی زندان، اۉز عقلی اېکن.
اگر که اۉز عقلیگه اۉنگدر (رهبر) بۉلمه ی، اونگه توتساق بۉلسه انسان، او پیت یانگلیش اوستیده یانگلیش قیلیب خطاگه توشیکن؛ چونکه اورتاق تیل ـ ده، او وضعیتدن انسانی اییرالمیکن.
زیرا، انسان که اۉز عقلیگه توتساق قالسه، او عقل اونگه زندان بۉلیکن، او زندان نی باشقه لر رهبرلی قیلیب، اۉز هدفلری اوچون او انسانگه اۉنگدر قیلیکنلر؛ بونینگ اوچون انسان ایچیدن، عالملر آز چیقیکن.
بهادرجان حیات تجربه سی بیلن اۉزیگه نصحت بېریب تورسین، گلنار، آپه اۉغلی کمال الدین نینگ سِری نی اۉرگندیکدن سۉنگره، تېرن توشونچه گه توشدی ملارووف نینگ قنچه اقتصادلی کۉچی بار دېب!
او بو سِرنی بیلماق اوچون بیر اۉیین تیارله دی. او اۉیینده ینه تاتلی تیلی بیلن ظریف وجودی نی قۉللندی.
چونکه او بو ایکّی کۉچی بیلن ملارووف نی اۉزیگه توتساق (اسیر) قیلیب آلگن اېدی.
ملارووف ایسکی ملارووف اېمس اېدی، جهادی ایشلردن فرصت تاپکنده، گلنارنینگ قۉیینیگه اۉزی نی تشلگن ملارووف بۉلگن اېدی.
او ایتیدی: گل اناریم، انسانگه عین یخشی یشم، اوی نینگ ایچیده کی حضور و اونینگ بیکله گن (انتظار تارتکن) بیر وفالی خانیم دیر.
یوره کدن ایته من سیز مېنیم قلبیم نینگ بیگیمی سیز دېب ایتیدی.
مېن عشق نی و حضورنی سیزنینگ تاتلی تیلینگیزدن و جنت وجودینگیزدن تاپکن من دېب ایتیدی.
ملارووف گلنارنینگ اۉینه گن اۉیینی نی بیلمه ی، اونی معصوم کۉریب، ایچدن اونی اۉزیگه دوست کۉرگن اېدی.
گلنار ملارووف نی هر باقیمدن (نگاه) قۉلگه آلگن اېدی، اېندی نوبت کېلگن اېدی اونینگ مال بارلیغی نی بیلیب آلسه.
بیر کېچه قیرمیزی کویلک نی کییېب، علیحده سفره آچیب، سفره نینگ اوستیگه تورلی طعام تیریب، بیر کیک بیلن ملانی بیکله دی. ملا اونینگ ایسته گیگه تام زمانده کېلدی، کۉردی که سفره یاتیتکن تامده آچیلگن و طعام بیلن توغیلگن کون اوچون کیک قۉییلگن.
گلنارنینگ قۉللری نی توتیب سۉره دی: بو کېچه خاص کېچه می؟
گلنار: البته خاص کېچه، بو کېچه مېنیم توغیلگن کېچه م.
ملارووف: وی وی نېگه خبر بېرمدینگیز سیزگه سوغات آلیدیم.
گلنار: هر تاتلی سۉزینگیز سوغات.
بو کېچه میز عشق کېچه سی بۉلسین.
گل انارینگیزنینگ ایسته گیگه بلکه بیر خدمت قیله سیز اېندی بو کېچه اوچون.
ملارووف: جانیم قربان گلیمگه، بویوروق بېرینگ، ایسته گنینگیز بۉله دی.
او کېچه گلنارنینگ شیطان عملی بیلن ملارووف اۉزی نی جنت ده حس اېتتی.
طعام یېیلیب توغیلگن کون مراسمی ایکّی سی نینگ آراسیده اۉتکندن کېین، گلنار یواش ـ یواش گپ نی باله لری نینگ اوستیگه کېلتیریب، باله لریمیزنینگ کېله جگی اوچون، مال ـ ملکیمیز بۉلسه، یخشی بۉله دی دېب، فکر یوریتی.
ملارووف اونده ی دوستلیک و عشق توتساقیگه بۉیین اینگن اېدی، گلنارنینگ هر بیر گپی اونینگ قلاغیگه پارله گن بیر قویاش مثالی بۉلگن اېدی و اونی یوره کدن آلگن اېدی.
گلنار عشق حرارت نی اوست سویه گه چیقریب ایتتی: اېندی باله لرمیز اوچون ایتسین لر یاریم، گوشه کنارده ییغیب ـ ییغیشتیریلگن مال ـ ملک میز بار می؟
ملارووف: البته بار.
مونچه جهاد قیلدیم اۉنلرچه مرته جانیم نی خطرگه تشله دیم، بۉلمه ی می؟
گلنار: قه یېرده؟
ملارووف کولیمسه لب و گلنارنینگ دوداغیدن اوپیب: طلا ـ دالرلریمیز بار، ایکّی یېرده کومیلگن.
بیر یېرده کی نی کمال الدین آپه اۉغلی بیله دی، او بیر باشقه سی نی مېندن باشقه هیچ کیم بیلمه یدی.
گلنار: یېرنی مېنگه ایتمه ی سیزمی؟
ملارووف: ایته من، سیزگه کۉرسته من.
گلنار: قچان؟
ملارووف: یقین زمانده.
گلنار ملانینگ اوستیگه بو باره اوچون کېتمه دی، اشتباه قیلمسین دېب، ظریف جانی نی قوچاقیگه تشلب ایچدن او بیلن سېویشدی.
بیر مرته جنتدن کوثر شراب نی ایچیریب، اونگه ایتتی: بو کېچه بیر قدح بیلن سووسه گنیم نینگ آتشی سۉنگمه یدی، ایکّینچی، اۉچینچی گه تیار بۉلینگ دېب دوداغیدن اوپتی و اوندن کېین ایتتی: ملا سیز پرچمی کمونستلرنینگ ایچیده سیاست نی اۉرگندینگیز، او پیتلر شراب ایچیدینگیز می؟
ملارووف: قیز مېنی گناهکار قیلمه نگ.
گلنار: ایتینگ ـ ایتنگ قنده ی بیر نرسه، مست قیلگنده، سېویشماق یخشی مزه بېره می؟
ملارووف: یه سیز نیمه دېسیز؟
شراب ایچماق می یوره گینگیز بۉلگن؟
گلنار: یۉق ـ یۉق مېن ایچمی من سیزگه ایچیریب، سیزگه جنت نی کۉرسته من.
مراکده من مست بۉلسنگیز، قنچه مېنی یخشی کۉره سیز دېب.
ملارووف: یخشی کۉرگنیمدن شکی نگیز می بار؟
گلنار: مراک.
مراک یامان نرسه اېمس.
ملارووف: خلقیلر ـ پرچمیلر، شراب ایچیش نی آیدین لیک سمبولی شکلده کۉره دیلر.
اگر بیر کیشی شراب ایچیب، نیچه سۉکیش نی اۉرگنسه، او کیشی اولر اوچون آیدین و وطنسېور کۉریله دی.
گلنار: قه نقه سۉکیش، آنه آتنگ دېب می؟
ملارووف کولیمسه لب: یۉق عزیزیم، ارتجاع، خائن، فیودال، کپیتالیست شونده ی معنی و منطقی بۉلمگن گپلر بیلن انسانلرنی و اولکه لرنی کیچیک توشیریب و ذهنیت نی شیطانلی قیلیب، خلق نی اصلی معنویتدن اوزاقلشتیریب، اۉزلری بیلن خلق نی هر باقیمدن مظلوم کۉریب و کۉرستیب، اۉز خطاسی نی کۉرمه ی و جامعه اخلاقی نی توبدن بوزیب گپیریشلری، سیاست منطقیده سۉکیش دیر.
اولر بیلن بۉلگن پیتلرده، چاره سیز اولر بیلن شراب سفره سیگه اولتیریدیم.
اولرکه بیرـ ایکّی قدح نی کوتریب باش نی شراب گه بېریدیلر، او پیت سیاست ایتیش نی باشلیدیلر.
اولرنینگ کلتوریده، عقل، شراب نینگ مستلیگیگه قوشیلگندن سۉنگره، سیاست گپیریش و سیاست اۉرگنیش باشله نیدی.
اولرنینگ کلتوریده، اۉقیب، فکر قیلیب و آره شتیریب بېلگی تۉپله ماق، یۉق نرسه اېدی، یېترکه شراب ایچیب، اۉنگدرلری نینگ آغزیدن، نیچه سۉکیش گپ نی اۉرگنگن بۉلسینلر اېدی، بۉلیدی.
ذات اۉزی رهبرلری اۉزلریدن باشقه برچه نی سۉکیدی.
افغانستان خلقیدن، اولر بیلن بیر عقیده ده بۉلمگنلر ارتجاع دېب سۉکیلیدی و دنیا دولتلری مینگ بیر حقارت بیلن سۉکیلیدیلر؛ اگر بیلگیلیک بۉلسه، مونچه رسوالیک بۉلیدی می؟
بو سیاست نینگ سۉنگی ییقیم بۉلمیدی می؟
همسایه ینگگه کیسک آتمه گین، تاش باشینگه یېمه گین دېگن بیر منطق بار، اولر بو منطق نی هیچ قچان بیلمه دیلر.
گلنار: خی شونده ی بۉلسه بیر روس شراب تاپینگ، ایسکی کونلر کبی ایچیب، او کېچه مېنگه سیاست اۉرگتینگ. قنی قنده ی بۉلیکن خلقی پرچمی کمونستلرنینگ سیاسی اخلاقی!
او کېچه مېن اېسه، جنتدن خوشلی بېریب، عشق نینگ عین تاتلی نرسه لری نی سیزگه اۉرگته من.
ملارووف: قه یېردن تاپه ی؟
بۉلمه یدی!
گلنار: بۉله دی بۉله دی گل انارنگیز اوچون تاپه سیز.
گلنارنینگ باستیرگن اصراریگه ملا چاره سیز بۉلیب ایتی: منشی گه ایته من کېلتیرسین اونده ی بۉلسه.
گلنار: قیسی منشی؟
ملارووف: اوف قۉلینگیزدن سِر قالمه دی، سوو یوزیگه چیقتی سِرلریم، ایلچه منشی نی ایته من.
گلنار: ایلچه منشی بیلن دوستلیکینگیز بار می؟
ملارووف: گپ آغیزنگیزدن چیقمسین، او کندوز کمونست کېچه مجاهد و مېن کندوز مجاهد کېچه کمونست.
یعنی کندوزلر بیزلر بیر بیراو بیلن دشمن، کېچه لر اۉز منفعتلریمیز اوچون دوست.
افغانستانینگ هر یېریده، حقیقت موندن عبارت اېمس می؟
گلنار: بیلمم، مونده ی می؟
ملارووف: مونده ی مومنده ی!
خدا اوردی بکون روس نی، ایرته بیر باشقه اولکه نی، چونکه بدبخت اولکه لر بیز افغان خلقی نی، قول و قرارگه توزگین انسانلر دېب اۉیله یدیلر لېکن بیلمه یدیلر ناتۉغری لیکدن باشقه نرسه بیزلرده یۉق!
گلنار: بیلمم، شونده ی می؟
ملارووف: البته شونده ی. خلقی پرچمی کمونستلرنینگ رهبرلری، مجاهد قوماندانلر و مجاهد رهبرلر بیلن گیزلی شکلده دوستلیک قورگنلر.
بو ملک بو خلق نی دنیا تنیمه دی و تنیالمه یدی چونکه بیزلرده حقیقی مقدس دېگن بیر نرسه یۉق؛ اونینگ اوچون هر نرسه نی رسوا قیلگن بیر خلق بیز ملت.
قانونسیز توپراقلر ـ 19
گلنار او کېچه شراب نی ملارووف نینگ اوستیگه قۉییب، ملانینگ منشی بیلن بۉلگن سِری نی اۉرگندی.
ایسکی زمانلرده، بیر استادنینگ، بیر اۉرگنچی سی (شاگرد) بیلن، قوماش (تکه) توقیتکن کارخانه سی بار اېکن.
استاد دن کۉپراق او اۉرگنچی نینگ نامی چیققن اېکن؛ جوّده یخشی قوماش توقیدی دېب.
سپاریش اوستیگه سپاریش، اولرنینگ کارخانه سی نی شهرتگه آلیب بارگن اېکن. بیر کون سپارش بېرگن بیر کیشی، او اۉرگنچی گه ایتکن: ماشالله توقیگن بیر نقش نگار بیلن نام سالدینگ، نېگه بیر نقش نگارگه اوره لیب قالگن سن، نېگه باشقه نقش نگار نی تۉقیمی سن دېب سوال بېرگن. اۉرگنچی کولیمسه لب ایتکن: بو نقش نگار استادیم نینگ مېنگه تیارله گن نقش نگاری دیر. استادیم قیسی نقش نگار نی مېنگه اۉرگتیب، اۉنگیمگه قۉیسه، مېن او نقش نگارنی تۉقیمن دېب جواب بېرگن.
بیز انسانلرنینگ حیاتی، شونده ی اېمس می؟
قدریمیز، اۉنگیمیزگه سۉرگن نقش نگار نی، تۉقیمه ی میز می؟
گلنارنینگ اصرارلری ملارووف نی چاره سیز قیلدی. ملارووف بیر روس شراب نی منشی دن آلیب کېلتیریب گلنارگه بېردی و ایتی: منه خواهله گن شراب.
اېندی نیمه قیله سیز بونی؟
گلنار: خاطره کېچه بۉله دی بو کېچه.
نیمه قیله من بو کېچه؟ کۉره سیز.
گلنار خاطره کېچه دېب ملا نینگ کۉنگلی نی خوش قیلیب، ایشگه یوبار دی. اۉزی او کېچه مزه لی طعاملر پیشریب، تیارله دی.
باله لر که خادمه نینگ یانیده اېدیلر، سفره نی ینه یاتیتکن تامگه قورماقچین بۉلدی. سفره دن اول ملانی چقیردی، ملا اېسه، اونینگ ایتکن زمانیده کېلدی.
حمامده ایسّیق سوو تیار اېدی، ملا نی آلیب باریب اونینگ جانی نی یوویب، اونی سفره نینگ اوستیگه یوباردی، اۉزی اېسه، گلابی خاللی چیرایلی البسه سی نی کییب، لب ـ یوزی نی آرایش بېریب، بیر پری مثالی بۉلیب، سفره نی آچدی و پیشیرگن تورلی ـ تورلی طعاملردن سفره نینگ اوستی نی تولدیردی و شراب نی جامگه قۉییب، بیر قدح بیلن یانیگه آلدی و ملاگه ایتی: کېلینگ یاریم بو کېچه حقیقی جهاد کېچه نگیز بۉلسین!
ملا کېلیب اولتیردی. گلنار اېسه، ناز بیلن قدح گه شراب قۉییب، ملانینگ اۉنگیده قۉیدی و دوداغی نی دوداغیگه قۉییب اوپیب ایتتی: بویورینگ ایچیب مېنگه سیاست اۉرگتینگ.
ملا کولیمسه لب: سیز بیر پری می سیز، یۉقسه بیر شیطان می سیز؟
بو هنرنی قه یېردن اۉرگندینگیز؟
گلنار: مزه بېردی می؟
سیز، دوداققه عاشق اېمس می سیز؟
نکاح نگیزگه کیرگندن بیری، خواهله گنینگیز بو صمیمیت، اېمس می؟
ملا: عشققه روا بۉلگن هر نرسه، دینمیزگه و کلتوریمیزگه روا اېمس می؟
مېن سیزگه قربان!
او هنر بالشنغیچ اېدی، گلنار مینگ بیر هنرنی اۉینه ب، ملانی مست قیلیب، جنت باغچه گه آلیب باردی.
ملا یخشی مست بۉلیب نشه بۉلگنده، گلنار ملایم سېس بیلن ایتی: یاریم کېچه اوزون یواش ـ یواش ایچیب، سېویشه میز.
کېلینگ بو ملایم هواده، دشقریگه چیقیب هوا آله ی لیک.
ملا ذاتاً روح ـ جسمی نی گلنارنینگ عشقیگه بېرگن اېدی، اونینگ ایسته گیگه هر ایش نی قیلیدی، دشقریگه چیقتیلر.
دشقریدن هوا آلیب گنار ایتی: یاریم دالرـ طلالر قه یېرده کومیلگن؟
ملارووف مست لیکدن و نشه لیکدن قۉلی نی آغزیگه آلیب باریب، اوش دېب یریم یومه لاق قیلیب ایتی: یوکسک سېس بیلن گپیرمنگ، هیچ کیم خبر بۉلمسین.
یورینگ کۉرسته من دېب گلنارنی حیوان خانه گه آلیب باردی و ایتی: شو اینه ک بار کی، اوشه نی یانیگه بارینگ، یېم ییتکن یېرنی یانیده ملایم توپراق بار، اوستیگه، ینه ک لرنینگ پیسلیکلری تشللگن، اوشه یېرنینگ بیر متر تگیگه اصل خزانه کومیلگن.
کمال الدین هم بو خزانه دن خبرسیز. سیز، سیز بۉلینگ آغزینگیزدن چیقرمنگ.
گلنار: چقره من می؟
ملارووف: یارینگیزنینگ عقلی قنده ی؟
هوشیار اېمس می من؟
گلنار: البته هوشیار سیز.
هوشیار بۉلمه سنگیز، مېن دیک بیر پری نی آلالیدینگیز می؟
ایکّینچی بایلیکیمیز قه یېرده؟
ملارووف: وی قه یېرده دېگن آغزینگیزگه صدقه، یوروینگ کۉرسته من دېب بو مرته تاملرنینگ آراقه سیگه آلیب باردی بیر ناک درخت بار اېدی اونینگ بیر یانی نی کۉرستیب ایتی: بو یېرده ـ ده کومیلگن خزانه میز بار، کمال الدین بیلن کومگن بیز.
بو خزانده هم کۉپ نرسه لر بار، بلکه بیر میلیون امریکا پولیگه برابر بۉلسه.
گلنار: جوده یخشی بو ایکّی خزانه دن باشقه بیر نرسه بار می؟
ملارووف: بیرازی قۉلینگیزده بار صندوق نینگ ایچیده، بیرازی کمال الدین یانیده بار، مجاهدلر نینگ یېیم ـ کییمی اوچون.
سیز مراک اېتمنگ پاکستاندن کېله دی، منشی بیلن بیرلیکده قیلگن ایشلرمیزدن کېله دی.
اوروشلردن غنیمت شکلده خلقدن یاغمه لنه دی.
کېله دی او کېله دی هر تورلی بۉلیب کېله دی.
گلنار او کېچه ملارووف نی ایسته گیگه هر تورلی اۉیین نی اۉینه ب، اونینگ بیلن یوره ک ایچیدن سېویشتی.
گلنارنینگ هدفیگه ملانینگ خوش توتیب، بیرـ بیر پلان نی اویگله ماق (اجرا قیلماق) بار اېدی، اونینگ اوچون او بیر شیطان بۉلگن اېدی.
انسان عجیب بیر بارلیق دیر، یاش کېله دی عمرنینگ سۉنگیگه، بارلیغی یوز سنه یېسه، توگلمه یدی، ینه حلالدن قاچیب، حرام یېماغچین بۉله دی.
سفره سی نینگ اوستیگه تورلی ـ تورلی یېماقلر (طعاملر) آیاق تگیگه سۉنگ مدل اره وه (موتر) اوستگه قیمتلی البسه، یا شرف، وجدانی؟
تېوره سی نی مال ـ ملک بیلن تولدیره دی، اولادلری نی حرام ییغگن مال ملک بیلن تربیه بېره دی.
بو برچه تلاش، بیر کیشی نی ایکسیکسیز (مکمل) توزه تاله می؟
یا بو حرام زنگینلیک بیلن باشقه لرنینگ حقیقت نی بیلیب آلیب، او حقیقدن اۉزی نی کۉراله می؟
اگر بیر عایله نینگ ایچیده حرام یېماق حلال یېماق شکلده کېلگن بۉلسه، عایله نینگ ایچیده کی کۉزلر کۉرمسه ـ ده، تشتقری ده کی کۉزلر محقق اونی کۉره دی.
او پیت او کیشی، عایله سی بیلن اۉزی نی مکملیکدن چیقریب، انسانلرنینگ کۉزیگه ایکسیک (مکمل بۉلمگن) کۉریلگن بۉلمه ی می؟
بو اخلاق، بیر عایله نینگ شرفی گه ارزی می؟
گلنارنینگ پلانی بیرـ بیر اویگلمه گه (اجراات) باشللنگن اېدی، حکیم جان نی خلوت بیر زمانده یانیگه چقریب ایتی: سیزگه بیر سپاریش بېره من لېکن هیچ کیم خبر بۉلمسین.
سیز مېنگه ینگی چیققن عکس آلیتکن مکینه دن بیر دانه تاپیب ساتیب آلینگ.
حکیم جان: او قنده ی نرسه، کامره می؟
گلنار: البته؛ اتومات عکس آلیب چیقره دی.
حکیم جان: هه بیلدیم عکس آلگندن سۉنگره بیرآز شمال بېره سیز عکس آچیلیب کۉریله دی.
گلنار: هه برکت تاپینگ اوشه مکینه دن.
حکیم جان: بو بیزلرنینگ یانیمیزده کی بازارده یۉق لېکن سپاریش بېرسم بلکه فوتوگرافچی (عکاس) تاپر.
گلنار: سپاریش بېرینگ قنچه ایسته سه پول بېرینگ اگر قوماندان کۉریب قالسه مراک اېتمنگ باله لرنی عکسی نی خاطره اوچون آله میز دېیمن.
قومندان سیزنی، نی زمان بازارگه یوبارسه بو سپاریش نی بجرینگ.
حکیم جان: یوره کینگیز تینچ بۉلسین گپ یۉق.
گلنار کۉپراق پول بېریب بیکله مگه (منتظرگه) بۉلدی. حکیم جان بازارگه بارگنده فوتوگرافچی نینگ یانیگه باریب سپاریش بېریب فوتوگرافچی نینگ ایسته گیگه پول بېردی.
مکینه نیچه کونده قالمه ی گلنارنینگ قۉلیگه یېتیشدی.
مکینه (کامره) کېلگندن سۉنگره، حکیم جان بیلن باله لرنی عکسی نی آلیب، حکیم جان نینگ قۉلی نی مکینه گه اوستون قیلدی.
او خلوت بیر کون نی بیکله دی آپه اۉغلی کمال الدین نی سقیشتیریب، آته سی نینگ اُۉلیمی اوچون اعترافی نی آلسه.
آره دن کونلر اۉتتی، قوماندان بیر کون بیر اوروش اوچون عسکرلرنی تیارله دی، قرارگاه ده سین قالگین دېب کمال الدینگه بعضی بویوروقلر بېردی.
گلنارنینگ ایسته گی بیلن حکیم جان نی هم قرارگاه گه قۉییب، اۉزی بیر بۉلیم عسکرلر بیلن جهاد اوروشیگه کېتتی.
گلنار سېس نی قید قیلماق اوچون سېس قیدیچی نی ـ ده حاضرلنگن اېدی، اونی سېس قید قیلماق اوچون، کۉزلردن اوزاق، سالن نینگ بیر یېریگه یېرلشتیردی.
حکیم جان نی یان تامگه قۉییب، سیز شو یېردن پرده نینگ بوشلیگیدن بیزلرنینگ عکسی میز نی آله سیز دېب، تاکتیکلر نی اۉرگتتی.
او ایتتی: مېن اۉزیم نی کمال الدین گه تشله گنده، اوست ـ اوستگه عکس آلی بېرینگ، ایچیدن بیر دانه سی ایشی میزگه یره ی دی دېب اونگه نیچه مرته اویگیلمه (تمرین) شکلده کۉرستتی.
همه برنامه توزلگنده، باله لرنی خادمه گه قۉییب، آپه اۉغلی کمال الدین نی سالن گه چقیردی. کمال الدین سالن گه کیرمسدن اول، سېس قیدیچی نی ایشله تیب، پرده نی حکیم جانینگ عکس آلیشیگه عیارله دی. کمال الدین سالُن گه کیرگنده سالُن نینگ اۉرته سیگه توردی کمال الدین هم اونینگ قرشی سی گه توریب ایتتی: ینگه بیر بویوروقینگیز می بار بویورینگ!
گلنار: یۉق بویوروق یۉق، مېن اوشه قیزنی سیزگه آلماقچین.
کمال الدین قزریب، ینگه او مېنگه بۉلمه یدی، زمانی کېلنده باشقه بیر عایله دن آله من.
گلنار: نېگه تجاوز بۉلگن اوچون می؟
آپه اۉغلی: نیمه نیمه؟ تجاوز؟ نیمه دېسیز؟
گلنار: اۉزینگیزنی یان سوقاققه (کوچه) اورمنگ هر گپ نی بیله من.
اونگه قنده ی تجاوز قیلگنینگیزنی، آته سی نی قنده ی قورقیتگنینگیزنی، مجاهدلرگه قنده ی بویوروق بېرگنینگیزنی همه سی نی بیله من.
بو گپلردن قوماندان خبرسیز، قنده ی قوماندانینگ آراقه سیدن یامان ایشلرنی قیلگنینگیزنی همه سی نی بیله من.
آتم نی قنده ی بوغیب اۉلدیریب، قوماندان بیلمسین دېب قودوققه تشله گنینگیز نی بیله من.
آپه اۉغلی: آته نگیزنی مین اُۉلدیرگنیم یۉق.
گلنار: سیز اُۉلدیرگن بۉلمسنگیز حقیقت نی تۉغری شکلده ایتینگ.
منشی بیلن قوماندانینگ آره سی ده کی گپلردن هم سیزنینگ خبرینگیز بار. ایلچه نینگ پولی نی قنده ی یاغمه له گنینگیزنی، همه سی نی بیله من.
اېندی سیزگه بیر یۉل قۉیه من، اگر او یۉلده مېنیم بیلن دوست بۉلسنگیز قسم ایچه من که نه سیزدن خفه بۉله من و نه رازینگیزنی قوماندان گه ایته من و نه قومانداندن خفه بۉلیب، ایسّیق یېریم نی سوویته من.
آپه اۉغلی: نیمه قیله ی من؟
گلنار: سیز ایکّی باره گه تۉغری بېلگی بېرینگ، بیرینچی سی آتم قنده ی اُۉلدی، ایکّینچی سی منشی بیلن قنده ی ایلیشکی (رابطه) لرینگیز بار.
آپه اۉغلی: آته نگیزنینگ اُۉلیمیدن خبریم یۉق، منشی نینگ ایلیشکی سیدن، ذاتاً خبرلی سیز.
گلنار: آتم نینگ اُۉلیمیدن تۉغری شکلده بېلگی بېرمسنگیز مېن وقتینگیزنی آلمی من بارینگ ایشینگیزگه بارینگ.
مېن برچه گپ نی قوماندان بیلن برچه مجاهدلرگه ایته من. اېندی نیمه بۉلسه بۉلسین!
هه شونی بیلنگ اگر سِر چوزیلمسین (افشا) بونی اُۉلدیره من دېسنگیز، آلینگ مېنی شو حاضر اُۉلدیرینگ، چونکه قدم نگیزنی تشقریگه قۉیگندن سۉنگره، بو گپلرنی هر کیمگه ایته من، اوندن سۉنگره سیز بیله سیز قوماندان!
یا شو حاضر اۉلدیریب مېندن قوتیلینگ یا رسوالیک نی بیکله ینگ یا مېنیم بیلن دوست بۉلینگ، باشقه یۉل یۉق!
آپه اۉغلی: اُۉلیمدن قورقمه ی سیزمی؟
گلنار: هر انسانینگ عجلی، اونی اُۉلیمدن قوتیلتیره دی.
اگر عجل کېلگن بۉلسه، قنده ی قیلسم ینه اُۉله من.
اگر عجل کېلگن بۉلمسه، اُۉلدیره من دېسنگیز، عجل قوتیلتیره دی؛
اېندی گپ سیزده!
آپه اۉغلی: باولله آتنگیزنینگ اُۉلیمدن خبریم یۉق.
گلنار: شونده ی بۉلسه بویورینگ ایشینگیزگه کېتینگ.
آپه اۉغلی: گناه سیز بۉلگنیم نی قبول قیلدینگیز می؟
گلنار: مېن قبول قیلدیم، دېدیم می؟
آپه اۉغلی: باور قیلینگ خبریم یۉق.
گلنار: سیزنی کۉرگن کیشی بار. هویتی بیللی بۉلمگن بیر کیشی بیلن آتم نی قودوققه تشله گن سیز، کۉرگن کیشی ایکّی نیزنی کۉرگن.
آپه اۉغلی: او کیم دیر آتی نی ایتینگ؟
گلنار: جوّده کۉپ عقللی سیز؛ ایتسم باریب اُۉلدیرینگ هه!
آپه اۉغلی: مېن جلاد می من؟
گلنار: بۉلمسنگیز گرچک نی باش ـ اداغ قیلیب ایتینگ.
آپه اۉغلی یامان وضعیتده قالگن اېدی، اگر ایتسه بیر بدبختلیک، ایتمسه باشقه بدبختلیک.
چورتگه کېتتی چاره سیز بۉلیب ایتتی: اېندی مېن سیزگه نیمه دېیه ی؟
تۉغری ایتسم اۉزینگیز دربدر بۉله سیز، ایتمسم ینه دربدر بۉلیب مېنی قوماندان بیلن دوشمن قیله سیز.
گلنار: کیمگه ایمانینگیز بار؟
آپه اۉغلی: خداگه.
گلنار: قرآن نی کېلتیرینگ قۉل قۉیه من، ایتکن گپلرینگیزنی بو کون ایرته قیلمی من، باله لریم اوچون و اۉزیم نینگ کېله جگی اوچون زهر بۉلسه ـ ده، ایچه من.
آپه اۉغلی: ایشانه ی می؟
گلنار قرآنکریم نی آلیب کېلیب ایتتی: شو مقدس کتبیمیزگه یمینیم بۉلسین، هیچ کیمگه ایتمی من.
آپه اۉغلی: سیزگه نیمه فایده سی بار؟
گلنار: ایچیم نی یېگن بیر قورت بار، ایتسنگیز روحیم سکونت تاپه دی.
آپه اۉغلی چاره سیز بۉلیب ایتتی: آته نگیزنی مېن اُۉلدیرمه دیم، او اۉزی نی اۉزی بیزلرنینگ قۉلیمیزگه اُۉلدیرتیردی. قوماندان گپیرماق اوچون آلگن اېدی او گپیرمه ی باشله دی سۉکماق نی.
اونینگ آغزی نی ییغماق اوچون، آغزی نی باغله ماققه چلیشتی، بو حادثه بۉلدی، چاره سیز اونی قودوققه آتیک.
گلنار ینه بیر اۉیین اۉینه ب ایتتی: رحمتلی آغیزدن یامان اېدی، تۉغری ایته سیز قیشلاقده هم قوماندانینگ آرقه سیدن گپیریدی. او آپه اۉغلی نی اونده ی گاز گه کېلتیریب حقیقت نی آغزیدن توکیب آلدی او پیت آپه اۉغلی گلنارنی اۉزیگه یقین کۉردی.
آته سی نی گپلری که توگلدی (قالمه دی) گپ نی منشی دن آچیب بار یۉق سِرلرنی آغزیدن آلدی.
منشی نینگ سِرلری کمال الدینگه بیر ضرر بېرمی دی، آب ـ تابی بیلن باش ـ اداغ قیلیب ایتتی و برچه گپلر سېس قیدیچی گه قید بۉلدی.
گپلر بیتکندن سۉنگره کمال الدین: منه هر راز ـ سِر نی ایتیم، سیز بو تجاوز مسئله نی اېندی اونوتینگ. (فراموش)
گلنار: سۉزیم سۉز، شو پیتدن سۉنگره، اگر بو باره لر اوچون مېنیم آغزیمدن بیر گپ ایشیتسنگیز، مېنی بیر پیس انسان دېب ایتینگ.
بو گپلردن سۉنگره گلنار: سیز وعده بېرینگ مېنیم بیلن یقین دوست بۉله سیز؛ البته صمیمی دوست.
آپه اۉغلی قنده ی دوست دېب سوال قیلگنده، گلنار اۉزی نی اونینگ قۉللریگه تشلب ایتتی: وه باشیم دۉندی (ایلندی)!
او پیت حکیم جان عکس آلماققه باشله دی، کمال الدین نیمه بۉلدی سیزگه دېگنده، گلنار کمال الدین نی یقه سیدن تارتی، کمال الدینینگ بۉینی خم بۉلیب، لبی گلنارنینگ لبیگه یقینلشتی، او پیت حکیم جان ایکّی عکس آلدی.
گلنار نیچه لحظه او وضعیتده اۉزی نی کمال الدین نینگ قۉللریگه تشلب، باش دۉنمه هنری نی اۉینه دی.
اوندن سۉنگره باشی نی کوتریب ایتتی: کمال الدین خان گپلر باشیم نی دۉندیردی (ایلنتیردی) اگر ممکن بۉلسه خادمه گه ایتینگ مینگه لیمو شربت قیلسن.
سیز یوره ک تینچی بیلن ایشینگیزگه بارینگ، مېن خام بیر عیال اېمس من، سِر توپراققه کومیله دی.
کمال الدین بۉلگن وضعیتدن شاشکین ـ شاشکین بۉلیب سالُن دن چیقتی.
کمال الدین کېتکندن سۉنگره، قیدیچی نی اېشیتتی، بیرـ بیر برچه گپلر قید بۉلگن اېدی.
حکیم جان عکسلرنی کېلتیردی، عکسلردن ایکّی عکس، کمال الدین گلنار نی زور بیلن تارتیب اۉپکن بۉلسه، اونده ی وضعیت نی کۉرستیدی. عکسلرنی حکیم جان کۉریب: بو قنده ی بولدی قنده ی سیزنی اۉپماقچین بۉلدی؟
گلنار: او اۉپماقچین بۉلمه دی، مېن یقه سیدن تارتکنده، سیز سول یاندن (چپ طرف) عکس آلدینگیز، سول یاندن مېنیم قۉلیم بیلن تارتگن وضعیتیم کۉریلمه دی.
حکیم جان: اېندی نیمه قیله سیز قوماندانگه می کۉرسته سیز؟
گلنار: سیزنینگ بو گپلردن خبرنگیز یۉق بۉلسین. بیرـ بیر پلانلرنی اویگی لب (اجراقیلیب) هدفگه باره میز، اگر بیر گپ یا بیر سِر افشا بۉلسه، یوره کدن بوزیله من دقت بۉلینگ.
حکیم جان: مېنی اونده ی چقورگه تشله دینگیز، خواهله سم ـ ده، جانیم نی قورقیشیدن آغزیمدن چیقرالمی من.
گلنار: هه شوندی هوشیار بۉلینگ. هوشیاربۉلینگ که، بو اۉیینلرنینگ سۉنگیده، قازنیم، مېن ـ سیزدن بۉلسین.
قانونسیز توپراقلر ـ 20
ایسّیق بیر هوا ده، بیر یۉلچی یۉلگه توشه دی. یۉلی نینگ اۉرته سیده بیر چۉل بار اېکن، ایسّیقدن بقیب بیر گولگه (سایه) اختره دی.
او کۉره دی نه بیر دیوارگولگه سی بار و نه بیر درخت گولگه سی بار، او قېینچلیک بیلن چۉلدن اۉتیب مقصدگه باره دی.
آره دن نیچه آی اۉتکنده، بهار موسیمی کېله دی، او بیر تال نی بازاردن ساتیب آلیب، او چۉل نینگ اۉرته سیگه ایکه دی.
او، او کوندن سۉنگره هرکون بو تال قورومسین دېب، قیشلاقدن سوو کیلتیریب تالگه بېره دی. بیر کون باشقه بیر یۉلچی او چۉلدن اۉتکنده، چۉل اورته سیده بیر تالگه سوو بېریب تورگن بیر کیشی نی کۉره دی، یقینلشه دی حیرت بیلن: بو چۉلده بو تال قورومی می دېب سۉره یدی.
او کیشی ایته دی: هر کون قیشلاقدن سوو کېلتیریب بو تالگه بېره من، امید قیله من قرومه ی، کتّه درخت بۉلسین دېب.
امید شونده ی یخشی بیر نرسه، بولمه یتکن بیر چۉلده بیر درخت نی عقل نینگ ایچیده، یشه تسه بۉله دی.
گلنارده بیر امید بار اېدی، خودّی چۉلده تال ایکن کبی او کېله جگی اوچون بیر امید بیسله گن (پروریش) اېدی.
او اۉیین ایچیده اۉیین قوریب، بیر یاندن ظالم ملارووفدن قوتیلماغچین اېدی و باشقه یاندن، کېله جگی اوچون بیر یۉل چیزگن اېدی.
انسان مطلوع لیگنی (سعادت) باشقه یېردن تاپماق ایسته یدی، حال بو که، مطلوع لیک انسانینگ اۉز ایچیده گیزلی (پنهان) دیر.
بو حقیقت انسان اوچون بیر سِر دیر؛ یالغیز او کیشی بو سِرگه اېریشه دی، اگر اۉزیگه قره ب، اۉز ایچی نی بیلیب آلالسه.
گلنار یامان بیر وضعیتده اۉزی اوچون مطلوع لیگنی اۉز ایچیدن اخترگن بۉلگنده، عقلی ایشله ماققه باشله دی.
او عکس و سېس قیدی نی، بارـ یۉق برچه سِرلر بیلن بیلیب آلگندن کېین، نوبت کېلدی آپه اۉغلی نی قوماندانینگ اوستیدن اۉلدیرماققه.
او ملارووف نی هر باقیمدن اۉزیگه توتساق (اسیر) قیلیب آلگن اېدی، اگر عکس بیلن بیر عقلی حکایه اویدیریب ملانینگ اۉنگیگه آپه اۉغلی نی آتسه اېدی، ملاگه باشقه یۉل قالمیدی، آپه اۉغلی سی نی اۉلدیریدی.
ملارووف اوروشدن کېلگندن سۉنگره، بیر کېچه گلنار اونینگ روحی نی سېویشیب آلیب، سېویش ماغنی تام اوست درجه سیده ایتتی: یاریم مېن کمال الدین نی مقصدلی بیله من.
ملارووف: قیسی یاندن بو فکرگه اېریشتینگیز؟
گلنار: مېنگه مقصدلی قره یدی.
ملارووف کولیب ـ کولیمسه لب: ممکنی یۉق، او مېنگه و مېنیم ناموسیمگه وفالی بیر ییگیت.
گلنار: سیزچه مېن یالغان می ایته من؟
ملارووف: اثباتینگیز بار می؟
گلنار: بۉلسه قیزغین آتشگه تیمیر توشیب قیزگن دیک بیر ایش قیلمه ی سیز می؟
مېنگه قول ـ قرار بېره سیز می؟
ملارووف: هزل له ی سیز می؟ یا چین گپیره سیز می؟
هزل له سنگیز تۉغری بیر اۉیین اېمس، اگر چین گپیرسنگیز بو کېچه سی ایرته بۉلمه یدی.
گلنار: منه ـ منه سیزنینگ اچّیقینگیز مونده ی بۉلسه، بیر رسوالیک بۉلمه ی می؟
مجاهدلرینگیز بو سِر دن خبر بۉلسه لر، سیزگه بیر عزت بیلن سیاست قاله می؟
آپه اۉغلینگیز سیزنینگ آپه نگیزنینگ اۉغلی اېمس می؟
ملارووف: چین ایته سیز می؟
مونده ی خیانتی بار می؟
گلنار: چین ایته من لېکن مېنگه قول بېرینگ، نیمه قیلسنگیز بیر پلان ایچیده قیلینگ.
ملاروف چورتگه کېتیب: تۉغری ایته سیز بو گپ مېنیم بارـ یۉق کۉچ ـ قوتیمگه ضرر بېره دی، پلانلی ایش قیلماغیم شرط، اېندی مینگه سند کۉرستینگ.
گلنار ملارووف نی خواهله گن قیامگه کېلتیرگندن سۉنگره ایتتی: آپه اۉغلی مقصددن آشیب مېنگه سوولنماغنی باشلتکن اېدی. مېن چاره سیز بۉلیب سېس چیقرالمی دیم. اۉنگیمده ایکّی یۉل بار اېدی یا سند بیلن سیزگه ایتی دیم یا اونینگ ایستکلریگه اینیلیب، تسلیم بۉلیدیم. چاره سیز بۉلیب قالگنده، حکیم جانگه رجا (خواهش) اېتیم بازاردن بیر عکس آله یتکن مکینه ساتیب آلیب کېلسه، حکیم جان بیر مکینه ساتیب آلیب کېلدی. سیز که اوروشگه کېتینگیز، بیلیدیم او اۉز مقصدی اوچون مېنی خلوت بیر زمان و خلوت بیر یېرده سقیشتیریب، خواستیگه اېریشماق خواهله یدی. مېن اېسه اونینگ او رذیلیگی نی بیلیب، حکیم جان نی سالُن تامنینگ یانیده کی تامگه مکینه بیلن تیارله دیم و اۉزیم سالُن ده تیکیش تېکیب اولتیردیم. او یوره کدن قرارسیز اېدی مېنی خلوت کۉرگنده کېلیدی ینه مېنی گۉزلیگیم نی ایتیب، مېنی سقیشتیریدی.
او وضعیت نی خلوت کۉریب کېلدی و مېنی سقیشتیردی. مېن قنچه ایتسم، بو ایشینگیز تۉغری اېمس مېن سیزنینگ دایی نگیزنی خانیمی دېسم ـ ده فایده اېتمه دی، مېنی اۉزیگه تارتیب اۉپماقچین بۉلدی. او اثناده حکیم جان اوست ـ اوستگه عکسلر آلگن اېکن، او عکسلردن بیر دانه سی اۉپی دېگنده آلیلگن اېکن.
اواثناده اونینگ قۉلیدن اۉزیم نی قوتیلتیریب، باله لرنینگ یانیگه چاپتیم، منه او عکس منه شو.
عکس نی که ملارووف کۉردی، عقل باشیدن کېتتی، دېوانه اوضاع شکلده بۉلیب، آپه اۉغلی نی اۉلدیرماق اوچون یېردن توردی، گلنار ییغلب ایتتی: قنی ساووق قانلی بۉلیدینگیز؟
منه اېندی سیزنینگ بو آلاوینگیزنی قنده ی اوچیره ی؟
بو گپ نی باریب اتکنینگیزده، سیزگه اعتبار عزت بیلن، مېنگه آبرو قاله می؟
ملارووف: سېن نیمه دېسن، مېن سېن هزل بیر گپ توزتیب بیر اۉیین اۉینه ماقچین سن دېب ساووق قانلی اېدیم، اېندی بغریم یانگن بو ناموس سیز اۉز ینگه سیگه کۉز قیزرتیرگن بۉلسه، مېن ساووق قانلی بۉله ی می؟
گلنار: بۉله سیز و ساووق قانلی بۉلیب قیله یتکن ایشینگیزنی قیله سیز.
مونده ی چوغ آلاو بۉلیب، مېنی سېن دېب ایتیب، بو وضعیتده بیر ایش قیلسنگیز هر نرسه نی قۉلدن بېره سیز؛ حتی مېنی، حتی اولادلرینگیزنی.
ملارووف: اچّیقدن کۉز یاش توکیب: کېچیرینگ بیلمه ی آغزیمدن سېن سۉزی چیقتی، اېندی سیز ایتینگ قنده ی قیله ی؟
گلنار: کیم اوردیگه بېرینگ!
ملارووف: کیم اوردیگه؟
گلنار: البته کیم اوردیگه بېرینگ.
یقین زمانده اوروش یۉق می؟ اوروشده آرقه سیدن اورینگ روحی بیلمسین، او سیزنینگ آراقه نگیزدن اورمه دی می؟
ملارووف چورتگه توشیب: تۉغری ایته سیز اونده ی فرصت اوروش زمانیده تاپیله دی، البته بیر نیچه کونده قالمه ی، بیر اوروش باشله نه دی او اوروشده اونده ی اوره من روحی بیلمسین.
گلنار: هه یاریم شونده ی قیلینگ.
حکیم جان بو سِرگه شاهد بۉلدی قنده ی تۉغری ییگیت می؟
ملارووف: اونگه گپ یۉق.
او بیله دی اگر آغزیدن قاچیرسه عایله سی بیلن بیرلیکده اُۉله دی.
مېن بو حرامزاده کمال الدینگه حیران من، مونده ی نامرد بۉله می، اۉز جان جگریگه؟
گلنار: تۉغری ایته سیز، مېن کۉپ عذر زاری قیلدیم بۉلمه دی.
مېنگه ایتتی اگر قوماندانگه ایتسنگ قوماندان سېنینگ گپینگه باور قیلمه یدی اۉرته ده اۉزینگ رسوا بۉلیب، قوچاغیمگه توشه سن دېدی.
ملارووف: اگر شو عکس بۉلمسه اېدی، اونینگ ایتکن گپی بۉلیدی چونکه اونگه کۉپ باوریم بار اېدی.
یخشی بۉلدی بو عکس نی الگن اېکنینگیز، بولمسه... یا هو اونی شو کېچه باید اۉلدیرسم دېب ینه قیزغین بیر تیمیرگه اۉخشه ب آلاولندی، گلنار ینه ملایم گپلر بیلن قناعت بېردی.
گلنار خطرلی بیر اۉیین اۉینه گن اېدی. بو اۉیینده یا مظفر بۉلیدی یا بجریکسیز بۉلیب اُۉلیب کېتیدی.
انسان، اۉتکن حیاتی نی انگلب (درک قیلیب) اۉزی بیلن صلح قیلمسه، کېله جگ نینگ قرشی سیده مجادله قیلالمه یدی.
اگر انسان اۉتکن حیاتی نینگ وسوسه لریگه توشیب قالگن بۉلسه، تېرن قودوققه توشکن بۉله دی، قۉلای (آسان) بیچیمده (شکلده) او قودوقدن چیقالمه یدی.
اۉز قودوقیدن چیقالمگن انسان، او قودوقنینگ قارانغی لیگیگه قبه لیب قاله دی.
او کېچه ملارووف قیزغین بیر تیمیر بۉلگن اېدی. او کېچه دن سۉنگره اونینگ عقلیده، آپه اۉغلی سی نینگ اُۉلیم پلانی تاپیلگن اېدی.
او کیشیلیکدن ساووق قانلی و پلانلی بیر کیشی اېمس اېدی. او هر اۉلای (حادثه) نینگ قرشی سیده عجله چی و پلانسیز و ییقیب توکیتکن بیری سی اېدی؛ خودّی خلقیلر پرچمیلر دیک.
خلقیلر و پرچمیلرده هیچ بیر زمان اۉیلاو ایش قیلیش اۉیلاو گپیریش بۉلمه دی. بیر چوغ آلاو دیک کېله جگ نی اۉیله مدن گپیرماق اولرنینگ یشم طرزی بۉلدی.
اۉیله مدن گپیرماق، انسان نی بیریاندن قېینچیلیکه سوره دی و باشقه یاندن یالغان آیتماققه توتساق بېره دی. خلقیلر و پرچمیلر یواش ـ یواش یالغان ایتماققه و یالغان گپلرینینگ قۉلیگه توتساق بۉلماققه اینیلدیلر.
اینیلدیلر ـ ده، اۉزلری بو اینیلگن نی بیلمه ی اینیلدیلر چونکه انسان ِاویرِیم (تکامل) قاعده قانونگه باغلی بیر حقیقت دیر.
بولر یکه اولکه نینگ دیېرلری نی بوزمه دیلر، اۉزلریگه یقین قوم ـ قیرینداشلری نینگ ـ ده یالغان گپلر بیلن اوزیب، خفه قیلدیلر و اولرگه ضرر بېردیلر، ملارووف اولرنینگ ایچیدن کېلگن بیری اېدی.
اونینگ ظفرلریده، آپه اۉغلی نینگ توشونچه دنیاسی بار اېدی، اېندی آپه اۉغلی اونینگ ناموسی گه کۉز تېگن بیر حرامزاده اېدی.
او، اونده ی اۉیینگه توتساق بۉلگن اېدی، حیقیت نی آپه اۉغلیدن سۉره یالمیدی چونکه گلنارنینگ شیطانلی پلانی اونینگ عقلی نی اونینگ باشیدن آلگن اېدی.
تېنگری بو بویوک کائنات نی، تعمیر فلسفه سیده یره تکن.
بو دنیاده هر نرسه بوزیلسه، ایسکریب کۉزدن یۉقالسه، ینه باشدن باشقه بیر کۉریلیش بیلن اۉز یېری نی آله دی.
یاپراقلر سرریب، یۉقالیب کېتسه، ینه او یۉقالیش یا ینگی یپراقلرگه یا باشقه بیر جانلی گه، جان بېریب باشدن یره تیله دی؛ چونکه تعمیر فلسفه سیگه باغلیلر.
اوجودیمیزنینگ بیر بۉلیمی کیسیلسه، مثل یکه بیر طرزی (خیاط) اۉزی نی کۉرستمه ی تیکسه، قیته باشدن تعمیر بۉلیب توزله دی.
سوو اگر بیر بویوک تاغنی زمان ایچیده بوزیب، هیبتی نی یۉقاتسه، یېرنینگ ایچیده کی فعالیت، قیته باشدن باشقه بیر تاغنی یېر یوزیگه کوکرتیریب، او هیبت گه اېریشتیره دی.
بو کائناتده اگر بویوک تاغلر زمان ایچیده یۉقالیب، قیته باشدن یره تیلیب، تعمیر بۉلسه لر، بیلماغیمیز کېره ک هیچ بیر نرسه یۉق که، قیته باشدن تعمیر بۉلمسه امّا، امّا یوره ک سینسه اونینگ تعمیری ساده بیر ایش اېمس.
قانونسیز توپراقلر ـ 21
آره دن نیچه کون اۉتتی بیر جهادی اوریش نینگ آوازه سی تاپیلدی. ملارووف اېسه گلنارنینگ اۉنگدرلیگیده آپه اۉغیلگه سِر بېرمه ی، آپه اۉغلی بیلن بو اوروشگه تیارلندی.
گلنار اونده ی اۉنگدرلی قیلدی، آپه اۉغلی او عجله چی ملارووف نینگ حرکتیدن اۉزی اوچون بیر نرسه بیلالمه دی.
عینی ایسکی زمانلر کبی، ایکّی سی مصلحت بیلن بو اوروشگه تیار بۉلدیلر.
اوروش کونی کېلگنده ایکّی سی مجاهدلری نی آلیب اوروشگه کېتیلر. اوروش میندانینگ یقینیده، قرارگاه آلیدیلر. ملارووف باشقه جهادی قوماندانلر بیلن جلسه گه کیریب، قیسی یاندن هجوم قیلماق نی اۉره گنیب قرارگاه گه کېلدی و مجاهدلرنی دایی اۉغلی عبدالرسول خان قومانده سیگه هجومگه یوباردی.
اۉزی او جغرافیه نینگ خریطه سی نی آچیب کمال الدین بیلن مصلحت گه توتیشدی. اونینگ هدفی خلوت بیر زمان و خلوت بیر یېرده کمال الدین نی اۉلدیرماق اېدی.
او کمال الدین نی مصلحت بیلن مشغول قیلدی هدفی رسول خان مجاهدلر بیلن ایلگری کېتسه.
مصلحتدن سۉنگره قرارگاه دن چیقیب اوروش میدانگه یقینلشدیلر. او دقت بیلن قره دی، دشمنینگ اوق آتیتکن تامانی نی بیلیب آلسه.
او که دشمنینگ اوق آتیتکن تامانی نی بیلیب آلدی، کمال الدین بیلن مصلحت قیلیب ایتتی: مجاهدلر شو ایلگری باغ نینگ ایچیده، اگر شو آرقه دن بارسک بلکه خطرلی بۉله دی لېکن دشمنینگ ضعیف نقطه سی نی بیلیب آله میز.
کمال الدین چورت اوریب: فکریمچه دشمن قصبه نینگ ایلگری تاملری نینگ اوستیده ـ ده، موضع لنگن لېکن درختلرنینگ تگیدن کېتسه ی، اولرنینگ کۉزیگه کۉریلمه ی، مجاهدلرنینگ یانیگه باره میز.
ملارووف: اگر قورقسنگیز آراقه دن کېته میز.
کمال الدین: قورقسه ی نیمه قیله میز اورشده؟
ملارووف: بۉلدی گپ یۉق، شونده ی بۉلسه بیری میز ایلگری بیری میز آرقه دن دقت بیلن کېته میز.
کمال الدین: بۉلدی شونده ی قیله میز. مېن ایلگریدن دشمنینگ ضعیف نقطه سی نی کۉرماق اوچون نظر تشلب کېته من، سیز اېسه مېنی قوریب، دقتنگیزنی دشمنگه بېریب کېلینگ.
ملارووف: بۉلدی گپ یۉق.
کمال الدین دقت بیلن حرکت اېتیب، یواش ـ یواش درختلرنینگ تگیدن، دشمنینگ یېرلشگن موضع سیگه قره ب یورودی. ملارووف اېسه اونینگ آرقه سیدن یورودی؛ هدفی دشمن بیلن اوروشگه توشگنده، آپه اۉغلی نی آراقه دن اورسه.
کمال الدین ایلگری کېتتی مجاهدلرگه یقین بۉلدی، دشمن کۉرالمه دی. آراقه گه قره ب کولیمسه لب دشمن کۉرمه دی دېب اشاره قیلدی. ملارووف ـ ده اونگه کولیمسه لب اشاره قیلدی، کمال الدین ایلگری گه قره گنده، ملارووف سلاح نی باش اوستیدن یوقاریگه کوتردی او پیت دشمن کۉریب بۉلرنینگ اوستیگه اوق آتتی. او اوق آتیش بیلن اوروش باشلندی اوق یاندن و اۉنگدن کېلیدی. کمال الدین دقت بیلن اوروش قیلیدی. او پیت ملانینگ دردی کمال الدین نی اورماق اېدی، اوستیگه نیچه اوق کېلدی کمال الدین سېسله دی: قوماندان دقت قیلینگ خلوت یېرده اۉزینگیزنی آلینگ دېب. او پیت کمال الدین اۉنگیگه قره ب اوق آتیش وضعیتده اېدی ملارووف اونگه یقین بۉلدی او پیت نیجه اوق اونینگ یانیگه تېگدی او اثناده اتومات نی کمال الدین نینگ آرقه سیدن بوشه تتی و اۉزی هم قولدن دشمن نی اوقی نی یېدی.
او اۉزی نی کمال الدین گه یقین لشتیریب قوچاقیگه آلدی، کمال الدین سۉنگ نفسی نی بېریدی سېسی باریچه سېس چیقریب قوچاقلب ییغله دی، کمال الدین او یېرده اُۉلدی.
دشمنینگ اوقی یقین لرگه تېگیدی اۉزی نی خلوت بیر یېرگه آلیب، رسول قوماندنگه مخابره قیلیب ایتتی: مېن قولدن اوریلدیم کمال الدین اېسه شهید بۉلدی.
اوندن سۉنگره بویوروق بېردی، آرقه گه قیتیب، اولرنی او یېردن چیقریب، اوروش میدانیدن چیقرسه لر.
رسول خان مجاهدلر بیلن اولرنینگ یانیگه کېلدی، دشمن نی اوققه توتیب، اولرنی آلیب قرارگاه گه باردی.
کمال الدین قوماندان شهید بۉلگن اېدی و ملارووف دشمن اوقی نی یېگن اېدی.
آوازه مونده ی بۉلدی!
گپ باشقه جهادیلر گه باردی، اوروش نینگ کتّه قوماندانی بویوروق بېردی کمال الدین نینگ جنازه سی نی آلیب کېتیب، ملارووف نینگ قۉلی نی معالجه قیلسه لر.
رسول قوماندان بیر بۉلیم جهادی لر بیلن اوروش میدانیده قالدی، باشقه جهادیلر جنازه بیلن ملارووف نی اویگه آلیب باردیلر.
بو حادثه نی کۉریب گلنار سېویندی چونکه پلان بجریلگن اېدی لېکن یوزدن اۉز اۉینی نی اۉینه دی.
کمال الدینینگ آته ـ آنه و باشقه یقینلری کېلیب، ییغی لر بیلن توپراققه بېردیلر. ملارووف قۉلدن معالجه بۉلیب، قۉلی بۉینیگه آسیلدی و نیچه آی بو حالی دوام اېتتی.
ملارووف یوره گی نی یخلتکن اېدی چونکه کمال الدین نی ناموسی نینگ اوستیگه کۉز تېگن بیر حرامزاده کۉرگن اېدی.
کمال الدین نی ملارووف اورگن اېدی لېکن خلق ایچیده دشمن اورگنگه کېتتی.
اورمه مظلوم نینگ باشیگه، چیقر آهسته آهسته!
بو دنیاده، بعضی نرسه لرگه قرشی بۉلگن عقل، قرشی بۉلمگن عقلدن اوستون دیر؛ یېتر که او نرسه لر که عقل نی قریشتیره دی، اولرنینگ نیمه بۉلگنلیگی نی عقل بیلیب آلسین.
بو دنیاده، نیمه نینگ زمانی کېلگنلیگی نی، نیمه نینگ زمانی کېلمگنلیگی نی، انسان بیلالمه یدی.
بو دنیانینگ، توزنلی (منظم) بیر تېنگه سی (توازن) بار.
بو تېنگه نی انسان قۉیگن اېمس که انسان بوزسه.
انسان بوزگن تېنگه نی، دنیا اذن (اجازه) بېرمه یدی یشه سه چونکه، دنیا قاعده لری انسانگه باغلی قاعده لر اېمس، دنیا بیلن یره تیلگن قاعده لر دیر.
هر تېنگه نی اگر انسان بوزسه، انسانینگ یشمی نی زهر قیلیب، ینه او تېنگه نی، دنیا قاعده لری قوره دی.
انسان اۉزیگه قره مه ی، باشقه لرنی کۉرماققه باشله سه، تۉپلیم ایچیده ساغلیقلی بیر مناسبات قورالمه یدی.
اگر انسان اۉزیگه قره ب، اۉزی نی تۉغری شکلده بیلیب، او بیلگنلیگی بیلن تۉپلیم ایچیده حرکت اېتسه، او پیت ساغلیقلی بیر مناسبات قوراله دی.
مهم باشقه لرنی کۉریب بیلماق اېمس، مهم اۉزینی کۉریب، بیلیب و اۉزینی تنیب حرکت قیلماق.
گلنارنینگ پلانیده کمال الدین اۉنگیدن یۉقالدی، اېندی نوبت کېلدی ملارووف گه.
او رسول خان بیلن مناسبات نی باشدن قوردی و اوندن خواهش قیلدی اونی آپه ـ ینگه دېب گپیرسه.
رسول خان که اونی آپه ینگه دېب گپیردی، او رسول خان نی حلال سوت نی ایچگن اخلاقلی باتور ییگیت دېب ملارووف نینگ کۉزیگه سوقتی. او رسول خاندن گپیریب، اونی قنچه یخشی ییگیت بۉلگنی نی ایتیب، اونی کمال الدین نینگ یېرگه کېلتیرتیردی. ملارووف که روح و عقلی بیلن گلنارنینگ اۉیینیگه توتساق بۉلگن اېدی، خلوت یېر و زمانده رسول خانینگ چقیریب، اونی ملارووف نینگ کۉزیگه مقته ب، قنچه یخشی کۉرستکن نی ایتتی. او ایتتی: رسول خان سیز ملارووف نینگ تاغه سی نی اۉغلی سیز. بوکونگچه رحمتلی کمال الدین، ملارووف دن سۉنگره ایکّینچی کۉچلی قوماندان اېدی. نزاکتلر سبب اېدی سیزنی ملانینگ کۉزیگه سوقالمیدیم، اېندی رحمتلی نی کېتکنی بیلن ینگی فرصت تاپیلدی سیزگه.
سیزنینگ اخلاقینگیز و ییگیتلینگیز ملارووف و مېنگه بیللی بۉلگن. مېن سیزنی ایناغه کۉزگه کۉره من و ایستگیم او دیر که سیز ملانینگ آراقه سی نی ییغیب تیره یتکن بیر قوماندان بۉلینگ. گپ اۉز یانیمیزگه قالسین، مېن ملا نی اونده ی قیامگه آلیب کېله من، سیزگه خودّی رحمتلی کمال الدین کبی اعتبار قیلیب، بارـ یۉق سِر نی ایتسین.
رسول خان: آپه ینگه، مېن سیزلرنینگ خدمتینگیزگه.
اگر مېنی ملانینگ کۉزیگه یخشی کۉرستسنگیز، سۉز بېره من ملارووف نینگ یانیده یخشی بیر یاردمچی بۉله من.
گلنار: مېنیم سیزگه اعتمادیم تام دیر، اونینگ اوچون ـ ده، دستگیم (همکارلیک) تام دیر.
سیز یوره گینگیزنی فراغ توتینگ، ملانینگ اعتمادی نی، ملانینگ اوستیگه قبول قیلدیره من.
گلنار، رسول خان نی یوره گی نی آلیب، اۉزیگه یقین قیلدی.
انسان بو حیاتده، اېپ چاپه دی. نرسه لر نی قۉلگه کېلتیره ی دېب، سۉنگی بیللی بۉلمگن یۉلگه توشیب چاپه دی.
انسان بو چاپیشده آغیر یوک نی کوتریب چاپه دی.
اونده ی زمانلر بۉله دی، ییقیلگن پیتده، او یوک نینگ تگیگه قاله دی انسان لېکن ینه چاپه دی.
حیات که انسانگه اۉزی نی بو منطق بیلن قبول قیلدیرگن، انسان اېپ سۉنگی بیللی بۉلمگن یۉلگه، بیر نرسه یا نرسه لرنی تاپه ی دېب چاپه دی.
بو یشمده قنچه عجله بیلن چاپسه چاپسین انسان، حیات اېپ بیر آدیم اونینگ اۉنگیده دیر. (ایلگری)
انسان امیدلر بیلن بار بۉلگن بیر بارلیق دیر. امیدلر هیچ بیر زمان توگلمه یدی، چونکه انسانگه یشه ماق ایستک نی امیدلر بېره دی.
انسان امیدلر و آغیر یوک بیلن که سۉنگی بیللی بۉلمگن یۉلگه چاپه دی، بو چاپیشدن عین سۉنگگه نیمه نی اۉرگنه دی دېسنگلر، ایچگه آتماغنی اۉرگنه دی.
قبول قیلماغنی اۉرگنه دی و یالغیزلیکنی اۉرگنه دی.
چونکه انسان جمعیت نینگ ایچیده یالغیز بیر جانلی دیر زیرا، هر انسان اۉز یوکی بیلن بیلیلمگن بیر یۉلگه یالغیز بۉلیب چاپکن بیر بارلیق دیر.
گلنار اوستون ذکا و جسارتی بیلن بیر یاندن اۉز پلانی نی بجریدی و باشقه یاندن بهادرجان اوندن خبرسیز اېدی لېکن او بهادرجانینگ هر بیر آتکن قدمیدن خبرلی اېدی.
او برچه گپ نینگ حقیقتی نی بیلیب آلگن اېدی و بهادرجانی وفا بیلن تورگنی نی بیلیدی.
او اوزاغدن بهادرجان نی کۉزگه توتکن اېدی لېکن بیر خبر یوبارگن اېمس اېدی چونکه او یوز مرته تارتیب مینگ مرته اولچه ب بیر ایش نی قیلیدی.
ملارووف اونینگ کۉریلگن شیطان یوزیگه توتساق بۉلیب، اونی بیر ملک (فرشته) کۉریب، اونینگ مصلحت لریگه اۉزی نی تاپشیرگن بیری بۉلگن اېدی.
او که ملا بیلن عشق باغچه لی سېویشیدی، ملا اونینگ سېویشگن محبت نی کۉریب، اونگه ایشانگن اېدی و برچه سِرلری نی، باش ـ اداغ قیلیب ایتکن اېدی.
گلنارنینگ دردی منشی بیلن ملانینگ مناسباتی نی، باش ـ اداغ شکلده ملانینگ آغزیدن سېس قیدیچیگه قید قیلماق اېدی. او بیر کېچه ملانی غلیانگه کېلتیریب، آغزیدن بارـ یۉق نی سېس قیدیچی گه قید قیلدی. او اوندن سۉنگره حکیم جانگه وظیفه بېردی منشی بیلن گپیریب اولتیرگن پیتده، اولرنی عکسی نی آلسه.
حکیم جان بۉلمه یدی دېالمیدی چونکه او گلنارنینگ اۉیین ایشلریگه باتکن بیری اېدی و گلنارنینگ قۉلیگه توشکن بیری اېدی، چاره سیز بۉلیب گلنارنینگ بیوروقلریگه باش اینگن اېدی.
گلنار مکینه نینگ ایچی نی عکس کاغذیدن تولدیریب اونگه بېریب ایتتی: مکینه جیپ ده تورسین، قوماندان سیزنی اۉزی بیلن منشی نینگ ملاقاتیگه آلیب بارگنده، سیز اولرنینگ عکسی نی آلینگ. کوشش قیلینگ اولر عکس آلیشی نگیزنی کۉرمسینلر.
آره دن کونلر اوتتی بیر کون، ملا حکیم جانگه بویورق بېردی جیپ اره وه نی تیارله دېب. حکیم جان جیپ نی تیارلب، اونی بیکله دی. او کېلیب جیپگه میندی ایتتی: منشی بیلن گپیره من منشی کېله یتکن خرابه گه هیده. او جیپ نی بویورق آلگن یېرگه هیده دی. منشی کېلگن اېکن ملارووف جیپ دن توشیب اونینگ یانیگه باردی. حکیم جان اېسه مکینه نی چیقریب، دوربینی نی اولرگه قره رتیریب، عکس آلماق توگمه سی نی باسدی، عکس آلیلدی لېکن ایکّی سی نینگ یوزی کۉریلمیدی. او مکینه نینگ وضعیتی نی وزگرتیریب، ایکّینچی مرته توگمه گه باستی بو مرته یخشی راق چیقدی اوندن سۉنگره براز او یقه بو یقه اۉینه تیب عکسلر آلی بیردی عکسلر گلنارنینگ ایسته گیگه چیقی بیردی. ملا بیلن منشی اۉز صحبتلریگه اېدیلر عکس آلیشدن خبر بۉلمه دیلر؛ ذاتاً مکینه نینگ یکه توربینی جیپ نینگ بیر گوشه سیدن اولرنینگ عکسی نی آلیدی کۉریلماغی ـ ده امکانسیز اېدی. ملا صحبت نی بیتیریب کېلگنده، عکسلر حکیم جانینگ کیسه سیگه کیرگن اېدی.
انسان هر یانگه قره سه، هر نرسه نی کۉره من دېب، اۉزی نی آلده ته دی.
هر نرسه نی کۉرالمه یدی انسان!
اگر بیر چۉل گه قره سه، کۉزی نینگ کۉچی چه، قوروق بیر توپراق پارچه سی نی کۉره دی، نه اونینگ سووسیزلیکدن دردلری نی، نه او یېرده کی بار جانلی لرنینگ چېکن عذابلری نی کۉراله دی انسان.
انسان ساده چه باقیب قره یدی؛ باشقه بیر انسانگه قره گن شکلده.
انسان نیمه دیر؟
کولیمسه گن بیر یوز می انسان؟
یا ایچیده، کدرلر، افسوسلر، پیشیمانلیکلر نی تۉپله گن، بیر جفت کۉز می انسان؟
کیم بیر انسانینگ یوزیگه قره ب، اونینگ ایچیده کی دردلری نی، حسرتلری نی، افسوسلری نی، پیشیمانلیکلری نی، عشقلری نی کوراله دی که، انسان نی بیر کۉرگندن تنیسین!؟
انسان اۉز حیاتیدن، کۉپ نرسه لر نی ایسته یدی و او ایستکلر، اونینگ امیدلری نی یانسیته دی (انعکاس) اونینگ حیاتیده.
ایسته گن امیدگه انسان اېریشاله می؟
البته اېریشالمه یدی، چونکه اونینگ آتی ذاتاً «امید!»
انسان حیاتیده، جانلی بۉلماق و جانلی قالماق اوچون امید دېگن معجزه گه محتاج.
اگر انسان یشمیده امید بۉلمسه، انسان اوچون جنت بۉلمه یدی. جنت دېگنیمیزده، انسانینگ ذهنیگه یخشی بیر یشم یېرلشماققه باشلنه دی چونکه، انسان اېپ یخشی یشم نی اختره دی حیاتیدن.
اگر انسان اوچون جنت بۉلمسه، خدانینگ بار یۉق لیگی انسان اوچون منطقسیز بۉله دی زیرا، انسان او یخشی یشم اوچون خدانی تنیدی چونکه، خدانی یخشی یشم نینگ اېگه سی شکلده ذهنیگه یېرلشتیرگن زیرا، انسانینگ ایچیده، اونگه یۉل بېرگن کۉچ، امید دیر.
بو امید که انسان نی هر تامانگه آلیب باره دی و بو امید که جنت نی، اونینگ اوچون، اونینگ ذهن یگه تېنگری نی تنیماق اوچون یره ته دی.
امید، بېریلگن بیر نعمت دیر انسانگه، بو حیاتده. انسان یاش کۉریب تجربه تاپکنده، یواش ـ یواش (آهسته) بیکله ماغدن (منتظرلیک) اۉزی نی قوتیلتیره دی زیرا، اونینگ عقلینینگ اۉنگیده، امیدنینگ گرچک (حقیقی) یوزی یانسیماققه باشله یدی.
او پیت بیله دی که هر امید، اونینگ ایسته گیگه کېلمه یدی و او بیله دی که او معجزه یالغیز «امید!»
انسان او تجربه بیلن حقیقی عشق نی بیلیب آلیب تنییدی، او پیت عشق اونینگ یشمیده، بیر انگلم (معنا) بېره دی.
قانونسیز توپراقلر ـ 22
گلنار، رسول قوماندان نی گازگه کېلتیریب، اونی ملارووف نینگ اۉنگیده سوردی و اونی مینگ بیر مقته ب، اونی کمال الدین نینگ یېرده، یېتکی لی (صلاحیتدار) قیلدی.
او گیزلی ـ گیزلی (پنهان) اونی کۉریب، مېن شو مسئله نی ملانینگ اوستیگه قیلدیره من، بونی قیلدیره من دېب، اۉزی نی اونگه یقین کۉرستیب، استعدادی نی و بجروسی نی کۉرستتی.
رسول خان که گلنارنی کۉچلی و قوماندان ملارووف گه وفالی کۉردی، بولر بیر بیراویگه صمیمی و دوست دېب اۉیله دی.
ذاتاً گلنارنینگ پلانیده بو کۉستری (نمایش) بار اېدی چونکه او اۉیین اوستیده اۉیین قوریدی.
او که رسول خان نی تۉغری قیامگه کېلتیردی، نوبت کېلدی منشی نی قۉللنیب ملارووف نی اُۉلدیرسه.
او، اونینگ اوچون سېس قیدی بیلن اولرنینگ عکسی نی آلگن اېدی.
حکیم جان که آلگن عکسلرنی گلنارگه بېرگن اېدی، عکسلرنینگ ایچیدن بیر دانه سی گلنارنینگ تام ایسته گیگه مناسب بۉلیب آلیلگن اېدی. او که عکس بیلن سېس قیدی نی گۉزل بیر سند توزتتی، مناسب زمان نی اختردی منشی بیلن گیزلی شکلده کۉریشسه.
او که بو فکرده اېدی، ملارووف کسل بۉلیب یاتاققه (بستر) توشدی. اونینگ یاتاققه توشگنی، گلنارنینگ پلانیگه بیر فرصت کېلتیردی، او حکیم جاندن سۉره دی: منشی بیلن گیزلی کۉریشماقچین من، بو باره ده اونگه بیلگی یوبارله میز می؟
حکیم جان بو باره ده ملانینگ ایشانگن آدمی اېدی، او بېلگی یوبارماغنی بیلیدی گلنارگه ایتتی: قیین اېمس قچان خواهله سنگیز ایسته گن بېلگینگیزنی یوباره من.
گلنار: بو ایش نی ملا قنده ی قیلیدی؟
حکیم جان: بعضی پیتلر ملانینگ آتیدن قیسقه یازو یازیدیم، یالغیز کون و ساعت نی یازیب، تگیگه ایسکی دوست، یازیدیم.
ایسکی دوست سۉزی، ملا بیلن منشی نینگ آره سیده باغله یچی بیر پروله (شفره) اېدی.
گلنار: یېری بیللی می؟
قه یېرده اوچره شیدیلر؟
حکیم جان: یقین زمانده بیر خرابه ده اوچره شیدیلر مېن بیله من.
شونده ی بۉلسه بوکون قوماندانینگ تامانیدن بیر یازوو یوبارینگ، او کېلسین.
حکیم جان: سیز می کېته سیز؟
گلنار: ایکی میز کېته میز.
بیزلردن باشقه کیمسه خبر بۉلمسین، اگر قوماندانینگ قولاغیگه گپ بارسه، گپ بوزیله دی.
حکیم جان: منشی ایتمه ی می؟
گلنار: ایتالمه یدی، اوندن غم یېمه نگ.
حکیم جان یازوونی یوباریب آقشامگه منشی نی چقیردی. یازوو منشی گه بارگنده، منشی چقیریلگن تایمده، خرابه گه کېلیب بیکله دی.
گلنار اېسه، آقشام نینگ باشیدن ملارووف گه سویوق آش پیشریب، اۉز قۉلی بیلن یېدیریب، علاجلری نی ایچتیریب، اېندی سیز اوره لیب یاتینگ بیر ترلنگ دېب، اونی محبت و تاتلی سۉزلر بیلن باله نی بېله گندیک یاتقیزیب، آش خانه گه باردی. او خادمه گه بویورقلر بېریب، تاملرنینگ آرقه سیدن حکیم جانینگ یانیگه باردی، حکیم جان جیپ اره وه بیلن بیکلب (منتظر) اولتیرگن اېدی.
او جیپ گه مینیب حکیم جانگه ایتتی: جیپ نی آمپوللری نی یاقمه ی خرابه گه هیده نگ.
اولر خرابگه بارگنده منشی نی کۉردیلر. او حکیم جانگه سیز جیپ ده بۉلینگ دېب، عکس بیلن قید ایتکن ملا بیلن کمال الدین نینگ سېس قیدی نی آلیب منشی نینگ یانیگه باردی.
منشی گلنارنی کۉرگنده: سیز کیم سیز دېب سۉره ب ایتتی: مونده ی جوان خوشروی بیر عیال نی بو خرابگه نیمه ایشی بار؟
گلنار: مېن قوماندان ملارووف نینگ خانیمی، سیزنی مېن چقیردیم.
منشی: ملا نیرده؟
گلنار: او کسل اېدی مېن کیلدیم.
منشی: نېگه سیز کېلدینگیز؟
گلنار: چونکه موندن سۉنگره، ایکّی میز بیرلیکده ایش قیله میز.
منشی: بو بیر هزل می؟
گلنار: هزل قیله یتکن بیر حالیم بار می؟
منشی: قوماندان نینگ خبری بار می؟
گلنار: یۉق خبری یۉق چونکه خبر بۉلمه یدی زیرا سیز اونی اُۉلدیره سیز.
منشی قۉلینی کوتریب سیز دېوانه سیز دېب: دېوانه می سیز؟
گلنار: مېن دېوانه اېمس من، لېکن سیز عقللی بۉله سیز؛ اگر بۉلمسنگیز کېله جگینگیز ویران.
اگر عقللی بۉلمه سنگیز کاشکی عقلیم نی قۉلدن بېرسم اېدی، مونده ی رسوا بۉلمسم اېدی دېب، پیشیمان بۉله سیز.
منشی: بیر دقیقه بیر دقیقه، شو حاضر مېن بیر رویاده می من، یۉقسه بیر پری دیک بیر خانیم نینگ قرشی سیده تۉخته ب، اونینگ آغزیدن سفسطه گپلرنی می اېشیته من؟
گلنار: البته بیر پری نینگ قرشی سیده سیز، لېکن بو پری سیزنینگ عزارئیلینگیز بۉلمسین دېب، عقلینگیزنی باشینگیزگه آلینگ دېب گپیره من.
منشی: هو بو حالده مېن نیمه دېیه ی؟
سیز کیم سیز؟
اگر قوماندان اېشیتسه سیزنی تیریک قۉییه می؟
گلنار: البته قۉیمه یدی لېکن ایش نی عقل بجره دی.
ایکّیمیزدن باشقه نینگ خبری یۉق و خبری بۉلمه یدی چونکه سیز اۉز دوستینگیزنی اۉزینگیز اوچون اُۉلدیره سیز و اونینگ اُۉلیمی کیم اوردیگه کېته دی.
منشی: نېگه بو جنایت نی قیله ی؟
گلنار: نیمه دېدینگیز؟
جنایت می؟
آدم اُۉلدیرماق، قصبه شهر نی بم راکت بیلن یۉق اېتماق سیزلرنینگ وطن سېور فلسفه لرنگیزگه کیرمه ی می؟
مونچه انسان اُۉلدیردینگیزلر ملارووف اُۉلسه نیمه بۉله دی؟
منشی جنابلری ملارووف نی مېنیم اوچون اُۉلدیرمنگ، اۉزینگیزنینگ، اعتبار عزتینگیز اوچون اُۉلدیرینگ.
باله لرنگیزنینگ کېله جگی اوچون اُۉلدیرینگ چونکه باشقه چاره نگیز یۉق.
منه سیز شو پاکت نی آلینگ بو پاکت نینگ ایچده، سیزنی رسوا رذیل قیله یتکن سندلر بار.
بو گپ نی ایتکندن سۉنگره، پاکت نی اوزتتی، منشی قۉلی نی اوزتکنده، قۉلی نی تارتیب، پاکت نی هواگه کوتریب ایتتی: شو پاکت نی کۉره سیز می؟
بو پاکت نی بیر دانه سی کابلگه باردی و بیر دانه سی ایلگه باردی.
اگر مېنیم گپیم نی قیلمه ی، ایتکن گپلریم نی ملاگه ایتسنگیز، اگر ملا مېنگه ضرر بېرسه و یا سیز اونی اُۉلدیرمه ی، مېنیم گپیمگه اعتبار بېرمه سنگیز، کابل ده کی حزب نینگ کیمته مرکزی گه بېریله دی و بیر دانه سی ایل منشی سیگه بېریله دی.
منشی پاکت نی آلیب سۉره دی: بو پاکت نینگ ایچیده نیمه بار؟
گلنار: اویگه باریب، بیر خلوت تامگه کیرینگ. سېس قیدی نی اېشتیب، عکسینگیزنی کۉرینگ، اوندن سۉنگره بیر اۉیله نگ.
دولت نینگ پولی نی قنده ی ملا بیلن یاغمه لدینگیز؛ دولت مامورلرنینگ عایلیکلری نی قنده ی یاغمه لدینگیز. (چرچپاول)
شونده ی ملا بیلن بیر قۉل بۉلیب، قنده ی ایلچه نی مجاهدلرگه بېریب، دولت بانکی نی اۉغیله دینگیز، همه سی، سېس قیدی نینگ ایچیده ملا رووف و کمال الدین نینگ اعترافلریدن بار بۉلگن، تیریک نی اُۉلدیره تکن، و اُۉلی نی، تیریلتیره یتکن سندلر دیر.
منشی: سیز قنده ی بو اعترافلرنی الدینگیز؟
گلنار: انسان عقل بیلن تویغو آره سیگه سیقیشیب قالگن بیر بارلیق دیر.
اگر انسان اۉز عقل یگه اۉنگدرلیک قیلالمسه، یانگلیش اوستیگه یانگلیش قیله دی.
چونکه اونینگ عقلی نی باشقه لر اۉز توتساقیگه آلیب، او انسانگه رهبر بۉله دی.
مېن کمال الدین بیلن ملانینگ بارـ یۉق سِری نی بیلیب آلیب، اولرنینگ خام ایپکه باغلب، اولرنی قاندیریب (آلده ماق) بو سند نی قۉلگه کېلتیردیم، بونینگ اۉزی بیر کمال!
منشی: ملا سیزگه نیمه قیلگن؟
گلنار: بو گپ بیزلرنینگ مسئله میز، سیز بویورق نی بجرینگ.
منشی چورتگه کېتیب: عجیب بیر فلاکت!
گلنار: قبول قیلماق انسان اوچون قېین بیر یول دیر؛ هرکیم بو قېین یولدن یوریالمه یدی.
بعضی اۉز یشمی نی قبول قیلالمه یدی، بعضی اېسه، اخترگن بیر حال نینگ، تاپالمگنلیگی نی قبول قیلالمه یدی.
بعضی بۉلگنی نی قبول قیلالمه یدی، بعضی اېسه، بۉلمه گنلیگی نی قبول قیلالمه یدی.
بعضی یشمی نینگ کېلتیرگن شرط لری نی قبول قیلالمه یدی، بعضی اېسه، ایسته ب، یشیالمه گنلیگی نی قبول قیلالمه یدی.
اصلنده انسان قیسی یېرده بۉلسه بۉلسین، قیسی وضعیتده بۉلسه بۉلسین، قۉلگه کېلتیرالمگن یېر نی اۉزیگه مناسب کۉره دی و او ممکنسیز یېرده بۉلماغنی خواهله یدی.
حال بو که، بۉلگن یېری نینگ قیمتی نی بیلسه، بو دنیادن انسان بۉلیب اۉته دی.
سوو حویلینگنینگ اۉنگیدن اۉتسه، قیمتی یۉق مثالی.
سیز یا ملارووف، نفس گه اېگه مند بۉلیب، حلالدن قۉلگه کېلگن لرنینگ دیېری نی بیلیب، مطلوع لیکنی اختر سنگلر اېدی، مطلوع لیک آیاقلرینگیزنینگ اۉنگیده کۉریلیدی، اېندی فلاکت دېب ایتمنگ، چونکه مېنی بو قیامگه، سیزلر کېلتیردینگیز.
منشی چورتگه کېتیب: ملانی اۉلدیرماق مونچه قۉلای می؟
گلنار: مېن ترتیبی نی آله من، سیز اېسه، اۉزینگیزنی کۉرستمه ی، بیر اوق سینه سیدن اوره سیز.
مونچه ساده، قېین ایش می بو؟
منشی: سیز بیر شیطان می سیز؟
گلنار: یۉق ـ یۉق شیطان نینگ شرفی بار، مېن ابلیس نینگ تام اۉزی.
چونکه سیزلر قیلگن ایشلرینگیز بیلن جامعه نی شیطان لشتیریب، مېنی دیک ابلیسلرنی یره تینگیزلر.
منشی: بو کین نېگه سیزگه بار؟
گلنار: بیله سیز می منشی، سیزلر قنده ی انسانلر؟
سیزلر اۉز عقللرینگیزگه توتساق بۉلگن، اۉز گپلرینگیزگه عاشق بۉلگن، اۉزلرینگیزنی وطن سېور و خلق سیور کۉرگن، وطنینگ حقیقتیگه قره مگن، مارکسیست کمونیست خلقیلرـ پرچمیلر سیزلر!
سیزلر اۉزلرینگیزنی وطن سېور، خلق سېور که بیله سیزلر، هیچ بیر ایشلرنگیزنینگ نتیجه سی نی، خلق نینگ فایده ـ ضرریدن کۉرمگن، قوروق بیر تویغوگه اۉزلرینگیزنی بېرگن عجایب انسانلر سیزلر.
خلققه و ملککه منفعت بېرالمگن کیشیلر وطن سېور و خلق سېور بۉلاله می؟
هر بیر کیچیک قېینچیلیککه یۉل نی شاشیریب، سۉکیش و یالغان ایتیش اخلاقیگه توشکن بیر تۉپلیلیق، سیاستچی بۉلاله می؟
انسان عقل بیلن تویغونینگ آره سیده سقیشیب قالسه، تویغوگه توتساق بۉلیب، عقل گه اۉنگدر بۉلالمسه، سیز خلقیلر و پرچمیلر دیک بیر گروه یره تیلمه ی می؟
سیزلر اۉزلرینگیزنی وطن سېورلیک و خلق سېورلیک شرف و مقامگه کۉره سیزلر، لېکن بېرگن ضررلرینگیزنی بیلمه ی بو تویغوگه توتساق سیزلر، اصل افغانستانینگ فلاکتی بو اېمس می؟
سیزلر اگر عقل لرنگیزگه توتساق بۉلمه ی، وطن سېورلیکنی و خلق سېورلیکنی، بجرگن ایشلرینگیزنینگ نتیجه سی دن کۉریب، بیلگن بۉلسنگلر اېدی، بۉلگن یانگلیشلردن درس چیقریب وطن نی مونچه رسوا رذیل قیلیدینگیزلر می؟
منشی: بو ایشگه مېنی نېگه قۉشه سیز؟
گلنار: انقلاب هفت ثور دېگن مصیبتدن، مېنیم کبی گناه سیزلر جهنم یشه دی. ملا ایسکی مارکسیست کمونست پرچمیلردن اېمس می؟
سیز اونینگ اوچون او بیلن ایش قیلمه ی سیز می؟
منشی: اوف نیمه دېیه ی؟
مېنیم عقلیم باشیمدن کېتتی، مېن بیر اۉیله ی، سیزگه خبر بېره من.
گلنار: حکیم جان بیلن سیزدن خبر آله من. سیزدن رجام (خواهش) قورقمه ی، کېله جگ نی آیدین کۉرینگ، چونکه بویوک ایشلر بجره میز.
منشی: شو رذالتدن قوتیله ی، سۉنگره کۉره میز، کېتیم من.
گلنار: یخشی کېچه لر.
اوندن سۉنگره گلنار جیپ گه کیردی ایتتی هیده نگ جیپ نی.
حکیم جان: منشی گه نیمه دېدینگیز؟
گلنار: ملا نی اُۉلدیر دېدیم.
حکیم جان: نیمه نیمه؟
نېگه مونده ی ایتینگیز؟
منشی قوماندانینگ خاص یولداشی، اېندی بیزلر اُۉلدیک.
گلنار: قورقمه نگ او آغزیدن چیقرالمه یدی بو سِرنی.
حکیم جان: سیز نیمه دېیه سیز؟
او قوماندانگه ایته دی.
گلنار: اونی اونده ی قورقیتیم او آغزی نی آچالمه یدی و ملا نی اُۉلدیره دی.
پلان نی بیزلر آله میز، او اویگله یدی (عملی قیله دی).
حکیم جان: قنده ی؟
گلنار: ملا و کمال الدین نینگ عقلی نی باشدن آلیب منشی بیلن قیلگن خیانت ـ جنایتلرنی بیر ـ بیر ایتیریب سېس قیدیچی گه قید قیلگن من.
او قید نی سیز آلگن عکس بیلن بېریب، ایتتیم، بولرنینگ بیر کپی سی نی کابلگه بیر پاکت قیلیب یوباردیم و بیر کپی سی نی ایلگه یوباردیم. اگر مېنگه بیر ضرر کېلسه، پاکتلر ایل منشی بیلن حزب نینگ کیمته مرکزی گه بېریله دی.
حکیم جان: یوباردینگیز می؟
کیم نینگ قۉلیدن یوباردینگیز؟
گلنار: سیز اېندی سرداشیم بۉلدینگیز، مېن سیزگه تۉغری ایته من، یوبارمه دیم.
چونکه کابلده و ایلده تنیگن کیشیلریم یۉق.
حکیم جان: شونده ی بۉلسه منشی نېگه قوماندانگه ایتمسین؟
گلنار: بو سِر ایکیمیزنینگ یانیده.
منشی سېس قیدی نی اېشیتکندن کېین، اۉیله ماققه باشله یدی، او پیت عقلیگه اۉزی اۉنگدر بۉلیب، تۉغری پلان آله دی.
چونکه اگر مېنیم بویروغیم نی قیلمسه، یا کمیته مرکزی بیلن حزب نینگ ایل منشی سی خبر بۉلسه دېب، بیر اۉیلاوگه توشه دی.
حزب خیانتلریم نی بیلسه، مېنی رسوا رذیل قیلیب زندانگه آته دی دېب، روحی نی بیزلرنینگ پلانیمیزگه تسلیم بېره دی. مېنیم قیلگن ایشیم بیر تولکی نینگ اۉیینیگه اۉخشه یدی. حکایه شونده ی: بیر کېچه بیر تنبل و سیمیز بیر تولکی، تاووق اۉغیرله ماق اوچون بیر قیشلاققه باره دی. او قیشلاققه تاووقلر درخت نینگ اوستیگه چیقیب، کېچه نی اوتکزیکنلر. تولکی تاووقلرنی کۉریب تام نینگ اوستیگه چیقه دی، هدفی تام اوستیدن درختگه چیقیب تاووقلردن بیری سی نی آلماق.
او که تام اوستیدن درختگه چیقه من دېب، اۉزی نی درختگه آته دی، سیمیزلیگیدن درخت نینگ تگیگه توشیب کېته دی. درخت نینگ تگیگه بیر تاغاره نینگ ایچیده قیزیل رنگ باراېکن، او رنگ نینگ ایچیگه توشه دی.
او سرسام بۉلیب او تاغاره دن چیقه ی دېب اوره شه دی، او تاغاره نینگ یانیده کی باشقه بیر تاغاره گه توشه دی، او تاغاره ده کۉک رنگ بار اېکن.
اونینگ اۉز رنگی سری ـ آق رنگ اېکن بو ایکّی رنگ بیلن عجایب بیر چهره تاپه دی. او که او چهره بیلن باشقه تولکیلرنینگ یانیگه باره دی، برچه تولیکیلر، بو بیر بلا دېب قورقیشدن قاچیشه دیلر.
بو تولکی اولرگه سېسله نه دی، مېن بلا اېمس من، مېن سیزلردن دېب. اوندن سۉنگره او، اولرگه باشیدن اۉتکن حکایه نی ایته دی.
تولیکیلردن بیری سی کۉپ عقلی اېکن، ایته دی: بیزلر که تولکی بۉلیب سېنی تنیالمه دیک، اگر سېن تیپه نینگ اوستیگه چیقیب، پوز بېریب سېس چیقرمه ی اولتیرسنگ، اسلاندن باشلب، برچه حیوانلر سېنی بیر بلا کۉریب، قورقیشدن قۉلگه کېلتیرگن آو لرنی بۉلده شه دیلر.
سېن تپه نینگ اوستیگه اولتیرگین، بیزلر بو بیر بلا، اگر آولریمیزنی بو بیلن بۉلده مسک، بیزلرنی یېه دی دېب، آوازه تشله یمیز.
بو تولکی نی تپه نینگ اوستیگه قویه دیلر و اسلاندن باشلب، بوری و باشقه حیوانلرگه کۉرستیب، اگر بو بلاگه حق بېرمه سک، همه میزنی یېه دی دېب قورقیته دیلر.
حیوانلر قورقیشدن هر کون تۉپلنگن آو نی یرمی نی بو تولکی گه بېره دیلر و تولکیلر اونینگ برکتیدن قرینلری نی تویقزه دیلر.
بو وضعیت دوام تاپه دی، بیر کون بو تولکی گه بېریلگن غنیمتدن بیر نرسه یېتیشمه یدی، قرینی آچ قالگنده، شکایت قیلیب سېسی نی چیقره دی.
بو که سېسی نی چیقره دی، اسلان، بوری و باشقه حیوانلر بیله دیلر که بو بیر بلا اېمس، تولکی نی بیر اۉیینی.
بولر که بو تولکی گه هجوم قیله دیلر، باشقه تولکیلر قاچیشیب بونی یکه تشله یدیلر. بو اېسه اۉرته ده قالیب باشقه لرگه یېم بۉله دی.
حکیم جانیم، انسان جامعه سیده هم بو منطق بار.
بیر مرته بیر سیاست اۉینه لیب یېرلشسه، تا یوز رنگی توکیلیب، حقیقت اۉرته گه چیقه دی، انسانلر اونگه کرامت بار دېب، اونینگ تېوره کیگه، قورقیشدن عبادت قیلماققه باشله ی دیلر.
انسان ایرقیده که (نژاد) بو منطق بار، اولکه نینگ تقدیریگه مارکسیست ایدئولوژی (خلقیلر و پرچمیلر) بیلن کېلدی.
ایدئولوژی لرگه باتکن کیشیلر، عقل نی رهبرلی قیلالمه یدیلر چونکه، ایدئولوژی اولرنینگ عقلی نی قۉلگه توتکن بۉله دی زیرا، اولر او ایدئولوژی نینگ بویورغی بیلن یوروماققه چلیشه دیلر.
او پیت سوراوسیزـ سوالسیز عقلریگه مناسب بۉلگن ایش نی قیلماققه چلیشه دیلر (ساز اورماق؛ حرکت قیلماق) و او منطق بیلن گپیرماققه حرکت اېته دیلر؛ شعر، ادبیات، دین و باشقه معنوی زنگینلیک نی (سرمایه) توبیدن بوزیب، قاره دوره گه بېره دیلر.
بو کلتور جامعه گه اۉزیم بیلرمن توشونچه نی یایه دی و هر کیشی عقلیگه مناسب بۉلگنلرگه ایشانیب، تفکر نی و اینجه لمه اخلاق نی قۉلدن بېره دی.
او پیت، حقیقتی بۉلمگن گپلرگه خلق ایشانیب، دو آتشه لیک بیلن یوروماققه حرکت قیله دی.
مېنیم فکریمچه، سیاسی سواددن ضعیف بۉلگن خلقیلر و پرچمیلر، مارکسیست فلسفه بیلن، اولکه نینگ قیمتلی معنوی دیېرلری نی (ارزشلر) توبیدن بوزیب، افغانستان خلقلری نی، قوم پرستلیک ذهنیت بیلن، جگری بیش پول گه ارزیمه یتکن، سیاسی سواددن اوزاق، انسان اخلاقی نی بیلمگن، پوپولیست قومی لیدرلرگه تاپشیره دیلر چونکه، بولرنینگ بو کونگی فعالیتلریدن، اونده ی یامان دوره نی ایسی کېله یاتیب تی.
اونده ی قاره دوره کېلگنده، حقیقی ملیت چیلیک ضرر کۉره دی زیرا، میدان، دو آتشه جاهللرگه قاله دی لېکن خلق او جاهللرنی، خودّی رنگه بوییلگن تولکی دیک، اوستون بیر کۉچ و بیلیم دان و خدمت قیله یتکن بیله دی؛ او پیت که حیقیت بیلینه دی، میدان نی پشتون دیرین دولتی اوریب کېته دی.
ایدئولوژی گه اسیر بۉلماق، یامان نرسه. اگر اۉرنک بېرسم، دین ایدئولوژی گه اسیر بۉلگن کیشیلر، توشونماق اخلاقیدن اوزاقلشیب، تفکر کلتوری نی جامعه دن یۉقاتکن کیشیلر دیر. چونکه اولرگه بېریلگن دین قاعده ـ قانونلری، مقدس دیر؛ اگر که او قاعده قانون حقیقی دیندن اوزاق بۉلسه ـ ده.
او گروپدن انسان، اېپ اۉز عقلی نینگ ایچیده یشه یدی، او عقل نی باشقه لر رهبرلیک قیلیب، قۉلگه آلگن بۉله دی.
اونده ی انسان که اۉز عقل نینگ ایچیده یشه یدی، عقل نینگ ایچده کی خدا گه ایشانه دی زیرا، خدا نی عقل قنده ی کۉرستسه، اوشنده ی کۉریب ایمان کېلتیره دی.
بونینگ اوچون قرآن انسانگه تفکر قیل دېیه دی و عقلینگده کی خدادن اوزاقلشیب، حقیقی خدانی قرآن دن تنیب، عبادت قیل دېیه دی!
خلقیلرـ پرچمیلر، خودّی بو انسانلر کبی، تفکرسیز بیر یشم اوسلوبیگه توتساق بۉلگن کیشیلر دیر زیرا، مارکسیسم فلسفه سی، هر ایتکنیم سېن اوچون مقدس دېب، بولرگه اۉز اسلوبی نی اۉرگتکن.
تفکرسیز یشم طرز بیر خلققه، او خلق نینگ بویوک مصیبتی دیر.
سیز مراک اېتمنگ، منشی نینگ عقلی بیزلرنینگ اۉیینی میزنینگ سِری نی چوزیب آلالمه یدی.
قانونسیز توپراقلر ـ 23
گلنار او آقشام منشی نی او وضعیتده تشلب، اویگه کېلدی، کۉردی ملا اوخلب، یاتکن.
گلنار که منشی نینگ قودوغیگه تاش آتکن اېدی، منشی اویگه باریب سېس قیدی نی اېشیتتی. او که سېس قیدی نی اېشیتتی، بو سېس قیدی بیلن عکس اوست مقاملرگه بارسه دربدر بۉله من دېب اۉیلاوگه توشدی.
او نیچه کون او اۉیلاو بیلن چاره سیز قالیب، گلنارنینگ بویورغی گه باش ایندی و بیکله مگه بۉلدی گلناردن خبر کېلسه.
آره دن کونلر که اۉتتی، ملا ساغلیگیگه قاووشدی. گلنار اونینگ آغزیدن گپ آلیب، منشی نینگ باره سیگه سوال قیلیب ایتتی: بو کونلر اورتاق ایشلرینگیز بار می؟
ملارووف: شو حاضر بیر ایشی میز یۉق.
گلنار بو جواب نی که آلدی، حکیم جان بیلن منشی گه خبر اوچیردی و بیر تایم نی بیلدیردی. خبر که منشی گه باردی، خبرنینگ جوابی کېلدی منشی بویوروققه باش اینیب، بیکله مگه اېکن. اوندن سۉنگره منشی نینگ آغزیدن بیر ایش بار دېب، شو آقشام شو ساعتده یکه اۉزینگیز کېلینگ دېب، خبر یازیب، حکیم جانینگ قۉلیدن ملا گه بېردی. ملا بو یېم نی یوتیب، بو خبر منشی دن کېلگن دېب کۉز توتتی.
او گلنارگه: منشی دن خبر کېلدی، ینگی بیر ایش بارمیش، مېنی یکه کېلگین دېب ایتیب مېنی چقیردی، هیچ بیر خبرده مونده ی یازمی دی بو قنده ی گپ دېب ایتتی.
گلنار: او سیزنینگ یقین یولداشینگیز مراک اېتمه نگ، سیز اۉزینگیز یکه کېتینگ، مېن حکیم جان بیلن باشقه بیر اره وه بیلن اوزاقدن کۉز توته میز دېب قناعت بېردی.
گلنار ینه منشی گه خبر اوچیریب ایتتی: گپ توزلگن، پلان تۉغری ایشله یدی، سیز تام زمانده خرابه نینگ مناسب گوشه سیده، یېرینگیزنی آلینگ دېب، بویورق بېردی.
آقشام بۉلگنده، منشی بیر اتومات قورال بیلن خرابه گه کېلیب، بیر گوشه ده، دیوارنینگ آراقه سیده بیکلب توردی. ملارووف بیر جیپ اره وه نی اۉزی هیده ب خرابه گه کېلدی و اونینگ آرقه سیدن گلنار حکیم جان نی باشقه بیر جیپ اره وه بیلن آلیب خرابه گه یقین بیر یېرده بیکله دی و قولاغی قورال سېسگه بۉلدی. ملارووف که خرابه نینگ ایچیده منشی نی بیکله دی، هوا قارانغی اېدی منشی نی کۉرالمه دی، منشی دقت بیلن بیر اوق اونینگ سینه سیگه اوردی، او اوق بیلن او یېرگه توشدی.
ملا یېرگه توشگن پیتده، گلنار حکیم جان نی آلیب اونینگ یانیگه باردی، کۉردی آغزیدن قان کېلگن قېینلیک بیلن گپیره دی.
گلنار اونینگ بیلی ده کی توپنچه نی آلیب، منشی کېلینگ دېب منشی نی چقیردی. منشی کېلگنده ملا زورله نیب سۉره دی: مېنی کیم اوردی؟
گلنار: سېنی منشی اوردی.
چونکه مېن بویوروق بېردیم.
ملارووف: نېگه؟
گلنار: سېن آتم نی بوغیب اُۉلدیریب، قودوققه تشله گن اېدینگ.
سېن بهادرجانینگ آته سی نی قورقیتیب قیشلاقدن چیقرگن اېدینگ.
سېن انسان اېمس سن بیر حیوان سن.
ملارووف: مونچه محبت صمیمیت یالغان اېدی می؟
گلنار: البته یالغان اېدی، سېنینگ بیلن یاتکن کېچه لرگه لعنت بۉلسین.
ملارووف: سېنی تنیالگن اېمس اېکنیم.
گلنار: مېندن سېنگه نصیحت، خاتین بیلن دشمن نینگنی تنیب آله سن!
ملارووف: یا سېن منشی، سېن که یولداشیم اېدینگ.
منشی: مېندن خفه بۉلمه نگ، مېن چاره سیز قالدیم چونکه برچه سِرلرنی، بارـ یۉق هر نرسه نی سیزنینگ آغزینگیزدن و کمال الدینینگ آغزیدن سېس قیدی گه آلگن اېکن، اگر سیزنی اورمسم اېدیم، بو سېس قیدی نی اوست مقاملرگه بېریدی، او زمان رسوا بۉلیب، زندانگه کیریدیم.
ملارووف نینگ آغزیدن که قان کېلگن اېدی، خور خورلب، زورله مه بیلن گپیریدی، حکیم جاندن سۉره دی: یا سېنگه نیمه قیلگن اېدیم؟
حکیم جان جیم قالگن اېدی گلنار ایتتی: اُۉلمه دن اول بیر سِر نی بیلگین، کمال الدین مېنگه کۉز قویگن اېمس اېدی، او سېنگه و سېنینگ ناموسینگه وفالی بیر کیشی اېدی، اونی مېن سېنینگ قۉلینگ بیلن اُۉلدیردیم چونکه او ـ ده آتم نینگ اُۉلیمیگه سېنینگ بیلن بیرلکده اېدی، کېلدی حکیم جانگه گپ، سېن شرفینگ نی یېگن کیشی، قیسی یوز بیلن اۉزینگنی حکیم جانینگ قرشی سیگه، انسان کۉره سن؟
سېن بو ییگیت نی آبرو ـ عزتی گه قره مه ی، ایرکک بۉلگنی گه حرمت قیلمه ی، بو ییگیت نینگ اوستیگه چیقیب، اۉزینگه خاتین توزتکن اېدینگ، بو ایش انسان ایشی اېدی می؟
سېن که بونی خاتین قیلیب آلگن اېدینگ، مېن ایسّیق قوچاق بېریب، ایسّیق قوچاق بیلن ساتیب آلدیم.
ملارووف ایکّی قۉلی نی کوتریب، زورلمه بیلن: سېن بیر فاحشه اېکنینگ، منشی یولداشیم بو فاحشه دن قورقمه نگ، مېنی دکترگه آلیب بارینگ، مېن توزلسم بو فاحشه نی حقیدن کېله من دېب گپیرگنده، گلنار یېتر شونچه گپیرماق دېب، آیاغی نی تاماغیگه قۉییب باستیردی. او پیت ملا جانی نی تیتره تیب، اۉزی نی گلنارنینگ آیاغیدن قوتیلتیره ی دېب تلاش قیلگنده، آیاقدن سوسه یب، جانی ساووق بۉلیب، گپدن قالدی.
گلنار ییغلب قوتی باریچه تاماغیگه باستیریدی، منشی اییتی: اُۉلدی اېندی باستیرماق نینگ بیر منطقی یۉق.
گلنار آیاق نی که اونینگ تاماغیدن آلیدی، یوزیگه تۉپ دېب حکیم جانگه ایتتی: شو نجس نی کۉرینگ اُۉلگن می، باشیمیزگه بلا بۉلمسین.
حکیم جان نبضی نی کۉریب ایتتی: جانی ساووق بۉلگن.
اوندن سۉنگره گلنار باشیمگه بلا بۉلمسین دېب خم بۉلیب اونینگ نبضی نی کۉردی و آغزی ـ بینی نی قیسیب، اُۉلگن اُۉلمه گنی نی بیلدی.
منشی ایتتی: اېندی اُۉلدی او، اونگه جان قالمه دی.
گلنار: منشی اېندی سیز کېتینگ اۉزینگیزنی بیلمسلیککه اوریب یورینگ.
منشی اره وه سی بیلن حرکت قیلدی، حکیم جان گه گلنار ایتتی: بیزهم کېته میز، اۉزی میزنی خبرسیزلیککه بېریب، اۉیین اۉینه ی میز.
حکیم جان: باشقه چاره میز بار می؟
اگر رسول خان بیلسه ایکّیمیزنی اُۉلدیره دی.
گلنار: مراک اېتمه نگ خبر بۉلمه ی دی دېب، ینه ملاگه یقین بۉلیب، نبضی نی کۉردی اوندن سۉنگره ایتتی: اېندی بو نجس اُۉلدی یورینگ کېته میز دېب اویگه کېتتی.
درد انسانگه بیر امانت می؟ دردی بۉلگن انسان تېنگریگه شکر قیلمه لی می؟
چونگه درد انسانگه، انسان بۉلگنی نی اۉرگته دی.
درد انسان نی هر دایم تیریک توته دی و انسان نی آیاققه توته دی.
هر کیم دردیم بار دېب شکایت قیله دی. کۉرینیشده انسان دردنی کوترگن کۉریله دی، اگر سِر نی بیلیب قره سه، درد انسان نی کوترگن کۉریله دی.
چونکه بو درد دیر که انسان، انسانلیگی نی بیله دی.
اگر درد بۉلمسه، انسان قیسی یۉل، توز (هموار) قیسی یول چقورلر بیلن بۉلگنی نی، قنده ی بیله دی؟
گلنار حکیم جان بیلن اویگه باردی. حکیم جان اۉز اوییگه مجاهدلرنینگ یانیگه کېتتی گلنار اېسه اۉز اوییگه باریب خادمه دن ملارووف نی سۉره دی. خادمه شو پیت گچه قوماندان جنابلری کېلگنی یۉق دېب جواب بېردی.
گلنار: ملا قه یېرده قالدی؟
باله لرگه آش بېریب یاتقیزه میز اۉزی میز ملا نی بیکله ی میز.
خادمه: مېن باله لرنی آشی نی تیارله دیم، شونده ی بۉلسه یېدیره من.
گلنار: آش نی کېلتیرینگ بیرلیکده یېدیره میز.
خادمه آش نی کېلتیردی، گلنار آش نی یېدیریب باله لری بیلن اۉینه گه اۉزی نی بېردی. باله لرنینگ اویقی سی کېلگن اېدی اولرنی یاتقیزیب خادمه گه ایتتی: ملا مونچه کیش قالمیدی انشاالله خیریت دیر.
خادمه: حکیم جاندن سۉره سک بیلمس می؟
گلنار: تۉغری ایتینگیز بارینگ حکیم جان نی کېلتیرنگ.
خادمه حکیم جانینگ یانیگه کېتتی، حکیم جان خادمه نینگ کېلیشی نی بیلیدی چونکه اۉیین اونده ی قوریلگن اېدی. خادمه گلنار خانیم سیزنی چقیره دی دېگنده، یۉلگه توشیب کېلدی.
گلنار: حکیم جان قوماندان کېلمه دی، سیزنینگ خبرینگیز بار می، قه یېرده بۉلسه کېره ک؟
حکیم جان: یۉق خبریم یۉق.
گلنار: مراککه قالدیم قه یېرده دیر او که کیش قالمیدی.
حکیم جان: رسول قومانگه ایته ی می؟
گلنار: تۉخته ب تورینگ بیر ـ ایکّی ساعت اوتسین اگر کېلمسه ایته میز.
سفره یایلگن اېدی آش دن باشقه هر نرسه تیریلگن اېدی گلنار خادمه گه ایتتی: سفره نی یغینگ ایشتها قالمه دی، قومانداندن خبر کېلسین سۉنگره توشه ی سیز.
بولر اضطرابلی حال نی اۉزلریگه آلیب، ملا نی بیکله دیلر. کېچه یریم گه یقینلش بیدی گلنار حکیم جانگه ایتتی: بارینگ رسول خان نی کېلتیرینگ.
حکیم جان رسول خانگه، قوماندان نی کېلمه گنی نی ایتیب کېلتیردی.
گلنار: رسول خان ملارووف نی کۉردینگیز می قه یېرده او؟
رسول قوماندان: هوا قاراریب آقشام بۉلگنده کۉربیدیم اوندن سۉنگره کۉرمه دیم.
گلنار: هیچ کیمگه بیر نرسه ایتکن اېمس می؟
رسول خان: مېنیم خبریم یۉق، ایسته سنگیز مجاهدلردن سۉری من.
گلنار: زحمت بۉله دی سۉره ب ـ سۉره شتیریب احوال بېرسنگیز، خوش بۉله من.
رسول خان مجاهدلرنی اویغه تیب، بیرـ بیر سۉره دی هیچ کیم نی خبری یۉق اېدی. او کېلیب ایتتی: کیمسه نینگ خبری یۉق.
گلنار: نیمه قیله میز اېندی؟
رسول خان: ایرته بۉلمسه کېچه سوره ب ـ سوریشتیرالمه ی میز، چاره سیز بیکله ی میز.
او کېچه اوخله مه دن بیکله دیلر. ایرته بۉلگنده هر یېرده مجاهدلرنی یوباریب، سۉره ب ـ سۉره شتیردیلر بیر خبر آلالمه دیلر.
قیشلاققه ایلچی یوباردیلر ینه خبر آلالمه دیلر. بولرنینگ سۉره ب ـ سۉره شتیرگن لری بیر هفته بۉلدی، قۉلگه نتیجه کېلمه دی.
باشقه مجاهد گروپلرگه بو یۉقالیش نینگ احوالی نی یوباریب، رجا ایتیلر یاردمچی بۉلسه لر. هر گروپ که سۉره ب ـ سۉره شتیریب اوره شتی، خبر خرابه دن کېلدی، مجاهد گروپلردن بیری سی خرابه گه باریب اخترگنده، ملانینگ جنازه سی نی کۉره دی، ایس لنیب، شیشگن. احوال که رسول خان گه کېلدی، رسول خان گلنار و نیچه مجاهد نی آلیب باریب کۉردی، ملارووف اوریلیب، اُۉلیب یاتکن.
گلنار اۉیینی نی اۉینه ب، ییغلب، جنازه نی اویگه کېلتیردی. اوندن سۉنگره باشقه مجاهد گروپلر بیلن قیشلاقدن قوم ـ قرینداشلر کېلدی. بولر عزت بیلن جنازه نی کومدیلر.
گلنار عزت بیلن دینی توره ن نی (رسم رواج) قیلیب، قیرغی نی اۉتکزدی. رسول خان اونگه خاص حرمت قیلیدی، اونگه اطمینان بېردی خدمتی نی قیلسه.
گلنار ایتتی: اېندی قوماندانینگ عایله سی نینگ عزت اعتباری سیزنینگ مسئولیتینگیزگه. سیز اېندی باش قوماندان بۉلیب، مجاهدلرگه اۉنگدر بۉلینگ.
مېنیم بعضی مجاهدلرگه گپیم یوریدی، اگر بیری لری حرمتسیزلیک قیلسه، مېن سیزگه یاردم بېره من دېب اۉرته نی دوستلیککه بېردی.
بیر زمانده، ایکّی کیشی یۉلگه چیققنلر. بولر اوزون بیر یۉلده، یولچیلیک قیلیب، تاغ ـ تاش دېمه ی، یوروگنلر. یۉل نینگ بیر بۉلیمیگه بارگنده، کۉرگنلر یۉل ایکّی یۉلگه اییریلگن.
بیر یۉل توز (هموار) قیر بۉلگن یۉل، بیر یۉل اېسه، تاشلی، قملی، یوروماغی قېین یۉل.
بیری سی تاشلی قملی یۉلدن کېته میزدېب تیل توکن و او بیری سی، توز قیر بۉلگن یۉلدن کېته میز دېب اصرارلنگن.
نتیجه ده بیرلیک بوزیلیب، ایکّی سی ایکّی یۉلدن کېتکن. توز قیر بۉلگن یۉلنینگ سۉنگی بیر اوچیریمگه چیققن و کېتکن کیشی مقصدگه بارالمه ی، یۉلدن قیتیب کېلگن.
او بیری نینگ یۉلی، تاش ـ قمدن اۉتیب، بیر گلستانگه چیققن.
هر شرنینگ ایچده بیر خیر بار و هر خیرنینگ ایچیده بیر شر بار مثالی.
انتقام انسان اوچون، توز قیر بۉلگن یۉلگه اۉخشه یدی.
مقصد گه زحمتسیز باراله من دېب، انسان او یۉلدن کېتماغنی نظرگه آله دی لېکن، عفو اېتماق، تاشلی ـ قملی یۉلگه اۉخشه یدی.
قنچه او یوک نی تاشیماغی قېین هم بۉلسه، او تاشلی ـ قملی یۉل، انسان نی گلستانگه آلیب باره دی.
انسان نینگ حیاتیده، یۉل اییریملری بار.
انتقامنینگ یۉلی توز قیر بۉلگن یۉل کۉزگه کۉریلسه ـ ده، هدفگه آلیب بارالمه یدی، لېکن عفو اېتماق نینگ سۉنگی گلستان بۉلاله دی.
انتقام عین ساده یۉل دیر لېکن عفو اېتماق، سینه گه چېکماق دیر، جوده قېین یۉل دیر.
انسان قېین یۉلگه کېتسه، بیر نرسه نی بجره دی لېکن هر انسان بو سِر نی بیلیب، او قېینلیگنی اۉزیگه آلاله می؟
قانونسیز توپراقلر ـ 24
گلنار اۉیین اۉینه ماققه دوام اېتتی. اۉزی نینگ صمیمیتی نی باشده رسول خان، همه گه قبول قیلدیردی. هر کیم اونگه حرمت بیلن قره ب، قېینچیلیککه قالگنده اونینگ یانیگه باریب مصلحت آلدی.
او که آبرولی عزتلی بیر بیگیم بۉلدی، بیر کون تام نینگ اراقه سیدن کومیلگن غنیمت نی آچیب آلیب، آلتین و دالرلری نی اییریب حسابله دی.
غنیمت کتّه بایلیک اېدی بیر چونته گه تشلب، البسه لر بیلن بیر خورجینگه قۉیدی.
او باله لرنی و اۉزی نی سفرگه تیارلب، خادمه و حکیم جانگه بویورق بېردی، اۉزلرینگیز نی بو سفرگه تیارله ینگ دېب.
او ایتتی: قیشلاققه قوم ـ قرینداشلرنی کۉرماق اوچون کېته میز، بیر کېچه یا کۉپراق قالیب کېله میز.
حکیم جان و خادمه تیار بۉلیدیلر، رسول قوماندان نی چقیریب ایتتی: مېن آنملرگه باره من، کېلگینچه گه قدر اوی و حساب ـ کتابلر سیزگه امانت.
رسول خان بۉلدی گپ یۉق دېب ایتتی: مجاهدلردن خدمتینگیزگه بېره ی می؟
گلنار: یۉق یۉق کېره ک یۉق.
بیزلرنی کیمسه بیلمه یدی، آوازه سیز باریب کېله میز.
او حکیم جان و خادمه نی اۉزی بیلن آلیب قیشلاققه آنه سی نینگ یانیگه باردی. او اوندن سۉنگره حکیم جان نی قیشلاققه قۉییب، آنه سی نی آلیب، باله لری و خادمه بیلن ایلچه گه و ایلچه دن ایلگه اۉتتی و بهادرجانینگ یانیگه باردی.
گلنار بهادرجانینگ هر بیر ایشی نی، هر بیر اولتیریب توریشی نی، هر بیر کونی نی خاص آدمی بیلن کۉز اۉنگیده توتکن اېدی. او که بهادرجانینگ هر لحظه یشمی نی بیلیدی، بهادرجان اونینگ باره سیگه قولاقدن اېشیتمه، بعضی گپلرنی بیلیدی. او که بهادرجانینگ یانیگه اونینگ دکانیگه باردی، بهادرجان شاشیریب قالدی.
بهادرجان آنه نی قۉلدن بېرگن اېدی، آته سی اېسه گوشه گیر بۉلیب، عایله نینگ باشیگه بهادرجان نی کېلتیرگن اېدی. او که گلنارنی کۉرگن ده ی، شاشیریب قالدی، گلنار ایتتی: سیز بیلن بیر مسئله نی مصلحت قیله من.
بهادرجان: بویورینگ.
گلنار: یکه ایکّیمیز.
بهادرجان: قنده ی قیله میز اویگه می بارسک؟
گلنار: اوینگیزگه بۉله می؟ بیلمم، بیزلر بو کېچه قاله میز سیز بیزلرگه هتل توتینگ.
او پیت بهادرجانینگ آته سی کېلدی، بولرنی کۉرگندیک خوش بۉلیب، محبتلب گپیریب، هتل بۉلمه یدی قنده ی بۉلیب کېلیب سیزلر بیزلرگه مهمان بۉلینگلر دېب بولرنی اوییگه آلیب کېتتی.
اویگه اوی عیالی قیزی اېدی قیزی ایسّیق محبت بیلن مهمانلرنی کوتیب آلیب عزت بېردی.
بولر کېلگندن سۉنگره بهادرجان دکان نی قفل قیلیب اویگه کېلدی و اوکه سیگه بویورق بېردی بولر عزت بۉلسینلر دېب.
گلنار بهادرجانینگ آته سیگه ایتتی: بیله سیز ملارووف رحمتلی بۉلدی، اېندی اوندن قالگن بارـ یۉق مېنیم قۉلیمده. ایسته گیم او که، اگر بعضی ایشلرگه سیزلر مېنگه یاردمچی بۉلیسنگلر، ممنون قاله من.
بهادرجانینگ آته سی: بیزلر خدمتینگیزگه، منه بهادرجان عایله نینگ باشیده، اونی قنچه تۉغری انسان بۉلگنی نی اۉزینگیز یخشی راغ بیله سیز.
گلنار: البته بیله من، اگر ملال بۉلمسه اونینگ بیلن یکه گپیره من، او سیزگه بۉلگن گپ و مصلحت نی اوندن سۉنگره ایتسین.
بهادرجانینگ آته سی: البته، قنده ی خواهله سنگیز.
گلنار بهادرجان بیلن بیر تامگه کیردی و او غنیمت نی آچیب کۉرستتی و ایتتی: بو دنیاده سیزدن باشقه هیچ کیمگه ایشان می من. بو غنیمت ملا دن میراث قالدی مېندن باشقه کیمسه بیلمه یدی. بونی سیزگه قۉیه من، سیز اۉزینگیزنی کۉرستمه ی، آوازه تشله مه ی، بو ثروتگه حویلی، دکان و زمین آلینگ. هر نرسه که آله سیز، موقعیتی یخشی یېر بۉلسین، ساتماق پیتده قېینچیلیک چیقرمسین.
بهادرجان: کیم نینگ آتیگه آله ی؟
گلنار: اۉزینگیزنینگ آتینگیزگه.
بهادرجان: اۉز آتیمگه؟ مېنگه ایشانه سیز می؟
گلنار: ایشانمسم کېلیدیم می؟
بهادرجان: مېن سیزنی قیشلاققه قۉییب قاچتیم، آنم وعده بېریب، وعده سیگه وفا قیلمه دی، ینه سیز مېنگه می اعتبار قیله سیز؟
گلنار کولیمسه لب: هر گپ نینگ حقیقتیدن خبریم بار.
سیزنینگ هر آن نینگیزدن خبریم بار.
سیزلر مېنی تشلب قاچمدینگیزلر، ملارووف ظالم قاچیرتیردی، اگر قاچمسنگلر اېدی، او ظالم آتم نی اُۉلدیرگن دیک، سیزلرنی اُۉلدیریدی.
بهادرجان: آته نگیزنینگ اُۉلیمیدن خبرینگیز بۉلدی می؟ بۉلگندن سۉنگره قنده ی خاتین لیک قیلدینگیز جوده قېین بۉلسه کېره ک.
گلنار: حیات انسان اوستیگه هر مصیبت نی کېلتیریکن. مېن سۉنگره خبر بۉلدیم تصادفی خبر بۉلدیم اوندن سۉنگره ایسکی گلنار کېتتی، ینگی گلنار ملا و کمال الدین گه بیر ملک کۉریلیشلی، بیر ابلیس بۉلیب کېلدی.
او ظالملر که مېنی تیش (ظاهر) یوزیم نی کۉریب فرشته بیلیدیلر، مېنیم ایچ یوزیم اولر بیلن اۉیین اۉینه دی.
اول کمال الدین نی ملارووف نینگ کۉزیگه حرامزاده کۉرستیب، سېنینگ ناموسینگه کۉز تیکن دېب اُۉلدیرتیردیم، اوندن سۉنگره ملا نی یقین بیر یولداشیگه اُۉلدیرتیردیم.
بهادرجان: تۉخته ب تورینگ مېنیم باشیم ایلندی، سیز ملارووف نی اُۉلدیردینگیز؟
گلنار: تۉغری مېن اۉیین اۉینه ب اُۉلدیرتیردیم.
بهادرجان: سیزنینگ تیلینگیزگه قربان، مېنی بو اضطراب اُۉلدیرگن اېدی، کېچه ـ کندوز یاش تۉکیدیم آته نگیزنینگ حقیقی اُۉلیمدن خبرینگیز یۉق دېب.
گلنار: هر نرسه دن خبریم بار. اونینگ هر ایشیدن خبر بۉلدیم.
بهادرجان: مېندن خفه می سیز؟
گلنار: خفه بۉلسم کېلیدیم می؟
بهادرجان: مېنیم بو دنیاده بیر گلیم بار اېدی او سیز اېدینگیز، او ظالم گلیم نی مېندن آلدی.
گلنار: اگر بو گل سۉلگنی یۉق دېسنگیز، ینه بو گل سیزدن.
بهادرجان: مېن سیزنینگ آیاق توپراقینگیزگه قربان بۉله من، سیز هر زمان مېنیم گلیم سیز.
گلنار: شرطلر امکان بېرسه، مېنی و باله لریم نی قبول قیله سیز می؟
بهادرجان: باشیم کۉزیم اوستیده.
گلنار: شونده ی بۉلسه، سیز بو ثروت گه مال ـ ملک آلینگ و آته نگیزنینگ بیر آیاغی قیشلاققه بۉلسین لازم بۉلگنده او یېرده آته نگیز بیلن مصلحت قیلیب حرکت قیله میز.
بهادرجان: مال ـ ملک نی کیم نینگ اوستیگه آله ی؟
گلنار: اۉز اوستینگیزگه.
بهادرجان: یۉق ـ یۉق بۉلمه یدی، قنده ی اوستیمگه آله ی مېن؟ سیزنینگ اوستینگیزگه آله من. سیز مېنگه وکالت بېره سیز، مېن سیزنینگ وکیلینگیز بۉلیب خدمت قیله من.
بونچه بویوک ثروت نی قنده ی مېنگه ایشانیب آتینگه آلگین دېسیز؟
گلنار: نېگه؟
سیزگه اعتماد قیلمه ی می؟
بهادرجان: اعتماد قیلینگ لېکن دېب جیم قالدی.
گلنار کولیمسه لب: اگر اعتمادسیزلیک بۉلسه اۉرته گه دوستلیک و عشق قاله می؟
بهادرجان چورتگه کېتتی گلنار ایتتی: سیزگه اعتمادیم تام دیر قورقمه ی حرکت قیلینگ. تۉرت ـ بیش پول ارزان ـ قیمت بۉلگنی گه قره منگ، یخشی موقعیتلی یېرلردن مال ـ ملک آلینگ.
بهادرجان چورتگه اېدی ایتتی: بیر خواهشیم بار، ایرته محکه گه باریب مېنی وکیلینگیز آلینگ، سۉز بېره من مال ـ ملک نی آتیمگه آله من.
او کېچه مصلحت قیلیب، ثروت نی بهادرجانگه بېریب، ایرته لب قوالتیدن (صبحانه) سۉنگره اونینگ بیلن محکمه گه باریب اونی اۉزیگه وکیل آلدی. اوندن سۉنگره باله لرگه، حکیم جانگه، خادمه گه، آنه سیگه و رسول خانگه سوغاتلر آلیب قیشلاققه کېلدی. اوشه کون اقشامگه یقین لشگن اېدی کون باتر، اویگه کېلیب سوغاتلرنی رسول خانگه بېریب، کونلیک یشمیگه دوام اېتتی.
او ثروتدن و حیوان خانه ده کی ثروتدن کیمسه نی خبری یۉق اېدی. ثروت نی بهادرجانگه بېرگنی نی کیمسه بیلمیدی. او کوندن سۉنگره بهادرجانینگ آته سی نی بیکله دی، بهادرجاندن خبر کېلتیرسه.
بهادرجان گلنارنینگ گپلری بیلن دوباره زنده بۉلدی و اۉزیگه ایتتی: اگر حیات کۉزی نینگ تویمس ظلمیدن، عشق بیلن محبت نی چیقرسه ی، انسانلی یشم او حیات نینگ ایچیده قاله می؟
عشق ـ محبت، انسانلی یشم نینگ توبی دیر بو حیاتده.
مېن که حیات نینگ قاپقره بولوتی نینگ یاغیشده، اۉرگتمندسیز قالگن اېدیم، نې خوش بو حالیم که، یارنینگ کېلیشی بیلن، عشق نی اۉزیمگه اۉرگتمند آلدیم.
ذکا، استعداد، خیاللر، بجرو، هیچ بیری سی انسانگه، مظفرلی تویغونی بېره یالمه یدی، یکه عشق دیر که بولرنی برچه سی نی بیر سبدده قۉییب، انسانگه بېره دی.
اگر اونینگ کۉزلری بدندن روحی نی آلسه، عشق نینگ کۉچی که باش اېگیلگن من دېب، تیلدن تۉکتتی بهادرجان:
روح نی بدندن آلگن ماه ی تابان کۉزلری
کۉک یوزیدن او اینگن جنت نشان کۉزلری
مثلیکه تېنگری قۉلدن، نقش بۉلگن او تابلوگه
تابلوگه او گل آچگن او زعفران کۉزلری
نور نی اېله گن عشقدن سنبل بۉلیب یوره ککه
جادولی حکم سورگن جانگه او خان کۉزلری
ایلگی سیز هر بیر دلگه آتسه بیر نظر ایچدن
یوره ک نی قوُل قیله دی گل ریحان کۉزلری
عشق بۉلگن بیر مشرفدن یایگن او گۉزللیکنی
روح نی آلگن او مشرف شوخ فتان کۉزلری
عشق کۉچلی بیر تویغو، انسان نی هر باقیمدن توتساق قیله دی.
عشقدن شونی بیلیب آلدیم، اگر سېوگیل انسانینگ یانیده بۉلمسه، زمان تورگن دیک بۉلیکن، اگر اونینگ نور قویاشی اوستگه اینیب، ینگیدن هیجانگه تشلسه، او پیت هر نرسه زمانگه اینیلگن بۉلیکن چونکه قنده ی اۉتکن نی بیلمه ی قالیکن انسان.
گل نی بوته سیده کۉریب، اۉزماققه اذن بېرمسه وجدان، عشق اونده ی بیر کۉچ دیر، معشوقه نینگ بیر لحظه خفه لیگیگه، دنیانی یاقه دی انسان دېب، تیلدن تۉکتتی:
آی دېک او گۉزل یوز نی کاشکی او یشیرمسه
بو قوُل نی کباب قیلگن باشقه اویگه کیرمسه
ریحان یوزلی یوزیدن نور اېله گن بو دلگه
بای لی او جمالیدن باشقه گه گل تیرمسه
او اوچون دل سیره یدی بو ایشیم حیاتیم دېب
کاشکی باشقه بیر قُول نی عشق اوچون قه یرمسه
بیر گناه لی بیر قوُل گه تېنگری هم بیر قره یدی
مېندن باشقه بیری گه کاشکی او دل بېرمسه
اگر دنیا، برچه زنگینلیگی نی (ثروت) آیاغلریم نینگ اۉنگیگه سورسه، عشق اگر مېندن آلیلگن بۉلسه، یشمیم نینگ هواسی، قاپقاره بولوت نینگ هواسیگه اۉخشر.
اگر کمبغل بیر حالده عشق نینگ قوچاغیگه یشه سم، دنیانینگ جهنم کونلری ـ ده، جنت بۉلر.
بو دنیاده، اگر اوستون بیر خوشلی نی آرزو قیلسه انسان، خوشلیگی نی بیری بیلن بیرلکده یشه ماغی کېره ک؛ اونینگ آتی عشق دیر.
اگر که تاتلی، چیرایلی، کۉزگه کۉریلمگن بیر نرسه نی یوره ک تنیب آلگن بۉلسه، یوره ک اونی عشق دېب بقیره دی دېب تیلدن تۉکتتی:
هجرغمینگدن هوگل کۉز یاش تۉکه ی می تۉکمه ی؟
یۉلینگگه توشدیم منزل کۉزیاش تۉکه ی می تۉکمه ی؟
عشق سوداسی گه بو دل گل اوچون سیره گن تیل
بو دل نی آلگن کامل کۉزیاش تۉکه ی می تۉکمه ی؟
صبرسیز بو روحیمگه دیدارینگدن رحم اېله
دیدار گه صدقه بلبل کۉز یاش تۉکه ی می تۉکمه ی؟
بو حال بۉلگن دلیمگه کۉریب ایلگی نی ایلگین
یۉلینگگه توشکن بودل کۉزیاش تۉکه ی می تۉکمه ی؟
طاقت دلده قالمه دی گل بۉلگن گل کۉرمه دی
گلگه کباب دیر قایل کۉز یاش تۉکه ی می تۉکمه ی؟
ایتکین گل نیمه قیله ی دردیم نی قنده ی ایته ی
بۉلمه گنینگدن هوگل کۉز یاش تۉکه ی می تۉکمه ی؟
قانونسیز توپراقلر ـ 25
انسان یشمی نینگ سِری، یا سِرلری انسان حیاتیده نیمه دیر؟
انسان یشمی نینگ سِرلریدن بیری سی، بیز انسانلر هر یېرده اۉزی میز نی اختره میز.
یشه گن اویمیزدن اۉزی میز نی اختره میز، یشه گن شهردن اۉزی میز نی اختره میز.
اونده ی بیر آن بۉله می، اۉزیمیزدن سوال قیلسه ی، نېگه اۉزیمیزدن اوتالمی میز، اېپ هر یېرده اۉزیمیز بۉلماق نی ایسته گیگه اینیلگن بیزلر؟
تېنگری بو کائناتگه حسابی بیللی بۉلمگن یولدوزلر، کهکشانلر سقدیرگن، بیز انسان نېگه هیچ بیر یېرگه سغمه ی میز؟
نېگه هر یېرده بۉلماق خواهله ی میز؟
نېگه هر یېردن اۉزیمیزنی اختره میز؟
بو توشونچه دن، بدنیمیزنی زندانگه تشله گن اېمس می بیز انسان؟
حقیقت بو که، اۉز بدنیمیزگه، اۉزی میزنی حبس قیلگن بیر بارلیق بیزلر.
اۉزیدن اوتالمگن انسان، اۉز بولانیق سیلیگه، بوغیلیب کېتمه ی می؟
هر یېرده و هر گپگه اۉزی بۉلماغنی، تۉغری بیر یانی بار می؟
انسان بو یشم نینگ سِرلری نی بیلمسه، سواللرنینگ ایچیده ایزیلیب کېته دی.
انسان یشه ماقدن سۉریملی (مسئولیت) بیر بارلیق دیر.
هر سوال نینگ جوابی انسانگه بارمی دېب اۉیله سک، انسان اۉز قدری نی (کېله جگ) بیله می که هر سوال نینگ جوابی اونگه بۉلسین؟
اگر انسان حیات نی ایسّیق ـ ساووق کۉرمه ی، قېین بۉلگنی نی بیلمسه، اۉز آه لرینینگ ایچیده ایزیلیب کېته دی.
چونکه او آه لر، اونی یشه ماقدن اوزاقلشتیره دی؛ او پیت اونینگ حیاتی جهنم بۉله دی.
آره دن کونلر اۉتتی ایکّی کۉز، ایکّی قولاغی بهادرجاندن کېله یدیگن خبر ده اېدی گلنارنینگ. هر پیت یادیگه کېلگنده، بهادرجان بو امتحانگه بجریکسیز بۉلمه سین دېب دعا قیلیدی چونکه امیدنی اونگه باغله گن اېدی.
بیر آی دن کۉپراغ زمان اۉتکن اېدی، قیشلاقدن بیر یازو آلدی، آنه سی یوبارگن اېدی، ایلدن (ولایتدن) سپاریشینگ کېلگن بیر مرته کېلگین دېب.
او سپاریش نینگ نیمه بۉلگنی نی بیلیدی، رسول خان گه خبر بېریب قیشلاغدن سپاریش نی آلیب کېله من دېب، حکیم جان و ایکّی مجاهد بیلن قیشلاققه کېتتی. قیشلاققه بارگنده مېن سپاریش نی آلیب آنم نی کۉریب کېله من دېب، حکیم جانلرنی تشقری حویلی گه بیکله تتی و اۉزی آنه سی نینگ یانیگه کېتتی.
او یېرده بهادرجانینگ آته سی نی کۉردی. بولرنینگ آره سیده کی سِردن آنه سی نی خبری یۉق اېدی.
آنه سیگه بهانه قیلیب، خلوت بیر تامده، بهادرجانینگ آته سی بیلن صحبتگه اولتیردی. بهادرجانینگ آته سی آلیلگن مال ـ ملک نینگ قواله لری نی گلنارگه بېریب، بېلگی بېرماقنی باشله دی. قواله لر گلنارنینگ آتیگه اېدی، فقط ایکّی قواله گلنار بیلن بهادرجانینگ آتیدن، اورتاق آلیلگن اېدی. بهادرجانینگ آته سی ایتتی: بهادرجان بو قواله لر ده هم اۉز آتی نی بۉلیشی نی ایسته میدی، چونکه سیزنینگ آتینگیزگه ذاتاً قواله آلینیدی، مېن سیز خفه بۉله سیز دېب زورله مه بیلن آتی نی یازدیردیم.
گلنار: نېگه آتیگه آلمه دی قورقتی می یا باشقه بیر گپ می بار؟
بهادرجانینگ آته سی: قیزیم اۉرته ده بیر گپ یۉق و اۉرته ده قورقیش ـ ده یۉق. سیز یوره گینگیزنی فراغ توتینگ، بیزلر خدمت نینگ سۉنگیگچه سیز بیلن بار بیز.
بهادرجان نینگ اگر بیر قورقیشی بۉلسه، او قورقیش سیزنی خفه قیلماق دیر.
او، سیزنی خفه قیلمه ی دېب اوره شه دی.
گلنار: آلگن مال ـ ملکدن خوش بۉلدیم همه سی یخشی یېردن و کېله جگی بارلردن، کتّه رحمت.
بهادرجانینگ آته سی: قیزیم پولینگیزدن بیرآز قالدی، او پول گه اونگه مناسب مال ـ ملک تاپالمه دیک، تاپسه ی آله میز.
گلنار: یۉق ـ یۉق او پول تورسین، ینه پول کېلتیره من، اگر ممکن بۉلسه یا بیر مارکیت که ایچیده دکانلر بۉلسه یا مارکیت گه مناسب یېر بۉلسه آله میز مارکیت قورشه ی میز.
او کون مصلحتلری بۉلیب، گلنار قواله لرنی بهادرجانینگ آته سیگه بېردی، سیزلر سقلنگلر دېب. اوندن سۉنگره آلیلگن بیر حویلی نی باش اداغ قیلیب قۉلدن اۉتکزینگلر و او حویلی گه تاشینینگلر دېب فکری نی ایتتی.
بهادرجانینگ آته سی، تاشینسه ی تۉغری کېلمه یدی کراگه بېره میز دېگنده، گلنار رجا قیلدی گپیم نی یېرگه تشله منگلر دېب.
بهادرجانگه ایتکن اېدی، هر پیت آته نگیز قیشلاققه کېله سه لر، محقق بیر نرسه لر یوبارینگ، مېن سپاریشلریم دېب، سپاریشلر بهانه سیگه آته نگیز بیلن اوچره شه من دېگن اېدی.
اولتیریشلری بیتکندن سۉنگره، سپاریشلرنی آلیب، سپاریشلرنی آلدیم دېب، اویگه قیتیب کېلدی.
شفانینگ قیسی یېردن کیله جگی نی، تېنگریدن باشقه کیمسه بیلمه یدی امّا، عین یخشی علاج ایشانماق دیر بو حیاتده.
بعضاً بیر ایچیم سوو نی اگر کرامتی بار دېب ایشانیب ایچسه انسان، انسان اۉزیگه بیر معنوی کۉچ بېره دی.
او معنوی کۉچ او سوو بیلن انسانگه درمان بۉله دی.
تېنگری گه اینانیب، تۉغری لیکنی قبول قیلیب، حکمت گه رام بۉلیب، یۉلگه یوروسه انسان، او یۉل اونینگ مشکللری نی چوزیب، آیدینلیککه چیقره دی.
گلنار او کوندن سۉنگره پلان ترقتتی، حیوان خانه ده کی ثروت نی آلیب اونی هم بهادرجانگه بېرسه لېکن زمان کېره ک اېدی، هیچ کیم نینگ نظریگه اۉزی نی کۉرستمه ی، پلان نی بجرسه اېدی.
پلان لرنی اۉز عقلیگه قوریدی لېکن بیکله مگه اېدی. او که بیکله مگه اېدی، کۉزای افغانستاندن سیاسی بیر یوروش بۉلدی، جنرال دوستم جمهور رئیس نجیب الله گه قرشی باش کوتردی. آز بیر زمانده آوازه بۉلدی شهرلرنی آلیب مجاهدلر بیلن بیر بۉلگن.
مجاهدلر بیرـ بیر شهرلرگه باریب، قرارگاه لری نی شهرگه آلیب باریب، ایچ اوریش نی بیتکنی نی اۉزلری اوچون قبول قیلیب، حرکتگه توشدیلر.
رسول خان هم بعضی مجاهدلری بیلن ایلچه گه باریب، ایلچه گه باشقه مجاهدلرنی کۉریب کېلیب گلنار بیلن مصلحت قیلدی.
گلنار ایتتی: اېندی جهاد بیتتی، بیله سیزکه ملارووف نینگ بارـ یۉقی نی سیزگه بېرگن اېدیم. سیز اېندی بو ینگی شرایط ده ایلچه دن یا ایلدن اۉزینگیزگه یېر آلیب، قرارگاه نی آلیب بارینگ. مېن اېندی آنملرگه باره من. سیز یتیملر نی یادن چیقرمه سنگیز مېنیم اوچون کتّه خدمت بۉله دی. گلنار دیپلماسی تیل بیلن رسول خانگه مسئولیت نی تشلب، اۉزی نی اوندن اییردی.
سیاسی وضعیت که بیردن یوز توتکن اېدی، گلنارنینگ دردی او ثروت بۉلدی. او بهادرجان بیلن کۉریشماغنی خواهله دی، بهادرجان، آته سی بیلن قیشلاققه کېلدی و گلنارگه خبر یوباردی. گلنار بارـ یۉقی نی تۉپلب، ثروت نی حیوان خانه دن آچیب آلیب، مجاهدلرنینگ یاردمی بیلن قیشلاققه کېلدی و آنه سی نینگ یانیگه یېرلشتی.
تمیر نی قیزغین آلاو ایچیده قیزرتیریب، چکش بیلن اوریب اوریب سووگه پیشیب ینه قیزرتیریب بو اویگلمه نی تکرار قیلیب، اونگه شکل بېره دی انسان.
زمان اېسه، خودّی او انسان کبی، انسان نی، انسانینگ حیاتنینگ ایسّیق ـ ساووقیگه پیشیب ـ پیشیب، شکل بېره دی.
انسان قنده ی که کیرلیلری نی یومروق لب (مشت اوریب) باسیب ـ باسیب یووه دی، زمان اېسه انسان نی او کیرلیلر کبی یورمروق لب یووه دی؛
تمیز بۉلیب بو حیاتنینگ سِرلری نی اۉرگنسین دېب.
ایسته گه باغلی، خواهله گنی نی انسان سیله یاله می؟
یۉقسه بو حیاتنینگ ایسّیق ساووقیگه قتله نیب، یوکلر نی تاشیب، یشه یدی می انسان؟
بو حیاتدن نیمه نی اۉرگندینگ دېب سوال بېرسنگلر مېنگه، یوک تشیماغنی یخشی اۉرگندیم دېب جواب بېره من.
مېن یوک تاشیماغنی یخشی اۉرگنیدیم؛ حیات یوکی نینگ تگیگه ایزیلمه ی دېب!
زمان، ایسیتیچی نینگ (بخاری) اوستیگه توشیب سوو بۉلیب کېتیتکدن بیر دانه قارگه اۉخشه یدی، انسان اوچون.
انسان اېسه زمانینگ او تورمه ی کېتیشنینگ ایچیده، آیاققه قالماق اوچون، اوره شکن (تلاش قیلماق) بیری دیر.
هر انسانینگ یۉلچی لیگی بو حیاتده علیحده باشلر؛ بیر آدیمدن (قدم) سۉنگره سی بیللی بۉلمگن بیچیمده. (شکلده)
هر انسان سانکی (مثلیکه) بیر نرسه ییتیرگن بۉلسه و او نرسه نی تاپماق اوچون حرکت گه بۉلسه، تورمه دن بیر تلاش ایچیده.
بو حیات مونچه قېینچیلیکلرنینگ ایچیدن انسانگه بیر نرسه لر اۉرگته دی؛
جسارت نی، قورقمه ماقنی، امیدسیز بۉله ماقنی و هرکیمچه، حقلی بۉلگنلیگنی اۉرگته دی.
چونکه اگر بو وصف لرنی بیلیب بو حیاتنینگ قرشی سیگه تورمسه انسان، بو حیات اونی ایزیب اۉته دی.
اگر حیاتنینگ برچه قېینچیلیکلریگه اینات (ضد؛ قرشی) قورمه دن یوروسه، او قېینچیلیکلرنینگ ایچیدن، جنت نی تاپاله دی انسان.
گلنار آنه نینگ یانیگه یېرلشگندن سۉنگره، بهادرجان بیلن اوچره شتی و اونینگ آته سی بیلن مصلحت قیلیب، ثروت نینگ بیر بۉلیمیگه مارکیت اوچون یېر ساتیب آلدی و بیر بۉلیم نی قۉلگه نقید شکلده توتتی.
آره دن نیچه آی اۉتتی رسول خان اۉز دردی بیلن بۉلیب گلناردن اوزاقلشتی؛ گلنارنینگ ایستگی بۉلدی.
منشی و باشقه بو اۉن تۉرت ییل سیاسی حاکیمیدن زنگین (ثروتلی بۉلگن) بۉلگن خلقیلر و پرچمیلر، حزب لرینینگ آلگن سیاستیده، ازبکستان اوستیدن غرب اولکه لرگه قاچیب، مظلوم و وطن سېور رل نی اۉینه دیلر؛ فقیرلری اېسه، دربدر بۉلیب اولکه ایچیده قالدیلر.
کمونست و آته ئیست خلقیلر و پرچمیلر تام اۉن تۉرت ییل قدرتگه قالیب، افغانستان نی یوز ییل اوچون بوزیب، بو اۉن تۉرت ییلده، کېچه کندوز غرب نی یامانلب سۉکیب، ینه غربگه قاچتیلر؛ قاچتیلر ـ ده، ینه اوزلری نی وطن سېور دېب ایتیلر.
منشی باشقه خلقیلر و پرچمیلر دیک غرب اولکه ده یشه ب، سوسیال مدیانی قۉللنیب، ینه وطن سېور و انقلابی رل نی اۉینه دی.
حکیم جان گلنارنینگ یانیده اېدی، حکیم جانینگ عایله سی بیلن مصلحت قیلیب اونی اویلنتیردی و کېلین نی اۉز آلدیگه آلیب کېلدی گلنار.
بو گپلر بۉلگندن کېین بیر کون بهادرجانینگ آته سی گلنارنینگ فکری نی ازدواج اوچون سۉره ب ایتتی: قیزیم ملال آلمنگ، سیز بو یېرده، سیزنینگ مال ـ ملکینگیز ایلده بیزلرنینگ یانیمیزده، سیز نینگ بیر پلانینگیز بار می، اویله نه سیز می؟
گلنار تبسم بیلن: بهادرجان نیمه دېیه دی بو گپگه؟
بهادرجانینگ آته سی: اوندن سۉره گنیم یۉق، بو سۉره ش مېنیم فکریم دیر، نظرینگیزگه بیری بار می؟
گلنار: بهادرجاندن باشقه نی مېن هیچ بیر زمان ایسته مدیم. اگر بو بیوه دېب بهادرجان قاچسه، سیز اونگه اونینگ ایسته گیگه مناسب قیز تاپینگ، تۉیی نی قیله میز.
بهادرجانینگ آته سی: او هیچ بیر زمان باشقه قیزنی تیلی نینگ اوچیگه کېلتیرمه دی، ینه مېن اونینگ آغزی نینگ ایسی نی آلیب، سیزگه بیلدیره من دېب ایلگه کېتتی.
وطن، انسان اوچون بیر جنت می؟ ایسته سه تاغ تاش اوستیده بۉلسین، ایسته سه یشیل بیر وادیده بۉلسین، ایسته سه چۉل اۉرته سیده بۉلسین، وطن بیر جنت اېمس می انسان اوچون؟
توپراغی نینگ قوقی سی بیلن، اونینگ اۉزه ل روحی بیلن، اونینگ یخشی ـ یامان انسانلری بیلن بیر جنت اېمس می وطن؟
وطن، انسانینگ ایچیگه خوشلی بېرگن بیر بهارنینگ یېل یگه اۉخشه یدی.
انسان وطنینگ قدری نی بیلگندن سۉنگره، کیم بۉلسه بۉلسین، اوندن اۉزی نی اۉزالمه یدی چونکه وطن اېپ انسان نی ایچیگه تارته دی.
غربتده ثروت بیلن یشه گندن کۉره، وطنینگ توز ـ توپراقلری نینگ ایچیده، بیر کولیمسه مه یوزنی کۉریب، بیر سلام بېریب ـ آلیب، یشه سه، اۉن بایلیکدن دیېرلی دیر اگر وطنینگ قیمتی نی بیلسه انسان.
انسانینگ بایلیگی، توتیملی بۉلماق و بۉله ماققه باغلی دیر.
غربتده قنچه مال ـ ملککه اېریشه اېریشسین انسان، اگر توتملی بۉلیب، قۉلنینگ ایچیده کی گه قناعت کېلتیریب، وطنینگ قوقی بېرگن توپراقی نینگ قدری نی بیلسه، یبان وطنینگ مال ـ ملکیدن کۉره، کۉپراغ کیف آله دی انسان.
بو حیاتده، دیېرلی نرسه، کیف آلماق اېمس می؟
بو حیاتده قیمتلی بۉلگن بایلیک، نمیه دیر دېب سۉره سنگلر، اگر یخشی فعل بیلن، بیر کولیمسه گن بیر جفت کۉز بیلن، نیجه خیر دعا سۉز نی اگر بیر انسان آلالسه، اوندن قیمتلی بیر نرسه بۉلمه یدی دېب جواب بېره من.
انسان، وطن نی نېگه سېوه دی دېب سۉره سنگلر، مېن شونی ایته من، وطن انسان اوچون تک یېر دیر، او یېرده انسان، اۉز کیشیلیگی نی تنیب، اۉزی بۉلگنلیگنی بیلیب آله دی.
حر بۉلگنلیگی نی بیلیب آله دی.
او یېرده هیچ بیر قوت انسانینگ حریتی نی و کیشیلیگنی آلالمه یدی؛ اونینگ اوچون وطن دیېرلی دیر.
قانونسیز توپراقلر ـ 26
بهادرجانینگ آته سی گلنارنینگ یوره گی نی بیلیب آلدی. او بو بېلگی بیلن بهادرجانینگ یانیگه باریب، ایتتی: گلنارلر قیشلاققه تشینگنلر، اېندی سیاسی وضعیت هم باشقه چه بۉلدی بیر پلانینگ بار می؟
بهادرجان: بیلالمه دیم نیمه پلان؟
آته: اۉغلیم مونچه مال ـ ملک قۉلیمیزده، گلنار بیر باش بیلن اولادلری نینگ کېله جگی نی قنده ی پلانله سین؟
محقق اویله نه دی سېنینگ بو باره گه بیر توشونچه نگ بارمی؟
بهادرجان: مېنیم اوچون بوکونکی گلنار مېنیم ایسکی گلناریم دیر، مېن صبرسیز اونینگ بیلن اویلنماغنی خواه لی من لېکن بو گپ مېنیم قۉلیمده اېمس، مېن اونینگ فکری نی بیلمی من.
آته: مېن اۉرگندیم، فکرلر یقین، اۉرته ده باشقه نرسه یۉق، اگر ایسته سنگ ازدواج اوچون اونینگ بیلن گپیره من.
بهادرجان: چیندن فکری مېنگه بار می؟
آته: البته!
بهادرجان: شونده ی بۉلسه بو ایش بۉلسین.
آته اۉغیل نینگ مصلحتی بۉلیب، آته قیشلاققه کېلدی.
او قیشلاققه کېلیب گلنار نی کۉریب سۉره دی: قیزیم بهادرجان ایته دی، گلناریم، مېنیم ایسکی گلناریم دیر، اگر مېنی اۉزیگه مناسب کۉریب، قوُلیککه آلسه، مېن اونینگ یۉلیگه اۉزیم نی قربان قیله من دېب ایته دی، اېندی سیز ایتینگ بهادرجانینگیزنی قوُلیککه آله سیز می؟
گلنار کولیمسه لب: مېنیم اعتمادیم تام دیر، قدرـ قسمت اییرگن بۉلسه ـ ده، ینه باشدن بو ظالم قدرـ قسمت بیزلرگه یوره ک کودیردی. مېن راضی من، سیز نیچه یاشیلیغ بیلن آنملرگه کېلینگ، مېن اېسه آنملرنی قناعت بېریب، اولرنی بو ایش نی بۉلیشگه راضی قیله من.
گلنار آنه سی بیلن گپیریب، قوم قرینداش یاشیلیغلرگه طعام بېریب، گپ نی منطقی نی ایتیب، اولرنی رضاسی نی آلدی و بهادرجانینگ آته سی نینگ کېلیشی اوچون بیکله مه گه بۉلدی.
بهادرجانینگ آته سی اۉز قوم قرینداش یاشیلیغلری بیلن کېلیب، گلنارنی بهادرجانگه ایسته دی. گپ ایچگریدن پیشگن اېدی او کون سۉز بېریلیب، نشان و تۉی مراسمی نینگ کونی بیللی بۉلدی. مراسم فقیرلرگه طعام بېرماق بیر ملا و ایکّی تامانینگ یاشلیغلری و اۉز عایله لرنینگ کیچیک کتّه سی دن عبارت بۉلدی.
مراسم کون کېلگنده بهادرجان ایلدن کېلیب، مراسم نی اۉتکزدیلر و توره نزدینده ایر خاتین بۉلیب، بارـ یۉق نی آلیب ایلگه کېتیلر. اولر قارانغی کونلرنی آرقه گه تشلب، ینگی باشدن محبتلی یشم قورشه دیلر و بیر بۉلیب، بایلیک ایچیده سېسسیز حیات سوردیلر.
سۉنگ.
اوکتای اسلان اۉچینچی یۉل نینگ قلمیدن (راه سوم)